Қателер теориясы бойынша сұрақтар мен тапсырмалар
жүктеу/скачать 49,13 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6. Өлшеу нәтижелерін графикалық бейнелеу
| Өлшеу нәтижелері
2-кесте. ; Абсолютті қате . 5. Салыстырмалы қателік немесе өлшеу дәлдігі E = 0,5%. 6. Соңғы нәтижені жазу Зерттелетін шама үшін соңғы нәтиже былай жазылады , E = 0,5%. Ескерту. Қорытынды жазбада нәтиженің цифрларының саны мен абсолютті қателік бірдей болуы керек. 6. Өлшеу нәтижелерін графикалық бейнелеу Физикалық өлшеулердің нәтижелері өте жиі графикалық түрде беріледі. Графиктердің бірқатар маңызды артықшылықтары мен құнды қасиеттері бар: а) функционалдық тәуелділіктің түрін және оның жарамдылық шегін анықтауға мүмкіндік беру; б) эксперименттік мәліметтерді теориялық қисық сызықпен визуалды түрде салыстыруға мүмкіндік жасау; в) графикті тұрғызу кезінде олар кездейсоқ қателер салдарынан пайда болатын функция барысындағы секірістерді тегістейді; г) белгілі бір шамаларды анықтауға немесе графикалық дифференциацияны, интегралдауды, теңдеуді шешуді және т.б. Рафики, әдетте, арнайы қағазда орындалады (миллиметриялық, логарифмдік, жартылай логарифмдік). Көлденең ось бойымен тәуелсіз айнымалыны салу әдеттегідей, яғни. мәнін экспериментатордың өзі белгілейтін мән және тік ось бойымен бұл жағдайда ол анықтайтын мән. Координаталар осьтерінің қиылысуы х және у нөлдік мәндерімен сәйкес келмейтінін есте ұстаған жөн. Координаттардың шығу тегін таңдағанда, сызбаның бүкіл ауданы толығымен пайдаланылғанын басшылыққа алу керек (2-сурет). Графиктің координаталық осьтерінде шамалардың атаулары немесе таңбалары ғана емес, сонымен бірге олардың өлшем бірліктері де көрсетіледі. Координаталық осьтер бойынша масштабты өлшенген нүктелер парақтың бүкіл аумағында орналасатындай етіп таңдау керек. Сонымен қатар графикте нүктелерді салу кезінде санада арифметикалық есептеулер жүргізілмейтіндей масштаб қарапайым болуы керек. Графиктегі эксперименттік нүктелер дәл және анық көрсетілуі керек. Әртүрлі эксперименттік жағдайларда алынған нүктелерді (мысалы, қыздыру және салқындату) әртүрлі түстермен немесе әртүрлі белгішелермен пайдалы түрде салуға болады. Егер тәжірибенің қатесі белгілі болса, онда нүктенің орнына осьтер бойымен өлшемдері осы қатеге сәйкес келетін крест немесе тіктөртбұрышты бейнелеген дұрыс. Тәжірибе нүктелерін бір-біріне сынық сызықпен қосу ұсынылмайды. Графиктегі қисық 3-суретте көрсетілгендей тәжірибе нүктелері қисық сызықтың үстінде де, төмен де орналасқанына көз жеткізіп, біркелкі сызылуы керек. Графиктерді салу кезінде біркелкі масштабтағы координаттар жүйесінен басқа функционалдық масштабтар деп аталатындар қолданылады. Сәйкес x және y функцияларын таңдау арқылы графикте әдеттегі құрылысқа қарағанда қарапайым сызықты алуға болады. Көбінесе бұл берілген графиктің параметрлерін анықтау үшін формуланы таңдау кезінде қажет. Функционалдық шкалалар графиктегі қисық сызықтың кез келген бөлігін созу немесе қысқарту қажет болған жағдайда да қолданылады. Көбінесе функционалдық шкалалардан логарифмдік шкала қолданылады (4-сурет). Құжат Нақты шарттардан, талаптардан және мүмкіндіктерден жүктеу/скачать 49,13 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|