Өзіндік тексеріске арналған сұрақтар

13. Орфографиялық дағдыларын қалыптастыру және ережелерді оқыту

1. 
   Орфографиялық ережелерде кездесетін қиындықтар және осы қиындықтарды жою жолдары.
   
2. 
   Диктантың түрлері, әдістері.
   
3. 
   Орфографиялық жаттығулардың кезеңі, әр кезеңнінде жүргізілетін жұмыстар.
   

1. 
   ережені тез ұмытады;
   
2. 
   оларды шатастырады;
   
3. 
   практикада қолданбайды.
   

1. 
   оқушыларды ережені қабылдауға дайындау керек;
   
2. 
   ереже қабылдау;
   
3. 
   мәтіннің ішінен ережеге сай сөздерді табу;
   
4. 
   өзінің жұмысын керек ережені қолданып тексеру.
   

1. 
   Ескерту диктанты. Мұнда мұғалім тексті тұтас оқып шығады. Балалар жақсылап тыңдап отырады. Сонан кейін түсініксіз деген сөздердің мағынасы түсіндіріледі. Мұғалім әрбір сөйлемді қайта оқып шығады, оқылған сөйлемдер балалардың зейінін ондағы қиын сөздердің жазылуына, өтіліп отырған ережеге аударады. Оқушылар тиісті дыбыстарды көрсетеді, ережесін айтып береді, олардың қателескен жері болса, түзетіледі. Осындай жұмыстардан кейін ғана балалар сөйлемді жазуға кіріседі.
   
2. 
   Іріктеу диктанты. Мұның ескерту диктантынан айырмашылығы- балалар мұғалімнің айтқан сөздерінің барлығын жазып отырмайды, оның ішінен белгілі бір ережеге қажетті сөздерді немесе сөз тіркестерін іріктеп жазады. Диктанттың бұл түрінде уақыт үнемделеді, қажетті сөздер мен сөйлемдер көбірек жазылады, ең бастысы оқушылар тексті аса зейін қоя тыңдап отыруға мәжбүр болады.
   
3. 
   Түсіндіру диктанты. Мұнда текст жазылып болғаннан кейін ғана талданады, қателері түзетіледі. Диктанттың бұл түрін жазуға кірісерде қажетті ережелер еске түсіріледі. Мұны ескерту диктантынан бақылау
   

4. 
   Шығармашылық диктант балалардың тілін дамыту үшін де өте қолайлы, өйткені оқушылар тексті құрауға белсенді қатысады, сөздерді де өздері ойлап табады. Осы көрсетілген орфографиялық дағдыны автоматтандыру мақсатын көздейді.
   
5. 
   Бақылау немесе тексеру диктанты. Бұл балалардың алған білімдері мен қалыптасқан дағдыларын тексеру мақсатында жүргізіледі. Мұнда оқушы өзі білетін ережені қолданып, өз күшін өз бетімен байқай алады. Мұғалім қандай да болмасын бір орфографиялық ережені оқушылардың қалай меңгергендері жөнінде мәлімет алады. Қандай ереже қайталану керек, кімге қандай көмек керек- соны анықтайды.