Анатомия және физиология пәніне кіріспе
Ұйқы безі. Орналасуы, құрылысы мен қызметі
жүктеу/скачать 358,77 Kb.
|
Анатомия және физиология кітапша
- Бұл бет үшін навигация:
- Ұйқы безінің басы, caput pancreatіs
- Ұйқы безі сөлі, құрамы мен қызметі.
| Ұйқы безі. Орналасуы, құрылысы мен қызметі.
Ұйқы безі, pancreas аралас қызметті ас қорыту безі. Ол он екі елі ішекке тәулігіне 2 литрге жуық сөл бөледі (экзокринді қызметі). Сөлдің құрамында көмірсуларды, майларды және ақуыздарды ыдырататын ферменттер болады. Бездің паренхимасында 1,5 млн жуық панкреастық аралшалар (Ларгенганс-Соболев аралшалары) болады. Бұл аралшаларда альфа және бета жасушалары болады. Альфа жасушаларынан глюкагон, бета жасушаларынан инсулин гормондары өндіріледі. Аталған гормондар көмірсулардың жасушалармен жұтынуын реттейді (эндокринді қызметі). Ұйқы безінің салмағы 70-80гр жуық, ұзындығы 17см, қалыңдығы 2-3см жуық. Ұйқы безі құрсақ қуысында асқазанның артында орналасады. Бездің басы, денесі және құйрығы болады. Ұйқы безінің басы, caput pancreatіs, он екі елі ішек таға тәрізді орап жатады. Ұйқы безінің денесі, corpus pancreatіs, алдыңғы, артқы және төменгі беттері болады. Ұйқы безінің құйрығы, cauda pancreatіs, көкбауыр қақпасына дейін созылады. Ұйқы безінің өне бойымен, құйрығынан басына қарай бағытталатын ұйқы безінің тұтігі, ductus pancreatіcus, орналасады. Ол он екі елі ішектің төмендеуші бөлігінің үлкен емізікшесіне жалпы өт түтігімен бірге ашылады. Бездің басы арқылы он екі елі ішектің үлкен емізікшесінен 2-3см қашықтықта орналасқан кіші емізікшеге ашылатын ұйқы безінің қосымша түтігі болады. Ұйқы безі сөлі, құрамы мен қызметі. Ұйқы безі лат- Панкреас, қабынуы панкреатит деп аталады . Құрылысы екі ұлпадан түзіледі яғни ацинус тіні және лангерганс аралшықтары. Ацинус тіні экзокринді қызмет атқарып ас қорыту сөлін бөледі ал лангерганс аралшықтарында альфа , бетта жасушалары синтезделеді, Осылайша ұйқы безі екі түрлі қызмет атқаруына байланысты ұйқы безі аралас без деп аталады. Тәулігіне ұйқы безінен 1,5-2 литрдей сөлбөлініп шығады. Ұйқы безінің сөлі түссіз, сілтілі. Оның құрамында 1%-тей құрғақ зат болады. Құрғақ зат негізіненақуыздан тұрады. рН -7,8-8,4 реакциясы құрамындағы натрий биокарбонатының млшеріне байланысты. Сөлдің құрамында түрліферменттер бар. Мұнда ферменттердің шамамен 72%-і ақуызды ыдырататын протеазалар: трипсин, химотрипсин, карбоксипептидазалар, эластаза,рибонуклеаза. Ұйқы безісөлінде трипсин мен химотрипсин ақуызды ыдырата алмайды. Ол үшін ішексөлі құрамындағы әлгі ферменттер ішектің шырышты қабығында түзілетін энтерокиназа ферментімен әрекеттесуі шарт. 1893 ж. осы ферментті И.П. Павлов ішек сөлінен тауып, оны ферменттердің ферменті деп атады. Тағам құрамында көмірсу көп болса көмірсуды ыдырататын фермент, ал тағамда белокты заттар көп болса белокты ыдырататын ферменттер көбейеді. жүктеу/скачать 358,77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|