Қазақ және түрік тілдеріндегі жаңа қолданыстардың лингво-когнитивтік даму жүйесі
жүктеу/скачать 2,66 Mb. Pdf көрінісі
|
Бисенгали диссертация
| жаңғырту
: өзекті мәселелердің мәні, маңызы (Егемен Қазақстан, 09.01.2015). Қазіргі заман армиясын құру – техника мен қару- жарақты жаңғырту ғана емес, ең алдымен, заманға лайық әскери қызметші, жаңа кадрлар тәрбиелеу (Егемен Қазақстан, 09.12.2015). Бүгінгі мектептегі жаңғырту үрдісі осы негіздерден бастау алады (Жас Алаш, 03.06.2015). Сол сияқты «креативті» жаңа сөзі жасампаз деп аударылды. Мысалы: Орал өңірінде де Елбасы тапсырмасына сәйкес жүзеге асып жатқан жасампаз жобалар жеткілікті (Егемен Қазақстан, 09.12.2015). Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың жасампаздық қызметінің жемістері баршаңыздың көз алдарыңызда (Ана тілі, 02.04.2015). Бірақ прагматикалық мүддені көздеуші, әрі тілі мен ойы жаттығып қалған журналистер қазақ тілді төл аударманы емес, кірме жаңа атауды қолдануды жөн көреді. Мысалы, қазіргі қазақ баспасөзінде «форс-мажор» жаңа атауы манипуляциялық прагматика мақсатында жұмсалып жүр. Оның орнына күтпеген жағдай деп қазақша баламасын беруге болар еді, бірақ онда оның әсер 128 етуі әлсіз болары анық. Сондықтан көбінесе «форс-мажор» жаңа атауы таңдалып алынады. Себебі бұл атау әзірше қоғам ағымындағы «сәнді атау» қатарында. Мұнда айта кететін жайт, тілдік реформасы біздерден әлдеқашан ерте, XX ғасыр басында (1928 ж.) басталған түрік тілінде де «форс-мажор» сөзі осы кезге дейін түпнұсқалық, шеттілдік тұлғамен қолданылып келді. Мұны газет беттерінен көреміз. Мысалы: Petrol çevrelerinde " fors majör ilan etmek" olarak anılan karar gereği, şirket petrol ve gaz sevkıyatını kesince, yapılan sözleşmeden doğabilecek cezai yükümlülüklerden muaf sayılıyor (Milliyet, 20.09.2008). Avrupa’daki tesislerde bir önceki yıl ortalama böyle bir fors majör , aksilik sayısı 30 civarında (Hürriyet, 28.12.2015). Дегенмен соңғы кездері түрік баспасөзінде осы сөздің mücbir sebep, zorlayıcı sebep және zorunlu neden жарыспалы баламалары ұсынылып, баспасөзде қатар қолданылып жүр. Мысалы: Ayrıca aynı yasanın 6. maddesi, "kesinleşen sınırlar жүктеу/скачать 2,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|