А. Везалий ғылыми анатомияның негізін салды. XVII
ғасырда Антон ван Левенгуктың (1632-
1723) микроскопты жетілдіре түсуі нәтежиесінде адам денесінің ұлпалары мен мүшелерінің
құрылысы зерттеле басталды.
XVIII-ХIХ ғасырларда жаратылыстану ғылымында іргелі жаңалықтар ашылды. М. Шлейден, Т. Шванн және Р. Вирхов клеткалық теорияны ашты. Ал, Ч. Дарвин эволюциялық ілімнің негізін
қалады.
Адам анатомиясы ғылымның дамуына орыс ғалымдары да зор үлес қосты. Олардың ішінен
М.В.Ломоносовты, А.П.Протасовты, А.М.Шумлянскийді, Е.О.Мухинды, Д.Н.Зерновты, П.А.Загорскийді және т.б. атауға болады.
Көрнекті орыс ғалымдары Н.И.Пирогов, П.Ф.Лесгафт, И.М.Сеченов, И.И.Мечников, С.П.Боткин, И.В.Павловтың анатомия ғылымының дамуына сіңірген еңбектері ерекше.
Анатомия ғылымына зор үлес қосқан қазақ ғалымы Халел Досмұхамедов (1883-1939). Ол
“Оқушының денсаулығын сақтау” (1925), “Адамның тән тірлігі” (1927) деген еңбектер жазып,
анатомия, физиология және гигиена мәселелеріне ерекше көңіл бөлді.
Адамның табиғаттағы жүйелік орны. Адам тірі организмдердің тарихи дамуында ең жоғары
сатыдағы биологиялық түр. Адам жануарлар дүниесіне (Animalia) жатады. Оның ішінде желілілер
(Chordata) типіне, омыртқалылар тип тармағына (Vertebrata), сүтқоректілер класына (Mammaliа),
нағыз аңдар класс тармағына (Theria), ұрықжолдастылар инфракласына (Eutheria), приматтар
отрядына (Primates), адамтектес маймылдар отряд тармағына (Anthropodea), тартанаулы маймылдар
инфраотрядына (Catarrhini), адамдар тұқымдасына (Hominidаe), адам туысына (Homo), саналы адам
түріне (Homo sapiens, L, 1758) жатады.
Тірі ағзалар жүйесіндегі адамның орны Р/с Жүйелік топтар
Қазақша атаулары
Орысша атаулары
Латынша атаулары
1
Империя
Жасушалық құрылысы айқын
ағзалар
Клеточные организмы
Imperium
2
Патшалық үсті (надцарство)
Ядросы айқын ағзалар
Ядерные организмы
Eukaryota
3
Патшалық (дүние) – (царство)
Жануарлар
Животное
Animalia
4
Патшалық
тармағы
(подцарство)
Көпжасушалы жануарлар
Многоклеточные
организмы
M etazoo
5
Тип
Хордалылар (желілілер)
Хордовые
Chordata
6
Тип тармағы (подтип)
Омыртқалылар
Позвоночные
Vertebrata
7
Класс
Сүтқоректілер (аңдар)
Млекопитающие (звери)
M ammalia
8
Класс тармағы (подкласс)
Нағыз аңдар
Настоящие звери
Theria
9
Инфракласс
Ұрықжолдастылар
Плацентарные
Eutheria
10
Отряд
Маймылдар
Приматы (обезьяны)
Primates
11
Отряд тармағы (подотряд)
Жоғары
сатыдағы
маймылдар
Высшие обезьяны
Anthropoidae
12
Инфраотряд
(секция)
Тартанаулы маймылдар
Узконосые обезьяны
Catazhina
13
Тұқымдас үсті (надсемейство)
Адамтектес маймылдар
Человекообразные
обезьяны
Hominoidae
14
Тұқымдасы (семейство)
Адамдар
Человеки
Hominidae
15
Туысы (род)
Адам
Человек
Homo
16
Түрі (вид)
Саналы адам
Человек разумный
Homo sapiens
