Ақуыздар «Жасушалық метаболизм» коммитиі

жүктеу/скачать 6,98 Mb.

бет	5/6
Дата	02.11.2022
өлшемі	6,98 Mb.
	#46922

1 2 3 4 5 6

Төртінші реттік құрылымы
Ақуыз түрлері
АҚ+НҚ нуклеопротеидтер АҚ+пигменттер хромопротеидтер

Үшінші реттік құ рылымы

Ақуыздық оралма тектес молекуласы биологиялық процестердің әсерінен, молекула арасындағы сутектік байланыс, —S—S— дисульфид көпіршесі, күрделі эфирлік көпірше және бүйір тізбектегі анион мен катиондар арасындағы иондық байланыстар арқылы өзара байланысады да, өте күрделі үшінші реттік құрылым түзіледі. Бұл кезде оралма құндақталып, шумаққа айналады . Үшінші реттік құрылым ақуыздың өзіне тән қасиеттері мен белсенділігіне жауап береді.

Төртінші реттік құрылымы

Ақуыз молекуласы тек қана бір полипептидік тізбектен тұрса, оның құрылымдары бірінші, екінші және үшінші реттік болады. Ал ақуыз молекуласы екі және одан да көп полипепидік тізбектен құралса, онда төртінші реттік құрылым түзіледі. Төртінші реттік құрылым - кейбір ақуыздарда бірнеше полипептидтік тізбектердің бір-бірімен күрделі кешенді комплекстерге бірігуі. Мысалы, гемоглобин құрамына 141 аминқышқылының қалдығы кіретін төрт полипетидтік тізбектен және құрамында темір атомы бар ақуызды емес бөлшек гемнен комплекс түзеді. Гемоглобин тек осы құрылымда ғана оттекті тасымалдай алады.
қарапайым ақуыздар –протеиндер (альбуминдер,глобулиндер, гистондар,
глутелиндер, проламиндер,
протаминдер, протеноидтар);
күрделі ақуыздар – протеидтер
(гликопротеидтер,
нуклеопротеидтер, липопротеидтер, фосфопротеидтер). Бұлардың құрамында амин қышқылдарынан басқа заттар да болады.
Ақуыздардың барлығы екі топқа бөлінеді

Ақуыз түрлері

Жай (протеин): амин қышқылы

Күрделі (протеид): АҚ+простетикалық топ

АҚ+липидтер липопротеидтер

АҚ+көмірсулар гликопротеидтер

АҚ+НҚ нуклеопротеидтер

АҚ+пигменттер хромопротеидтер

АҚ+металл иондары металлопротеидтер

АҚ+фосфор қышқылы фосфопротеидтер

Ақуыздар жасушада маңызды қызметтер атқарады:
- Құрылымдық – биомембраналар құрамына кіреді;
- Энергетикалық – қуат көзі болып табылады;