«Қан айналымы биохимиясы» модулі бойынша ақпараттық топтама
Жүрек-қан тамырлары гормондары
жүктеу/скачать 1,37 Mb.
|
| Жүрек-қан тамырлары гормондары
Жүрек-қан тамырлары жүйесінің гормондарын қызметіне қарай шамамен жиырылуды күшейтетін (промитогендік факторлар) және вазодилатирлеуші (антимитогендік) факторларға бөлуге болады. Жүрек-қан тамырлары жүйесінің жиырылуын жақсартатын пептидтер. Оларға ангиотензин II, эндотелин жатады. Ангиотензин II ангиотензин I түрлендіру арқылы қан мен кейбір ұлпаларда (ми, тамыр жасушаларында) ангиотензинді өзгертетін ферменттің әсерінен түзіледі. Ангиотензин II (октапептид) күшті вазоконстрикторлы және промитогендік әсерге ие (көші-қонның жоғарылауы, тамырлы тегіс бұлшықет жасушаларының, кардиомиоциттер мен фибробласттардың көбеюі және гипертрофиясы). Эндотелин (ET-1, ET-2, ET-3) - қан тамырларының эндотелий жасушаларында түзілетін пептидтер. Олардың вазоконстрикторлық әсерінен ЭТ гипертонияның патогенезінде маңызды рөл атқарады деп болжануда. Жүрек-қантамыр жүйесінің вазодилататор пептидтері. Оларға пептидтердің екі тұқымдасы жатады: натриуретикалық пептидтер (A, B, C) және адреномедуллиндер. 28 амин қышқылынан тұратын жүрекшелік натриуретикалық пептид (ANP) қан тамырларына диуретикалық, натриуретикалық және спазмолитикалық әсер етеді. Сонымен қатар, ANP ОЖЖ-де вазопрессиннің бөлінуіне күшті тежегіш әсер етеді. ANP экспрессиясы, сондай-ақ 32 аминқышқылынан тұратын В типті натриуретикалық пептидтің синтезі артық көлем жағдайында жоғарылайды. ANP ангиотензин II түзілуіне жол бермейтін рениннің бөлінуін тежейді, ANP бүйрек үсті бездеріне ангиотензин II әсерін блоктайды, альдостерон деңгейін басады. 22 амин қышқылынан тұратын С типті натриуретикалық пептид (CNP) эндотелий жасушалары мен мидың көмегімен өндіріледі. Бұл пептидтің коронарлық тамырларды едәуір кеңейту қабілеті оны миокард ишемиясын емдеу үшін терапиялық қолдану мүмкіндігін ұсынады. Адреномедуллиндер - бұл 52 аминқышқылды пептид эндотелий жасушаларында және нейрондарда синтезделеді және атриальды натриуретикалық пептидке (ANP) ұқсас әсер етеді. Адреномедуллин - гипертензияға қарсы күшті агент, тіпті натриуретикалық пептидтерге қарағанда вазодилататоры және диуретикалық әсері күшті. Бастапқыда феохромоцитома сығындыларында анықталды (бүйрек үсті безінің милы безінің ісігі). Адреномедуллиннің қан тамырларына әсерінің көп бөлігі NO арқылы жүзеге асырылады. Эндогенді адреномедуллиннің қан тамырларының тонусына әсері пептидтің паракриндік әсеріне байланысты болуы мүмкін. Адреномедуллин жүрекке тікелей әсер етеді, жүрек соғу жиілігін, жүрек қуатын және жиырылу күшін жоғарылатады. Адам қан плазмасындағы адреномедуллин деңгейі көптеген гипертониялық жағдайларда және жүрек жеткіліксіздігі бар науқастарда жоғарылайды. Болжам бойынша, бұл өсу адреномедуллин генінің өнімдерінің компенсаторлық қызметін немесе жай тіндердің зақымдануын көрсетуі мүмкін. Осылайша, осы гормондардың артық немесе жеткіліксіз өндірілуі гипертониялық жағдайларға әкеледі. Гипертензия - атеросклероздың негізгі қауіпті факторларының бірі (әсіресе 50 жастан асқан адамдарда). Гипертензия қан қысымының жоғарылауында липопротеидтермен тамырлы қабырғаға инфильтрацияның жоғарылауына байланысты атеросклероздың даму қаупін арттырады. Эндотелийдің гемодинамикалық факторлардың зақымдануы да үлкен маңызға ие, бұл липопротеидтердің тамыр қабырғасына енуін бастапқы активтендіру үшін және тромбоциттер атерогенез факторларын ынталандыру үшін қажет. Гипертензия тамырлы тегіс бұлшықет жасушаларының гипертрофиясына және ондағы дәнекер тіндердің ақуыздарының түзілуіне, мүмкін тегіс бұлшықет жасушаларының гиперплазиясына ықпал етеді - бұл атерогенездің негізгі оқиғаларының бірі. жүктеу/скачать 1,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|