_
Абай атындагы Қаз¥ПУ-ніңХабаршысы, «Арнайы педагогика» сериясы №3-4(30-31) 2012 ж.
27 —
\ДАЗАҚСТЛН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИНКЛЮЗИВИ БІЛІМ БЕРУДЩ ДАМУ
БАҒЫТТАРЫ
|^К.Д. Махамбетова
Қазіргі танда елімізде жыл санап мҥмкіндігі шектелген балалар саны артуда. Осыған орай
Қазақстан қоғамының алдында мҥмкіндігі шектеулі балалардьщ қҧқығын қорғау мен оларға тең
қҥқылы сапалы білім беру ӛзекті мэселеге айналып отыр.
Отанымызда мҥмкіндігі шектеулі тҥлғалардың қҥқығы мен мҥмкіндіктеріне байланысты арнайы
білім беру, оларды туғаннан бастап әлеуметтік және медициналық- педагогикалық қолдау, білім
алуды ақысыз пайдалану қҥқыгын жҥзеге асыру еліміздің бас Конститутциясында, «Кемтар
балаларды элеуметгік жэне медициналық - педагогикалық тҥзу арқылы қолдау туралы» заңында,
«Балалардьщ қҥқығын қорғау туралы» конвенцияда, « Қазақстан Республикасында мҥгедектерді
әлеуметтік қорғау туралы» зақдарда қарастырылған.
Мемлекетіміздегі білім беру саясатының басты міндетгерінің бірі тҥлғаға ӛзінің ӛмірлік
ҥстанымын жэне еркін бағдарлау ҥшін қанағаттанарлық сапалы білім беру.
Қазіргі танда мҥмкіндігі шектеулі балаларды қоғамға біріктіру, әлеуметтік бейімдеу, білім беру
жэне тәрбиелеу, бала дамуының бҥзылыстарын алдын алу және нәтижелі тҥзету ҥшін ең қолайлы
жағдайлар жасау мақсатында инновациялық бағыттар жетілдіруде. Осыған сэйкес арнайы білім
берудің болашақ бағыттарының бірі инклюзивті оқыту болып табылады.
Инклюзивті білім берудің іске қосылуына Біріккен Ҥлттар ¥йымы ЮНЕСКО-мен «Білім алу
қажеттігі ерекше адамдардың білім алуы саласындағы саясат пен практикалық іс-эрекет қагидалары
туралы» қабылданған Саламанка декларациясының ҧсынысы себеп болды. (Испания, 1994ж).
Инклюзивті оқыту термині білім алуында ерекше қажеттілігі бар балаларды жалпы білім беретін
мектептепте оқыту ҥрдісін сипаттауда қолданылады.
Инклюзивтік білім беру баланың этникалық тегіне, діни сеніміне, экономикалық мэртебесіне
жэне дамуындағы ерекшеліктеріне қарамастан, барлық балалармен білім алуына және элеуметгік
бейімделуіне жағдай жасау процесі.
Білім беруді дамьпудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында алғащ рет
даму мҥмкіндіктері шектеулі балаларды жалпы білім беру процесіне қосу, оларды қолжетімді
ортамен қамтамасыз ету, білім берудегі кедергілерді жену тетіктері анықталды. [1]
Қазақстан Республикасы Білім жэне ғылым министрлігі ЮНИСЕФ Б¥¥ Балалар Қорымен тығыз
ынтымақтастықта даму мҥмкіндіктері шектеулі балаларды білім беру ортасына тарту жӛнінде
зерттеулер жҥргізді, зертгеу нэтижелері бойынша эзірленген ҧсыныстар білім беруді дамытудың
2011-2020 жылдарға арналган мемлекеттік бағдарламасына енгізілген. Мҥндай білім мҥмкіндігі
шектеулі балаларды ӛзге окушылармен тең дәрежеде жалпы білім беру процесіне қатыстыруға жол
ашады.
Инклюзивті оқытудың дамуы туралы ресми дерек «ҚР білім беруді дамытудың 2011-2020
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында» атап кӛрсетілген.
Багдарламаны жүзеге асыру барысында мына міндеттерді орындау царастырылган:
•
Инклюзивті білім беруді қамтамасыз ету бойынша 2020 жылға қарай мектепке дейінгі
тәрбиемен жэне оқытумен қамтылатын балалардьщ саны барлық мектепке дейінгі жастағы
балалардьщ 70 %-нан 100 %-ға дейін артады. Оның ішінде 2016 ж. 79,5 %, 2017 ж. - 85 %, 2018 ж. -
90 %, 2019 ж. - 95 %, 2020 ж. - 100 %.
•
10 оқу бағдарламасы жаңартылатын болады, 30 оқу-әдістемелік кешен әзірленеді, оның
ішінде 2016 ж. - 8, 2017 ж.- 8, 2018 ж. - 8, 2019 ж. -8 , 2020 ж.- 8 бірлік;
•
Ҥй жағдайларында баланы тәрбиелеуде әдістемелік жэне практикалық кӛмек кӛрсету
жӛнінде ата-аналарға арналған 340 консультативтік пункт қҥрылады: 2016 ж. - 48, 2017 ж. - 58, 2018
ж. - 58, 2019 ж. - 58, 2020 ж. - 118 бірлік.
Достарыңызбен бөлісу: