Жағыпарова Майра
Қайда істедің?
Мынау «Еңбек кітапшамнан» танып ал.
Оқымаған, дипломсыз демесең,
Бір басымнан бар мамандық табылар.
Міндеттісің бе әскерге?
Міндеттімін.
Біздің әлі жас кеуде.
Жауынгердің ұлымын ғой,
Жанын қиған Мәскеуге.
Сөгіс алып көрдің бе?
Ол жағынан періште едім дей алмаймын
Мен мүлде.
Ойлы-қырлы бұл өмірде болады ғой мүлт кету,
Ол өзі бір еншісі ғой ездің әрі ердің де...
Шетелдерде болдың ба?
Болғамын жоқ.
Олар маған тұрған да жоқ қол бұлғап.
Қалсам болды, өлсем болды жәйіммен,
Осы отырған орнымда-ақ.
Мекенжайың?
Мекенжайым – жер менің.
Жерде жүрген ақын деген пендемін.
Қалам, қағаз, уақыт бер тек аздаған,
Мен өмірді жырлау үшін келгемін!
(М.Мақатаев.)
83
Кәсіби қазақ тілі
11-сабақ
ЖУРНАЛИСТИКАДАҒЫ АЛТЫ БАСТЫ СҰРАҚ
Әр журналист мақала жазатын болса, мынадай алты сұраққа
жауап беруі тиіс:
Who? – Кім?(Кто?)
What? – Не?(Что?)
When?– Қашан?(Когда?)
Where? – Қайда?(Где?)
Why?– Неге?(Зачем?)
How? – Қалай?(Как?)
Журналист осы сұрақтар бойынша қысқа да болса ақпарат
беруі қажет. Ағылшын тілінде алты сұрақтың бесеуі «W» әрпі-
нен басталады және біреуі «H». Сол себепті кәсіби тілде журна-
листер оларды «Бес W және бір H» деп атайды. Осы сұрақтар-
ды журналистикаға Редьярд Киплинг енгізген болатын. Алты
сұрақтың жиыны – лид. Лидтің атауы алты сұрақтың ішіндегі
маңыздысымен аталады.
Мақала жазар алдында оның құрылымын анықтау қажет,
мысалы, оқиға желісінің жоспары сияқты. Алайда, ең бастысы,
мақаланың неден басталатынын анықтап алу керек. Алдымен
сіздің қойын дәптеріңізде осы алты сұраққа жауап беретін ақпа-
раттың бар немесе жоқ екендігін тексеріп алыңыз. Егер бар бол-
са, онда материалға кірісуге болады. Ең бірінші – лид құрудан
бастайық.
Лид құру
Жаңалықпен таныстыру үшін алты сұрақтың ішінен ең ма-
ңыздысын таңдап, оны мақалада басты мәселе ретінде ерекше-
леп аламыз. Осылайша лидтің алты түрін көрсетейік. Лид мақа-
ланың басты сұрағынан басталады.
|