Қазақ мемлекеттілігінің тарихи бастаулары мен сабақтастығы
) 20 ғасыр басындағы қазақ қоғамның дәстүрлі шаруашылығындағы өзгерістерді көрсетіңіз
жүктеу/скачать 81,4 Kb.
|
| 5) 20 ғасыр басындағы қазақ қоғамның дәстүрлі шаруашылығындағы өзгерістерді көрсетіңіз.
XIX ғасырдың аяғынан бастап қазақ жерінде қолөнердің жаңа түрлері пайда болды: металл өңдеу, шыны жасау. Бір жағынан ауылшаруашылық өнімдері көбірек өндірілсе, екінші жағынан, шағын кәсіпорындар түрінде қалаларда, әсіресе Верныйда шоғырланған өнеркәсіптің әлсіз дамуы байқалды. Сондай-ақ қолөнер өндірісі тек қазақ халқы арасында ғана емес, сонымен қатар дүнгендер мен ұйғырлар арасында да дамыды, алайда қолөнер бұйымдарының барлығы экономиканың немесе жергілікті нарықтың ішкі қажеттіліктерін қанағаттандырудан басқа жолға түспеді. Өнімді экспорттау туралы айтудың қажеті болмады. Ауыл шаруашылығындағы әлеуметтік өзгерістерге байланысты Жетісуда өнеркәсіптік кәсіпорындар пайда болды, ал Верный қаласында – ауылшаруашылық шикізатын қайта өңдеу бойынша кәсіпорындар ашылды. Бұлар бастапқы техникалық негізде қолданылатын, дамымаған кәсіпорындар болды. Қолөнершілердің көпшілігінің ауылдық жерлерде орналасуы Қазақстан қалаларының әлсіз әлеуметтік-экономикалық дамуын көрсетеді. Ауылдар мен елді-мекендерде тұратын қолөнершілер қолөнерден басқа егіншілікпен айналысты. 36-дан астам жылқысы болған экономикалық топтар ауыл шаруашылығымен айналысты. Ауылдық қолөнершілердің табысы шамалы, орташа есеппен жылына 2-3 рубльден аспайтын еді. олөнершілердің шеберханалары күнделікті жабдықтармен жабдықталды. Қолөнершілерде ақша пайда бола бастады. Дала аймақтарының экономикасын зерттеуге сәйкес, тапсырыстарды орындаумен бірге, олар әрқашан сатуға дайын өнімге ие болды. ХІХ ғасырдың екінші жартысынан бастап Қазақстан сауда мүдделеріне сай келетін және мегаполиске шикізат тасымалдауды жеңілдететін тауарлармен алмасуға көбірек қарқынмен кірісті. Сонымен қатар, ресейлік көпестер мен өнеркәсіпшілер Қазақстанда мал өнімдерін алғашқы өңдейтін кәсіпорындар құра бастады. ХІХ ғасырдың 70-ші жылдарында Қазақстанның оңтүстігінде, Сырдария және Жетісу облыстарында қолөнер-өнеркәсіптік типтегі кәсіпорындар ұйымдастырылды. Бұған Ресей мен Украинаның иммигранттары аймақтың отарлауына ықпал етті, олардың арасында Орталық Ресей мен Украинаның қолөнершілері болды. Олар өздері қоныстанған жерлерде кәсіпорындарды ұйымдастырудың, минералды өңдеудің бұрыннан бар өндірісін кеңейту мен көбейтудің алғашқы бастаушылары болды. жүктеу/скачать 81,4 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|