Қазақстан мен Қхр арасындағы дипломатиялық қарым-қатынас
Қытайдағы қазақ әдебиеті, өнері және баспасөзі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
жүктеу/скачать 27,26 Kb.
|
Қытай мен Қазақстанның байланысы
Қытайдағы қазақ әдебиеті, өнері және баспасөзі[өңдеу | қайнарын өңдеу]19 ғасырдың екінші жартысынан бастап қазақ жерінде хандық биліктің жойылуы қазақ халқының мәдени‚ саяси және аумақтық тұтастығының бұзылуына алып келді. Қытай мен Ресей империясы арасында шекара бөлінісі туралы 1864 жылы өткен келісім бойынша қазақ жерінің шығыс өңірі (Шығыс Түркістан) Қытай аумағы‚ қалған өңірі Ресей аумағы болып саналды. Алайда Кеңес – Қытай шекарасына қатаң бақылау орнатылғанға дейінгі кезеңде (20 ғасырдың басы) қазақ халқының әдеби-мәдени тұтастығы айтарлықтай өзгеріске ұшыраған жоқ. Сондықтан Қытай қазақтары арасында сақталған ауыз әдебиеті үлгілері мен сол кезеңге дейінгі жазба шығармалардың барлығы жалпы қазақ әдебиетінің құрамдас бөлігі болып табылады. Қытайдағы қазақ әдебиеті өз алдына дербес даму арнасы ретінде сол елдегі әкімшілік өзгерістерге сай шартты түрде Чиң патшалығы (1864 – 1912), Яң Зыңшин (1912 – 28), Жин Шурын (1928 – 33), Шың Шысай-гоминдан (1933 – 44), Үш аймақ-Шығыс Түркістан кезеңі (1944 – 49), ҚХР құрылғаннан кейінгі жаңа дәуір (1949 – қазірге дейін) кезеңдерінде дамыды. Қытайдағы қазақ әдебиеті осы кезеңдер тудырған заман талабына сай қалыптасты. Оның ішінде жалпы қазақ әдебиетінің 20 ғасырдың басына дейінгі кезеңінде қалыптасқан шығармашылық дәстүрі‚ тәуелсіздік‚ ұлт-азаттық сарындарымен қатар Қытай коммунистік идеологиясының мүддесін көздейтін әдеби ағымдар да көрініс тапты. ытай экспансиясына қарсы тұрудың амалы: Қазақтың көрінген жерін қаза беруге болмайды. Біз металды кен орындарын шақтап үнемдеп өндіріске кіргізуіміз керек, 18 миллион халқымыздың қажетін ғана өтеуге.Халқымыздың саны қазақтармен көбейгенде барып кен орындарын іске қосуымыз керек. Қазіргі жағдайда шикі заттық өндірісті жөн -жосықсыз дамытуға, аз санды халықтың шамасы келмейді. Басқаларды жұмысқа шақырсақ ассимиляцияға ұшыраймыз, әсіресе қытайлықтар өте қауіпті. Олар дінсіздер, және мәдениеті, тілі бізге өте жат.Ал, біз болсақ өзіміздің және шетелдің олигархтарын байыту үшін жерімізді бүлдіріп жердің асты-үстін аюандықпен жыртып бүлдіріп жатырмыз. Ұстанымы мықты елдер өз жеріндегі байлықты келесі ұрпақтарына қалдыру үшін оларға тиіспейді.Мысалы, АҚШ. Нарықтың заңы бар , неқұрлым аз шығарсаң сол құрлым металл құны нарықта қымбаттайды. Онсызда Қазақстанның дүниедегі ең ірі Ақбақай алтын кенінің алтыны, және мұнайымыз бен металдарымыз шикізат ретінде ұстағанның қолында, тістегеннің аузында кетіп жатыр. Осыған Үкімет жауап беру керек.Қай метал болсын шығарылатын кен мөлшерін шақтау керек.Ол үшін кен өндіру жөніндегі шарттардың сметаларын (өндірістік шығындарын) қайта қарап, коррупциямен шетелдік компанияларға арзанға кетіп жатқандарын анықтап, сатқындарды сотқа тарту керек. Тағы бір сұрақ біз неге Қытайдан ақша сұраудың орнына, шалғайда жатқан және ақшасын қайда жұмсарын білмей жатқа бай мемлекет Норвегиядан, не технологиясы Қытайдан асып түсетін Жапондардан әрі ақшасын, әрі технологиясын алмайиыз. Мына жауыз қытайлықтардан құтылар едік. Біраздан бері ел-халықты дүрліктірген мәселе – Қытайдың 55 зауыты. Осы мәселе бойынша коптеген наразылық шерулер өтті сонын бірі Жаңаөзен бастап, Алматы, Астана мен Шымкент қостап, бірнеше қалада Қытайдың экономикалық экспанциясына қарсы наразылық шерулері өтті. Әр қалада ондаған, тіпті одан да көп адам көшеге шығып, Қытай зауыттарына қарсылықтарын айтты. Билікке базынасын білдірді. Әкімдіктердің алдында, әкімдердің алдында табандап тұрып талап қылды. Жұрттың жанайқайын Астанадағы ақ жағалылар естімеді емес, естіді. Естіді, бірақ, ескерген жоқ. ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің мәліметі мынау: Бұлар инвестициялық жобалар. Жалпы құны – 27,3 миллиард долларды құрайды. Оның ішінде 13 өндіріс пен келісімшарт қазірдің өзінде іске қосылған. Оның сомасы 3,7 миллиард доллар. Жалпы құны 5,7$ болатын тағы 12 жоба іске асырылу барысында-мыс. Бұған қоса тағы 22 жоба әзірленіп жатыр екен. Оның 12-сі жоғары қарқынмен дайындалуда. Сомасы – шамамен 3,5 миллиард доллар болады. Ал 10 жоба дайындалу кезеңінде. Оның сомасы – 14,3 миллиард доллар. Айтпақшы, бірлесіп салатын бұл жобалардың 8-і қазір тоқтап тұр. Оның 7-еуі негізгі тізімнен алынады екен. жүктеу/скачать 27,26 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|