«Арнайы педагогика» сериясы Серия «Специальная педагогика» №3-4 (30-31), 2012 Материалы круглого стола «Практика обучения и воспитания детей
жүктеу/скачать 1,59 Mb. Pdf көрінісі
|
33-31-PB
| Абай атындагы ҚазҮПУ-нің Хабариіысы, «Арнайы педагогика» сериясы №3-4(30-31) 2012 ж.
77 — «қҧрбанды- лық» дәрежесімен бір-бірінен ерекшеленеді. Ӛздерінің балаларына кӛмекті ҧйымдастыру ҥшін аналары, әсіресе экелері эртҥрлі деңгейде ӛздерінің уақыттарына, қызығушылықтарына жэне тыны- ғуларына шектеу қойып, кҧрбан ете алады. Кӛптеген ата-аналар ҥздіксіз сабаққа дайындығы немесе баласының сӛйлеу тілінің сапасын ҥздіксіз бақылап отыра алмайды. «Педагог - оқушы» қатынасына тікелей аударуға тырыспай, «ата-ана - бала» атгы ӛзара қарым-қатынастың ерекшеліктерін де ескеріп отырған жӛн. - Ата-аналардың педагогика жэне психология негіздерін білмеуі. Ата-аналар балаларын интуиция жэне ӛзінің жеке тәрбиесІ негізінде тәрбиелейді. Сондықтан, балада туындайтын проблемалар ата- анасы жағынан жалқаулық немесе еріншектік ретінде қарастырылып, оларды репрессивті шаралар кӛмегімен жеңуге тырысып жатады. Кейде алдыңғы ҥрпақ тәжірибесіне сілтемелерді де естуге болады: «Анамның айтуынша, менің туысқаңымда да осындай болған, бірақ уақыт ӛте келе бәрі де жойылды». - Баланың мәселесін дҧрыс бағаламау немесе асыра бағалау. Баланың проблемасына адекватты тҥрде баға бермеу, әдетте ата-ананың ҥрей жэне талаптану деңгейіне тікелей байланысты болады. , - Ата-аналардың білім және кәсіби деңгейлері. Сонымен қатар, ерекше талалтарды да атап ӛткен жен. Біріншіден, ата-аналармен жҥргізілетін әңгімені қол жетімді эрі тҥсінікті деңгейде қҥрастырған жӛн, яғни термин сӛздердің аражігін аша отырып, тексеру нәтижелері бойынша ҥсынылатын материалдарды нақты етіп қҥрылымдау керек. Сондықтан, педагог-ана жэне бухгалтер-анамен эртҥрлі тілде, яғни тҥрлі мысалдарды, терминдерді қолдана отырып сӛйлесу керек. Екіншіден, әңгіме желісі ата-ананың баласына деген махаббат сезімін есепке алуы тиіс: ең ауыр деген балалардьщ да жетістіктері мен абыройын корсету қажет, кемістіктің мәнін толыгымен тҥсіндіріп, оларды жеңіп шығу ҥшін қҥрылымды, нақты кеңестерді беру керек. Еш уақытта әңгімені тек баланың кемшіліктері жӛнінде ғана айтуға болмайды. Мҥндай жағдай әдетге, ата-аналардың маманға деген агрессиясын тудырады. Сирек жағдайларда бҥл баласынан алшақтау сезімін кҥщейте- ді: «Мен оның жынды екенін айтып едім ғой», - ашулы кҥйде анасы осындай сӛздер айтып, ӛз бала- сынан кӛңілі қалып, кеңестен кетіп қалады. Бҥл дефектолог маманның ҥлкен қателігі болып есептеледі. Ҥшіншіден, эңгіме желісі конструктивті багытта болуы керек, себебі біз ата-аналар тарапынан белсенді одақтық мҥшелерімізді таппасақ, онда тҥзету жҥмысы тиімді болмайды. Әңгіме процесінде біз «Кім кінэлі» деген сҥраққа жауапты іздеуді шетте қалдырып, «Не істеу керек?» деген сҧраққа жауап іздеуіміз керек [4,15-17 б.]. Ақпаратгандыру процесі кезінде логопед ата-анаға тексеру барысында алынған барлық ақпаратты жеткізу керек. Ата-ана ӛз баласы жайында барлығын білуге қҥқылы. Бірақ, мҥны байыптап, ата- ананың сезімдерін ескеретіндей, ӛте мҥқият эрі дҥрыс жеткізе білу керек. Логопед ӛзінің болжамдары туралы айтып, қайтадан қосымша тексеруден ӛтуін ҥсынуға болады. Сонымен қатар, тағы да басқа логопед маманының кӛмегіне жҥгінуіне болатынын айту керек. Айта кететін жэйт, логопед маманың ӛз ойын ҥжымдық талқыға салуы ата-аналар жағынан сенімділікті кҥшейтеді. Баланың сӛйлеу тілі кемістігінің квалификациясы маманның нақты мысалдарға, яғни ата-аналар тексеру процесі кезінде бақылай алатындай жағдайларға жҥгінуін талап етеді. Сондықтан логопед ата-ананың есте сақгауы, яғни жадысына жҥгінуі мҥмкін: «Сіздің балаңызда... Ол бізге осылай жауап қайтарған, есіңізде ме...». Мҥндай аргументгердің болуы ата-ананың ӛз баласындағы тіл кемістіктерін дҥрыс қабьшдауында жағымды эсер етеді. Олар кӛп жағдайда кӛрнекі мысалдарсыз логопедтің айтып отырған ақылды сӛздерін тҥсінбей, иықтарын кӛтереді. «Агграматизм», «дизарт- рия», «тонус» секілді сӛздер кейбір білмейтін ата-аналар ҥшін «холерадан» да қорқынышты болуы мҥмкін. Ата-аналармен жҥргізілген кӛп жылғы тәжірибелер кӛрсеткендей, кӛптеген ата-аналар баласының логопедиялық тек- серістен ӛткеннен кейін, басқа маманға оның баласынан қандай сӛйлеу тілінің кемістіктерін анықта- ғанын дҥрыс әрі нақты айтып бере алмайды. Салыстыру ҥшін: баласының соматикалық денсаулығы- мен байланысты медициналық диагноздарды кӛпшілік ата- аналар әлдеқайда жақсы біледі [5, 79 б.]. Логопед ата-ананың кейінге қалдыруға болмайтьш жэне ӛздері жҥзеге асыратын әрекетгер мен іс- шараларды жазып алуын сҧрайды. Жэне бҥл жазбалар кез келген бума қағазға емес, арнайы дәптерге немесе кӛлемді қағазда жазылуы тиіс. Баланың әрі қарай оқуы туралы сҥрақ, тҥзету кӛмегін ҥйымдастыру формасын анықтау ата- Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Специальная педагогика», №3-4(30-31) 2012 г. — 78 аналармен біріге отырып шешіледі, осыған қарамастан, логопед ӛзінің берген ҥсыныстарыньщ орындалуын талап ете алады. Алайда, егер логопед ӛзінің дҥрыстығын ата-аналарға жеткізіп, оларды кӛндіре алмаса, онда баланы білім беру мекемесіне бағыттау туралы ҥсынысы ауада қалғып, Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Специальная педагогика», Ns3-4(30-31) 2012 г. логопедтің айтқан сӛздеріне жҥгінбей, ӛздерінің қалауы бойынша кетуі мҥмкін. Әңгімелесу соңында қайтадан тексерілу қажетгілігі жэне олардың жиілігі туралы сҧрақтар шешіледі. Қорыта келгенде, балалардьщ сӛйлеу тіліндегі кемшіліктерді тҥзету жэне дамыту ҥрдісінде мҥғалім-логопед пен ата-аналардың ӛзара біріккен жҥмыстары эрдайым ӛнімді болып, баланың дыбыстарды дҥрыс айтуына, байланыстырып сӛйлеуіне эсер етеді, ӛз ойын дҥрыс жеткізуге ҥйретіп, жалпы сӛздік қорын дамытады. 1. Образовательные системы Востока и Запада в эпоху Древности и Средневековья / Под. ред. Матулиса Т.Н. - М., 2003. - 259 с. 2. Колесникова Е.В., Телышева ЕЛ. Развитие интереса и способности к чтению у детей 6-7лет. - М., 1998. -140 с. 3. Ткаченко Т.А. Если дошкольник плохо говорит. — СПб., 1997. — 138 с. 4. Ткаченко Т.А. В первый класс - без дефектов речи. — СПб., 1999 —129 с. 5. Грибова О.Е. Технология организации логопедического обследования. - М., 2008, - 91 с. жүктеу/скачать 1,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|