частью, командир отдельного Оренбургского корпуса и
начальник пограничной части. 1819 г. - пожалован в генералы от
инфантерии. В 1824 г. разработал «Указ об оренбургских
киргизах», по которому в Младшем жузе отменялась ханская
власть и вводилась новая система управления. Время управления
Оренбургской губернией. Э. характеризуется усилением военного
наступления на степь.
Эссен
(11 тамыз 1772–1844)- ресей
мемлекеттік және әскери қайраткері, граф. 1819 жылы
инфантериядан генералға дейін көтерілген. 1824 жылы жасаған
193
«Орынбор қырғыздары туралы Жарлығы» бойынша Орта және
Кіші жүздерде хан билігі алынып тасталды және жаңа басқарма
жүйесі енгізілді. Орынбор губерниясын басқарған уақытта Э.
Далаға әскери шабуылдың күшеюімен сипатталады.
Essen Peter Kirillovich Essen (11 August 1772-1844) – the Duke,
Russian state and military figure. 1817 – He became an Orenburg
military governor managing the civil part, the commander of a
separate Orenburg Corps and the chief of the Border. In 1819 he was
granted to a general from the infanteria. In 1824 he developed the
"Decree on the Orenburg Kyrgyz" according to this decree the middle
and elder juzes abolished Khan's power and introduced a new system
of governance. It was the time of Management of Orenburg province.
Essen was characterized by increasing the military attack on the
steppe.
Этническая общность – исторически сложившаяся устойчивая
социальная группировка людей.
Этникалық қауым – тарихи қалыптасқан тұрақты әлеуметтік
адамдар тобы.
– the stable and historically constituted social
group of people.
Этнос – (народ-племя, народность, нация), исторически
сложившаяся, устойчивая совокупность людей, обладающая не
только общими внешними физическими чертами, но и
относительно стабильными особенностями культуры (включая
язык) и психики, а также сознанием своего единства и
обособленности от других этнических групп (самосознанием),
закрепленным в самоназвании (этнониме). Для формирования
этноса и дальнейшего сохранения его целостности важнейшее
значение имеет единство территории его расселения.
Этнос – (халық, тайпа, ұлт) тек сыртқы келбеттері қана ортақ
емес,ерекше тұрақты мәдениеттері мен психикалары, тілі,
сонымен қатар бірліктері мен басқа этникалық топтардан өзгеше
тарихи қалыптасқан тұрақты адамдар жиынтығы. Этностың
194
қалыптасуы мен тұтастығының сақталуы үшін территория бірлігі
мәніде зор.
Ethnos - (people, tribe, people, nationality, nation) historically
constituted stable set of people possessing not only common external
physical traits, but relatively stable features of culture (including
language) and psychology, as well as an awareness of its unity and
isolation from other ethnic groups (self-consciousness), fixed in the
endonym .
Эфталиты – кочевой древний народ раннего Средневековья
(IV—
VI век), создавший обширное Эфталиттер – Орта Азия мен
Ауғаныстанда ұлан байтақ мемлекет құған ерте орта ғасырдың
(IV—
VI ғасыр) көшпелі көне халқы.
Ephtalits – the ancient nomadic people of early Middle Ages, (IV-VI
centuries) who created the vast state in Central Asia and Afghanistan.
Ю
Юго-Западное Семиречье – долина рек Чу и Таласа.
Оңтүстік –Батыс Жетісу – Шу мен Талас өзендері алқабы
Southwest Semirechye – the valley of Chu and Talas rivers.
Юрт – территория улуса.
Жұрт – ұлыс территориясы.
Yurt - the territory of the ulus.
Я
Ябгу – титул верховного правителя, глава огузского государства.
Ябғу, жабғу – оғыз мемлекеті басшысы, жоғарғы билеушінің
лауазымы.
Yabgu - the title of the supreme ruler, the head of the Oguz state.
195
Язычество – обожествление явлений природы; верования людей,
существовавшие до мировых религий.
Пұтқа табынушылық – табиғи құбылыстарға табынушылық,
әлемдік діндерге дейін болған көп құдайға табынушылыққа
негізделген дін.
Yazichestvo ( Paganism) - the deification of natural phenomena;
beliefs of people existed before the world's religions.
Ясак – натуральный налог мехами, иногда зерном, скотом,
взимавшийся с нерусских народов Поволжья, Приуралья,
Сибири, Казахстана.
Жасақ – орыс емес Сібір, Қазақстан, Повольжия халықтарынан
терімен, кейде бидаймен, малмен алған салық.
Yasak – fur tax sometimes in grain, cattle, collected from non-
Russian peoples of Volga, Urals, Siberia and Kazakhstan.
Ясса (яссы) – свод основных законов Монгольской империи,
состоявший из слов-назиданий Чингизхана и конкретных,
неукоснительно выполнявшихся условий по управлению
государством, а также общих законов по военным и гражданским
делам, различных правил, установлений для наказания
нарушителей этих законов.
Яссы – нақты Шыңғысханның қарасөздерінен тұратын заңды
бұзушыларды
жазалайтын
қаулылар,
әр
түрлі
ережелер,мемлекетті басқаруда мүлтіксіз орындалатын шарттар,
сонымен қатар, әскери мен азаматтық істер бойынша жалпы
заңдар Моңғол империясының негізгі заңдар жинағы.
Yassi (Iasi) - a set of basic laws of the Mongol Empire which
consisted of Genghis Khan’s words of edifications and concrete
conditions preformed by governance of the state, as well as general
laws on civil and military affairs, the various penalty rules of violators
of these laws.
Яссауи Ходжа Ахмет – признанный глава тюркской ветви
суфизма, мыслитель, поэт. Сохранилось его произведение
196
"Диван-и-хикмет" ("Книга мудрости" - часто сокращенно
употребляется под именем "Хикметы"). Биографические данные
отрывочны. Известна точно дата смерти – 1166 г.
Қожа Ахмет Яссауи – түркі суфизмнің басшысы ретінде әйгілі,
ойшыл, ақын. Оның «Диуана-Хикмет» шығармасы сақталған.
Биографиялық мәліметтер үздік-создық.Нақты қайтыс болған
уақыты белгілі – 1116 ж.
Yassaui Khoja Ahmed - the recognized leader of the Turkic branch
of the Sufism, thinker and poet. His famous work is "Divan-i-Hikmat"
(" The book of Wisdom" - often used as "Hikmat"). Biographical
information is fragmentary. His exact date of death is 1166.
Ятук – с потерей скота и возможности кочевать свободный
общинник переходил в категорию оседлых жителей – Я.
Жатық – малдың шығынымен және көшпенді еркін қауымның
отырықшылар категориясына ауысуымен байланысты мүмкіндік.
Yatuk –the freeman passed into the category of sedentary people,
namely speaking the category of “myself” as a result of the loss of
livestock and possibility to nomadize.
197
Достарыңызбен бөлісу: |