Қазақстан экономикасы өсуінің жоғары қарқыны ұзақ мерзімді жоспарлауға негізделген дамуының өз моделін құру мен іске асырудың тиімділігін дәлелдейді. Мемлекет дамуының ұзақ мерзімді басымдықтарын жариялаған түбегейлі құжат Қазақстан Республика...
Тарихи тұрғыдан алғанда, еліміздің аумағы арқылы Шығыстан Батысқа және кері қарай көлік легі тоқтаусыз өтіп жатты, ал олардың жылжу жиілігі бүгінгі күні де саябырситын емес. Қазақстанның міндеті отандық көлік және коммуникация кешенінің бәсекелестік қ...
Ежелден бастап Ұлы Жібек жолы Еуропа мен Азияны керуен жолымен байланыстырып, Батыс пен Шығыс өркениетінің өзара ықпалдасып дамуына мүмкіндік берді. Барлық дәуірлерде бұл бағыт ерікті қайырымдылық жолы болды. Егер қазіргі кезде теміржол магистральдар...
Әдебиеттер
1. Сапарбаев Ә.Ж. Нұрлы жол – Қазақстан экономикасын болашаққа бастар жол // «Экономика» газеті. –№3 (385) 22-28 қаңтар, бейсенбі 2015 жыл. –Б.4.
2. Сапарбаев А.Д. Стратегия образования и науки: аналитический взгляд.–Алматы: «Ғылым» ордасы, 2014.–364 с.
Резюме
В данной статье рассматривается вопросы транспортно-транзитного потенциала для развития регионов расположенных вдоль Великого Шелкового пути.
Summary
This article discusses the issues of transport and transit potential for the development of the regions along the Great Silk Road.
УПРАВЛЕНИЕ ЗАТРАТАМИ В СИСТЕМЕ КОНТРОЛЛИНГА
Калиакпарова Г.Ш.,
КӘСІПОРЫННЫҢ БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІЛІГІН АРТТЫРУ БАҒЫТТАРЫ
Резюме
В статье рассматриваются вопросыдля повышения конкурентоспособности предприятия. Организационно-экономический механизм повышения конкурентоспособности предприятия является предметом конкурентной среды, фактической реализации рекомендаций.
Summary
The article deals with to increase the competitiveness of the enterprise. Organizational-economic mechanism of increase of competitiveness of the company is the subject of the competitive environment, the actual implementation of the recommendations.
Қазақстандағы спорт психологиясының қалыптасуы мен даму тарихы
М.Ә.Перленбетов,
психология ғылымдарының докторы,профессор
Н.А.Айманбетова,
Қайнар Академиясының магистранты
Спорт психологиясы жарыс және жаттығу жағдайында адам психикасы ерекшеліктерінің көрінуі мен дамуының, сондай-ақ топтық өзара әрекеттестік заңдылықтарын зерттеуге ерекше мән береді. Психологияның басқа да көптеген бағыттары сияқты Қазақстандағы спорт ...
Спорт психологиясында ғылыми сабақтастықтың болуы тарихи заңдылық. Сондықтан Ф.А. Гребаус, В. Ким, В.Ф. Сопов, Б.К. Қаражанов, А.А. Ахметовалар зерттеулері мен еңбектері дәстүрлі түрде еске алынуы тиіс.
Қазақстанда спорт психологиясының дамуы 1945 жылдың 1 наурызында елімізде тұңғыш жоғары дене шынықтыру оқу орнының ашылуынан бастау алады. Содан бастап Қазақ дене шынықтыру институтының педагогика және психология кафедрасында алғаш рет жалпы психолог...
Қазақстандағы спорт психологиясының пайда болуы институтқа Ф.А. Гребаустың келуімен тығыз байланысты. Оның зор қажыр-қайраты мен бай тәжірибесінің арқасында, дене шынықтыру институтында психология курсын сапалы түрде жүргізуге мүмкіндік туды.
Ф.А. Гребаус спортшы-студенттердің психологиялық білімді терең меңгеруіне көп көңіл бөлді. Бұл мақсатта оның бастауымен 1955 жылы 900 зерттелінушіден құралған топ «Түйсік», «Ерік», «Эмоция», «Ойлау», «Есте сақтау» тақырыптарында 2500-ден астам жазб...
1956 –1970 жылдар аралығында ҚазДШИ-да спорт психологиясы курсын оқытудың әралуан қырларын қарастырған 10-ға жуық эксперименталды еңбектер жарық көрді. Бұл тұрғыдағы Ф.А. Гребаустың еңбектері: «Студенттердің үлгеріміне оқу материалын түсіндіру қарқын...
Бұл тақырыптарға жіті қызығушылық танытылуы институттарға арналған психология оқулығының әлі де болса жарық көрмегендігімен, «Спорт психологиясы» курсының енді ғана жүйелене бастауымен тығыз байланысты. Бұл кезеңдегі спорттық іс-әрекетті зерттеу спорт...
Осылардың қатарында А.Ш. Тәжібаевтың «Спортшыларды байқампаздыққа тәрбиелеу мен бақылау әдісі» (1968), «Спортшылардың жарыс уақытындағы ойлау қабілеті» (1972) атты зерттеулері де бар.
Практика талаптары нақты мақсатты көздей отырып, эксперименталды сипаттағы жұмыстардың жүргізілуіне түрткі болды. 1961 жылдан бастап спорттағы қиындықтар (кедергілер), спортшыларды жарысқа даярлау мәселелерінің жалпы қырларын зерттеуші еңбектер жарыққ...
Бұл кезеңдегі Ф.А. Гребаус пен М.В. Кимнің «Спортшылардың жарысқа деген психологиялық даярлығына тұрмыстық өмір жағдайының ықпалы» атты мақаласы қазақстандық спорт психологтарының аталмыш маңызды әлеуметтік-психологиялық тақырыпта жазылған бүгінгі кү...
60-шы жылдардың ортасында қазақстандық спорт психологиясында жаңа бағыт – психикалық өзіндік реттеу пайда болады. Бұл өзекті мәселеге Қазақстанның спорт психологтары да белсене атсалысты. Спорттық жаттығу әдісі ретінде психикалық өзіндік реттеуге бұл ...
Психикалық күйді басқарудағы өзіндік реттеудің ауқымды мүмкіндіктері, экстрималды жағдайдағы спортшының іс-әрекетке даярлығы, функционалды қорлардың жұмылдырылуы адамға бұрынғыдай емес, тереңірек сипатта қарауға ықпал етті. Спорт психологиясында п...
50-60 жылдардағы қазақстандық спорт психологтарының зерттеулері заманауи психологиялық зерттеу әдістерімен қамтамасыз етілмегенділігінен, даму жағынан кешеуілдеді.
1972 жылға дейін жарияланған зерттеулер сұрақтама әдістері, бақылау, әдебиет көздерін саралау, жанама психофизикалық белгілерді тіркеумен ғана шектелді. Дегенмен бұл жылдарда Қазақстандағы спорт психологтарының зерттеу жұмыстарының ең маңыздысы – қо...
Қазақстанда спорт психологиясы 1972-1976 жылдары қарқынды даму үстінде болды. Жетпісінші жылдарда зерттеу нәтижесін тұтынушылар – практик-жаттықтырушылар мен ұйымдастырушы мамандар психикалық реттеу мәселесіне көп қызығушылық танытты [3].
Бұл қызығушылық 1973 жылы Республиканың жоғары спорттық шеберлік мектебі аясында Мәскеуде өтетін КСРО халықтарының V Спартакиадасына қазақстандық спортшыларды психологиялық даярлауға бағытталған ұйымдастыру шараларына түрткі болды (ұжымның басшысы Қаз...
Спорт психологиясына деген қызығушылықтың артуына 1973 және 1974 жылдары Алматыда психикалық өзіндік реттеу тақырыбына байланысты өткізілген қос бірдей Бүкілодақтық конференция тың серпін берді. Бұл конференцияда қазақстандық авторлардың (А.С. Ромен, ...
Жоғары спорттық шеберлік мектебінің спорт психологтарымен белсенді түрдегі жұмысы бір жағынан практик-жаттықтырушылар қызметінің сапалы түрде жақсаруын қамтамасыз етсе, екінші жағынан тәжірибелі жаттықтырушылар мен Қазақ дене шынықтыру институтының ке...
Бұл спорт психологиясы туралы жинақта жеңіл атлетика, велоспорт, гимнастика, күрес, садақ ату, семсерлесу, шаңғы тебу сынды спорт түрлері саласындағы түрлі психологиялық зерттеулер жарияланды. Қазақстанның спорт психологтарының бай тәжірибесі ҚазКСР С...
Алдымен ол бойынша спортшы мен жаттықтырушының (С.В. Богородский, В.Ф. Сопов, И.А. Деражинская, А.А. Ахметова және т.б.) жеке дара ерекшеліктері зерттелінді. Бұл еңбектерде қағидалы заңдылықтарды анықтайтын күрделі психологиялық әдістер қолданылды; М...
Психикалық күйзелісті жағдайдың диагностикасын өңдеген (Б.К. Қаражанов, В.Ф. Сопов, М.И. Горанько, Д.У. Бисембаева және т.б).
Б.К. Қаражанов психикалық күйзеліс жағдайын П.А. Анохиннің әралуан деңгейдегі (гуморальді, физиологиялық, әлеуметтік-психологиялық) қағидасына сүйеніп зерттеген. Ол бойынша шиеленіс деңгейін бағалау критериін өңдеуге ықпал еткен балалар мен жеткінше...
Үшінші бағытта психикалық жағдайды реттеу мен психикалық тұрақтылықты жүйелеу тұрғысындағы жұмыстар атқарылды (Ромен А.С., Симоненко В.И., Астафьев А.П., Дехтяр О.В., Киреева А.Я., Павлова А.Я., Сопов В.Ф., Кизикенов М.Б., Ахметова А.А., Герасименко В...
Қазақстандық спорт психололгтарының ғылыми тұрғыдағы жоғары деңгейлі зерттеулері одақ пен шет елдерде өткізілетін ғылыми іс-шараларға белсенді түрде ат салысуына жағдай жасады.
1976-85 жылдар аралығында спорт психологиясы әртүрлі дәрежедегі спортшылар мен команданың психологиялық даярлығын қамтамасыз ету мәселесімен ұштаса даму нәтижесінде жоспарлы түрдегі практикалық жұмыстар қолға алынды.
ҚазДШИ-дың педагогика және психология кафедрасының оқу-зерттеу лабараториясы негізінде В.В. Кузьмин және В.Ф. Сопов спорттың әралуан түрі бойынша жаттығатын ҚазКСР студент-спортшылары мен құрама командаларына психологиялық және психопрофилактикалық к...
КСРО халықтарының ΧVIII спартакиадасына (1983) қазақстандық спортшыларды даярлауға Б.К. Қаражанов, С.В. Богородский, В.Ф. Соповтармен бірге қазақстандық психологтардың дәстүрін жалғастырушы ғылыми жастар одағы да белсене ат салысты.[4]
1991 жылы В.Ф. Соповтың бастамасымен спортшылардың даярлығын ғылыми-практикалық тұрғыда қамтамасыз ететін Республикалық «Ғылым және Спорт» атты орталық құрылады. Дәл осы практикалық жұмыс орталығында Қазақстанның барлық спорт психологтарының тәжірибе...
Осы жылы кафедра тағы бір биік шыңды бағындырады. Н.А. Логинова докторлық диссертациясын қорғайды. Екі жылдан кейін тағы да үлкен жетістік – И.Ф. Андрущишин педагогика ғылымдарының кандидаты атағына ие болады.
1992-1995 жылдар аралығында В.Ф. Сопов пен И.Ф. Андрущишин спорт психологиясы бойынша Мәскеуде өткен 1-ші және 2-ші Халықаралық Конгреске қатысады. 1993 жылы В.Ф. Сопов психология бойынша Кельнде өткен Халықаралық Конгреске қатысты.
Республика бойынша қазақстандық педагогика және психологияның өзекті мәселелеріне байланысты 1990-2001 жылдары тақырыптық оқулар, семинарлар, ғылыми-теориялық конференциялар жыл сайын өткізіліп келген. Бұл іс-шараға Республиканың барлық жоғарғы оқу ор...
2001 жылы педагогика ғылымдарының кандидаты Г.Д. Әлімжанованың «Студенттерді денсаулық педагогикасына оқытудың ғылыми-әдістемелік негізі» атты үлкен әдістемелік жинағы шықты. Бір жылдан кейін Г.Д. Әлімжанова валеологияның педагогикалық негізін жан-жа...
Дегенмен, соңғы кезде спорт психологиясы төңірегінде ғылыми зерттеулердің аздығы байқалады. Сондықтан жас ғалымдарды психологиялық ілімдермен сусындата отырып, олардың дене тәрбиесіндегі, спорттағы зерттеулерін қарқынды дамыту үшін жан жақты жағдайла...
Бастауыш сыныптағы дарынды балалардың ерекше сипаттамалары
