Қазақ тілі лексика, фонетика, морфология мен синтаксис


Асты, үсті, алды, арты, қасы, жаны, маңы, іші



Pdf көрінісі
бет313/406
Дата21.10.2023
өлшемі3,22 Mb.
#120381
түріОқулық
1   ...   309   310   311   312   313   314   315   316   ...   406
Байланысты:
Абуханов-лексика

Асты, үсті, алды, арты, қасы, жаны, маңы, іші 
сияқты көмекші 
есімдер есім сөздермен тіркесе айтылып, барып жатыс, шығыс, көмектес 
септік жалғауларының бірде келіп, мекен пысыктауыш болады. 


287 
 
Қарағай ішіне 
кірсе де, сол нобайы адастырмайды. (Ғ. Сл.) 
2) 
Есікке қарсы 
төрде кішкене жүк аяқтың үстінде екі ескі сандық, үйдің қалған жерінде 
бөтен еш нәрсе жоқ.
3)
Пештің жанында 
біріне-бірі тығылып бүрісіп отыр. 
(М. Ә.)
4)
Бір күні Алтыбас байдың тезек
арбасының қасында 
жатыр 
ем, біреу келіп арқамнан қүшақтай алды. (Ғ. Мүсір.)
6. Есім сөздері мен есімдіктер 
қарай, таман, сайын
 
сияқты шылауларға 
тіркесіп айтылып мекен пысықтауыш қызметін атқарады. 1) 
Толықси жүзген 
беті толық ай да 
батыс жаққа таман 
барып бозарып тұрып қалган. (Ғ. Сл.) 
2) 
Ботагөз 
кейін қарай 
аяңдады. (С. М.) 
3) 
Бұлардан қиыс 
алға таман 
бір қыз 
бен жігіт біріне-бірі жабысып барады. (Ә. Ә.)
7. 
Мекендік ұғым беретін кейбір зат есім сөздері барыс, жатыс, шығыс 
септік жалғауларының бірінде айтылып, қ а й д а? қ а й д а н? деген сұрауларға 
жауап беріп, мекен пысықтауыш болады. 1)
 
Тысқа 
жұртпен бірге Асқар мен 
Итбай да шықты. (С.
 
М.) 
2) 
Қасында 
Жұмабай ғана қалыпты. 
3) 
Астанаға 
оқуға бару оның арманы болатын. (Ғ. Сл.) 4) Базаралы ішкі Россиядан, тіпті 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   309   310   311   312   313   314   315   316   ...   406




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет