Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти
жүктеу/скачать 2,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| БАСПАСӨЗ – 2016 www.anatili.kz e-mail: anatili_gazetі@mail.ru www.twitter.com/anatilikz www.facebook.com/anatilikaz Мыңбай РӘШ, ақын, сықақшы Ержан қажы МАЛҒАЖЫҰЛЫ, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти «Ана тілі» газеті к кейкесті мәселелерді жиі к тереді. Газеттің алғашқы бетінен ерте кезде мірден тіп кеткен ақын-жыраулардың тәрбиелік мәні зор дүниелерін әр н мір сайын беріп отырады. Мұның жастарға, жас ұрпаққа берер тағылымы мол. Еліне еңбек сіңірген тұлғаларымыз жайлы жазылған мақалаларды сүйсіне оқып жүрміз. Мәселен, ұзақ жылдар Жоғарғы Кеңестің хатшысы болған, бүгінде к зі тірі, 90-ға таяп қалған Бижамал Рамазанова жайлы жақсы жазылды. Мұндай мысал- дарды к птеп келтіруге болады. Тіл қадірі, с йлеу тіліміздің ерекшелігі, с йлеу мәдениеті ж нінде, басқа да к птеген мәселелерді үзбей к теріп, ана тіліміз – қазақ тілінің қолданыс аясының кеңеюіне зіндік үлесін қосып жүр. Қолданысқа енген жаңа терминдермен де газет арқылы құлағдар болып жүрміз. Газетте балаларға арналған леңдер, жұмбақ- жаңылпаштар беріліп жүр. Мұның барлығы баланың ой- рісінің дамуына оң әсерін тигізеді. Тіл газеті болғаннан кейін поэзиялық, прозалық дүниелерді де ұмытуға болмайды. Бұл ретте басылымға ай- тар ризашылығымыз шексіз. Мазмұнды лең- ә ң г і м е л е р д і ү л к е н қ ы з ы ғ у ш ы л ы қ п е н о қ ы п отырғанымызды айтқым келеді. Мен зім де автор ретінде газет жұмысына белсене қатысып жүрмін. Жазған-сызғандарым уақытында жарияланады. Оқырман ретінде айтарым, газет бүгінгі қоғамда болып жатқан оқиғаларды, жаңалықтарды назардан тыс қалдырған емес. зінің бағыт-бағдары айқын, зіндік ой-пікірі бар басылымның болашағы зор болатынына кәміл сенемін.
Өзіндік бағыт-бағдары бар БЕТ ҚАТТАЛЫП ЖАТҚАНДА: ОҚЫРМАН ОТАУЫ
БІРТҮЙЕР
ӨНЕР №22 (1332) 2 – 8 маусым 2016 жыл
1 9 9 0 ж ы л ғ ы н а у р ы з д ы ң 2 2 - с i н е н б а с т а п ш ы ғ а д ы Сөзi жоғалған жұрттың өзi де жоғалады Жазғы демалыс – жан саулығы денсаулығын нығайту мен демалуына ғана емес, сонымен қатар физикалык және психологиялык жүктемеден ары- лып, зі қалайтын іспен шұғылдануына, оның з дегенін іске асыруына себепші болатын, тәжірибесін толықтыруға жағдай тудырып, мүмкіндік берер тиімді әдістерге зер салу қажет. Тәрбиелік жүйе шын ниетпен балажандыққа негізделуі тиіс, сонда балаларда қызықты естен кетпес демалыс, ал ересектерде – қуа- ныш сыйлап, қанағаттандыратын қы- зық ты шығармашылық жұмыс болады. Лагерь тәрбиешілерінің алдын- дағы жауапкершілік те үлкен. Дема- лыстың толыққанды қызықты туі, тәрбиешілердің кәсіби шеберлігіне педагогикалық мәдениетіне, балаларды кызықтыра білуіне байланысты. Қазақтың ұлттық ойындары тек ойын-сауық емес, ол – спорт, ол – нер, ол – шаруашылық істерін де маңызы бар тәрбие құралы. Сондықтан б а л а н ы ң з е р е к т і г і н а р т т ы р ы п , зейінін ашатын, шынықтыратын, ширықтыратын сан түрлі ұлттық ойын дарды жазғы демалыс уақытында ойнатуға болады. Қазақтың қайсыбір ойынын алап қарасаңыз да, тапқырлық пен табандылықты, біліктілікті талап етеді.
Алматы қаласы Білім басқармасы- ның «№8 Оқушылар үйінің» қосымша білім беру педагогтары жыл сайын оқушылардың жазғы демалысы кезінде қала сыртындағы «Огонек» және «Спут- ник» демалыс лагерьлерінде арқан тар- тыс, қол күресі, тоғызқұмалақ, сағат ай нал дыру, асық ату, дойбы, тымақ ұру сияқты ұлттық ойындарды ткізіп келеді. Бұл ойындар жас спірімдер мен балалардың денсаулықтарын шың- дай түсуіне септігін тигізумен қатар, о л а р ұ л т ы н ы ң ә д е т - ғ ұ р ы п т а р ы н , салт-дәстүрін біліп сулеріне, тілді да мытуға да жәрдемдеседі. Сонымен қатар оқушыларды шапшаңдыққа, ептілікке, жылдамдыққа, сабырлылыққа тәрбиелейді Біз к п нәрсені ұсақ-түйек санай- мыз. Ал мән беріп қарасақ, жазғы ла- герьлер – тек демалыс орны ғана емес, үлкен тәрбие мен үгіт-насихат құралы. Мәселен, балалар онда демалып қана қоймай, денсаулығын түзейді, қоршаған ортаны танып, еңбекке, достыққа бейімделеді. Туған жерінің орман-та- уын, зен-к лін, даласын к ріп-білу және оның күллі сұлулығын сезіну әрбір баланың бойында туған табиғатын аялай сүю, қорғау сезімдерін оятып, ұлттық сана ның қалыптасуына алғышарт бо- лады.
Айналып келгенде, балаға бүгінгі жасалатын қамқорлық елдің ертеңін ой- лау мақсатынан туындайтыны түсінікті жайт.
М.СЕЙТАСҚАРОВ, саяси ғылым кандидаты, ҚР Білім беру ісінің құрметті қызметкері АЛМАТЫ
Жаз айлары – балалардың толыққанды демалып, денсаулықтарын нығайтуларына, жаңа оқу жылын тың күшпен бастауларына қолайлы уақыт. Жаз айлары – мектеп оқушылары үшін ерекше ықыласпен күтілетін мезгіл. Әрбір бала демалысты жанға жайлы, қызықты өткізуді армандайды. Сабақ барысында берілетін демалыс күндері жаз кезіндей демалыстың мол мүмкіндігін бере алмайды. Жазғы демалыс – мектеп оқушыларының жалпы физиологиялық, сана-сезімдік, дүниетанымдық тұрғыда даму, жетілу кезеңі. Жазғы балалар лагерьлері мектеп жанындағы күндізгі лагерьлер, бала- лар демалыс-сауықтыру лагерьлері болып б лінетінін жақсы білеміз. Сәл ертерек уақытта еңбек-тынығу лагерьлері деген болған. Балалар бір мезгіл лагерь маңында жұмыс істейтін еді, белгілі м лшерде табыс та таба- тын. Тәрбиенің үлкені – еңбек. Бала еңбек істеп үйренуі тиіс. Еңбек денені шынықтырып қана қоймай, соны- мен бірге адам бойындағы к птеген жақсы қасиеттердің қалыптасуына да бірден-бір себепші болады. Балалар ауызбірлікке, т зімге, ұқыптылыққа, қайырымдылыққа, т.т. үйренеді. Қала сыртындағы лагерьлерде балалардың жазғы демалысын ұйым- дастыруда басты назарды баланың Батыс Қазақстан облысындағы Қарат бе ңірінде республикалық күйшілер байқауы з мәресіне жетті. Екі күнге созылған, үш кезеңді қамтыған республикалық байқауға 30-ға тарта күйші қатысып, бақтарын сынады. Бірінші, екінші кезеңдерде Боғда, Құрманғазы, Махамбет, Дәулеткерей, Дина, Сейтек, Қазанғап, Қаратау мен Арқа мектептерінің күйлерін шебер орындаған нерпаздар ғана үшінші кезеңге жолдама алды. Байқаудың екінші күні меймандар мен қатысушылар Ақтұлым жеріне ат басын бұрып, Ұзақ баба кесенесіне тәу етіп, оның аруағына құран бағыштады. Бағдарлама шеңберінде аудандық тарихи- лкетану музейіне мәдени саяхат жасалынып, атақты әнші Ғарифолла Құрманғалиевтің ескерткішіне гүл шоқтары қойылды.
Күйшілер байқауы «Ана тіліне» жазылыңыз, ағайын! ҚАЗПОШТА Индекс
Мерзімі Алматы
Аймақ/қала Аудан/ауыл Жеке жазылушылар үшін 65367 6 айға
1541,52 1637,40
1713,84 Мекемелер мен ұйымдар үшін 15367 6 айға
2995,92 3091,80
3168,24 ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАР АЯСЫ КЕҢЕЙЕ ТҮСПЕК ЕУРОПА МЕН АЗИЯ АРАСЫНДАҒЫ Д НЕКЕР Қ а з а қ с т а н б а с ш ы с ы Н ұ р с ұ л т а н Назарбаевтың т рағалығымен ткен бұл алқалы жиында әріптес мемлекеттер арасындағы ықпалдастық үдерістерін дамытуға баса назар аударылды. О т ы р ы с т ы а ш қ а н Қ а з а қ с т а н Президенті Нұрсұлтан Назарбаев бірінші кезекте қатысушыларды ЕАЭО туралы келісімге қол қойылғанына екі жыл толуы- мен құттықтады. Нұрсұлтан Назарбаев бүкіл әлем бойынша экономикалық бірлестікке мүдделілік артып, ЕАЭО-ның халықаралық байланыстары барған сайын қарқынды дамып келе жатқанын атап тті. – Осы орайда, ұйымның т рағасы ретіндегі менің ұсынысыммен, 2016 жыл «Үшінші елдермен және негізгі интеграциялық бір лес тіктермен ЕАЭО- ның экономикалық қарым-қатынастарын тереңдету жылы» болып жарияланды. з үндеуімде ЕАЭО-ны біз әлемдік эко номикалық жүйеге үйле сімді түрде кіріккен, Еуропа мен Азия арасын дағы дә- не кер қызметін атқаратын ашық қоғам дас- тық ретінде к ретінімізді атап ткен едім. (Жалғасы 2-бетте) Аса қамқор, ерекше Мейірімді Алланың атымен бастаймын! Құрметті мұсылман бауырлар, отан дастар! Баршамызды қасиетті Рамазан айына аман-есен жеткізген Алла Тағалаға сансыз шүкірлер болсын. Сіздерді мүбәрак Рамазан айының келуімен құттықтаймын! Рамазан – он екі айдың сұлтаны, бере келі де кешірімі мол ай. Күн- делікті тіршілік қамымен жүретін пенденің жүрегіне бұл айда иман нұры құйылады. йткені ораза адамды тақуалыққа тәрбиелейді. Сабырлық, қ а й ы р ы м д ы л ы қ , м е й і р і м д і л і к , бауырмалдық секілді адамдық асыл қасиеттер артып, иман күшейеді. Рамазан – Алланың мейірімі т гіліп, жұмақтың есігі айқара ашылатын, иманды күшейтуге мүмкіндік берілген берекелі ай. Бұл – Жаратушы Иеміздің ұлы сыйы әрі нығметі. Сауаптар еселеніп жазылатын айда жасал ған қайырлы істің қайта рымы адам баласы үшін құпия-сыр. Тіпті ауыз бекітушіге берілетін сый мен сауап, құрмет пен марапат пайғам бар- лар мен періштелерге де белгісіз. Құдси хадисте Алла Тағала: «Ораза
ның қадірі мен қасиетін, мәні мен маңы зын баяндаған.
ИМАНДЫЛЫҚ ИІРІМДЕРІ 2016 ЖЫЛДЫҢ 6 МАУСЫМЫ – ҚАСИЕТТІ РАМАЗАН АЙЫНЫҢ БІРІНШІ КҮНІ! РАҚЫМ АЙЫ – РАМАЗАН ҚҰТТЫ БОЛСЫН! АПТА-ШОЛУ Ақордада Жоғары Еуразиялық экономи калық кеңестің отырысы өтті. Оған Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев, Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путин, Беларусь Республикасының Президенті Александр Лукашенко, Армения Республикасының Президенті Серж Саргсян және Қырғыз Республикасының Президенті Алмазбек Атамбаев қатысты. Орынды сын ой салады ДАНАЛЫҚ МӘЙЕГІ ҚҰЛ АҚЫН «Бердім деп үш қап бидай мақтанасың» Құл ақын бірде Есім т ренің үйінде қонақ болыпты. Бірақ дастарқанда ақынға ұнамды тағам к ріне қоймаса керек. Сондықтан ол бір бауырсақты ауыз тиіпті де, енді зінің осында келген мақсатын білдіру үшін былай депті:
Жұт болды біздің елге мешін-тауық, Жұтадым бек-қабағат есім ауып. Сараң деп Қарынбайдай естуші едім, Сонда да к к гізбен келдім шауып. Құл ақынның бидай сұрап келгенін білген Есім т ре: «Бидай берсек са- лып алатын ыдысың бар ма?– деп сұрапты. «Сонша жерден гізбен кел- ген кісіде қандай ыдыс болушы еді» деген оймен. Құл ақын: Сары жорғаң жібекпенен реленген, Алдында алтын астау беде жеген. Жадағай екі-үш дорба әкеліп ем, Тақсыр-ау, менің әлім неге келген, – депті.
Есім т ре қызметкерлерін шақы рып алып: «Құл ақынның жадағай дорбала- рын тігіп, бидай салып қойың дар» деп жарлық беріпті. Аздан соң Құл ақынды құрметті қонағы етіп, бидай жатқан сарайға келсе, жаңағы Құл ақынның жадағай дорба дегені үлкен-үлкен ала- шалар екен, оны қапша тіксе, әйдік үш қанар болып шығыпты. Мұның әрқайсысына он бес-жиырма пұттай би- дай сыйыпты. Құл ақынға байқаусызда сонша мырзалық жасағанына кінген Есім қайтерін білмей қипаңдап тұрып, мұншама бидайды т ренің т ресі-ақ бере алар депті. Сонда Құл ақын ай- тыпты:
Бердім деп үш қап бидай мақтанасың, Байқасам, Есім, сенен сараң да жоқ. Шиеттей қатын-балам ашыққан соң, Алмасқа мұны азсынып шарам да жоқ. Қалайша бұл бидайды жеткізермін, Жегетін к к гізге шанам да жоқ. С зге тоқталған және құрметті қонақ тарының алдында намысы- на тырысқан Есім т ре, з қызмет- керлеріне ат-шана жектіріп, әлгі үш қанар бидайды Құл ақынның ауылына жеткіздіріпті. («Ел аузынан», «Жазушы», Алматы, 1989 ж.) 2 №22 (1332) 2 – 8 маусым 2016 жыл
АНА ТІЛІ АПТА-ШОЛУ Халықаралық байланыстар аясы кеңейе түспек ЖЕР МӘСЕЛЕСІ: ендігі әңгіме ел ішінде жалғасады ИМАНДЫЛЫҚ ИІРІМДЕРІ ТАЛҚЫ
Былтыр Вьетнаммен арада еркін сауда аймағын құру туралы ЕАЭО-ның алғашқы келісіміне қол қойылды. Бүгінде ҚХР, Үндістан, Израиль, Мысыр, Иран, Кам- боджа және зге де к птеген елдермен ынтымақтасу мәселелері ж нінде жұмыс жүргізілуде. ЕАЭО-ның ЕО, ШЫҰ, АСЕАН және зге интеграциялық бірлестіктермен де сауда-экономикалық байланыстарын жолға қою мүмкіндіктері жеке қарастырылуда, – деді Қазақстан Президенті. Армения Президенті С.Саргсян эконо- микалық интеграция макро-экономикалық деңгейдегі қадамдарды үйлестірудің деңгейін арттыруды талап ететінін атап тті. Беларусь Президенті А.Лукашенко ЕАЭО-ны дамыту мақсатымен алға қойылған міндеттерді жүзеге асыру барысындағы қиындықтарға тоқталды. Қырғызстан Президенті А.Атамбаев ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер басшыларын интеграциялық үдерістің негізгі мақсаттары мен міндеттерінің орындалуына қол жеткізу жолындағы кедергілерді жоюға барлық күш- жігерді жұмсауға шақырды. Ресей Президенті В.Путин интеграция- лық бірлестіктің тиімді жұмыс істеуі үшін сыртқы серік тес термен жүйелі қарым- қатынас қалыптастыру қажеттігін айтты. Кеңес отырысы аяқталған соң Жоғары Еуразиялық экономикалық комиссия алқасының т рағасы Тигран Саргсян арнайы мәлімдеме жасады. Ол з с зінде басқосуда мемлекет басшылары Вьетнам және Сербия- мен сауда қарым-қатынасын дамыту жайын талқылағанын жеткізді. Бұған қоса, Т.Саргсян алқалы жиында Еуропа лық одақ және Қытаймен эконо- ми калық ынтымақ тастыққа баса назар аударылғанын жеткізді. Сонымен қатар Еуразиялық экономикалық комиссия алқасының т рағасы отырыста мемлекет басшылары мұнай, мұнай німдерінің ортақ нарығын қалыптастыру тұжырымдама- Ж и ы н д а о б л ы с ә к і м д е р і н і ң о р ы н б а с а р л а р ы м е н к е з д е с у ұйымдастырылғаны айтылды. Арнайы сall-орталықтың, штабтың, хатшылықтың жұмысын қалай жүргізу керектігі ж нінде ұсыныстар да қарастырылған екен. Қазіргі таңда бұл бойынша нақты іс-шаралар қолға алынған. Тағы бір айтып тер мәселе, 4 жұмыс тобы құрылып, жетекшілері бекітілген. Жұмыс топтары бір аптаның к лемінде комиссия мүшелерімен және Ауыл шаруашылығы министрлігі жанындағы штаб- пен бірлесе отырып қызмет атқарған. Бақытжан Сағынтаев отырыста аталған жұмыс топтары жетекшілерінің мәліметтерін тыңдауды ұсынды. С з кезегі Экономика бойынша жұмыс тобының жетекшісі Ақылбек Күрішбаевқа берілді. А.Күрішбаев з баяндамасында бірқатар мәселелер бойынша ақпарат берді. Жұмыс тобының отырысында Жер кодексіне згертулер енгізу бойынша комиссия мүшелері жолдаған үш ұсыныс қарастырылғанын айтты. Оның біріншісі – жерді мүлдем ешкімге сатпау және жалға да бермеу. Екіншісі – тиісті шарттарды күшейте отырып, жерді жалға беру және қазақстандық азаматтарға сату, сондай-ақ з азаматтарымыздың жалға алған жерін міндетті түрде сатып алу керектігі және жалға алған мерзімі ткеннен кейін мемлекетке қайтару мәселесі. Үшінші мәселе – жерді жалға да беру, сатып алуға да рұқсат беру. Жер реформасының құқықтық мәселелері бойынша да сауалдар аз емес екені белгілі. Осы орайда Құқық бойынша жұмыс тобының жетекшісі Мұхтар Тайжан әріптестерімен әлі бір шешімге келе алмағанын жеткізді. Бұл ретте комиссия мүшелерінің шұғыл түрде ңірлерді аралап, халық пікірін білудің маңызды екенін атап тті. Сонымен қатар зге де с йлеушілердің тұжырымдарына қысқаша тоқталатын болсақ, Ақпараттандыру бойынша жұмыс тобының жетекшісі Мұрат бенов з тобының екі отырысы ткенін хабарла- ды. Айтылып жатқан мәселелер қоғамда қалай қабылданып жатыр, комиссияның жұмысына халықтың к зқарасы қандай, кері байланыс мәселесі және жұртшылықтың з пікірін комиссияға жеткізуі қай деңгейде деген сұрақтардың маңызды екенін айтты. Саясаттанушы Дос К шім зі жетекшілік ететін жұмыс тобы қызметінің нәтижелеріне тоқтала келіп, ережелердi жақсарту және қазақстандықтарға жер сату немесе сатпау мәселесiнің қарастырылғанын атап тті. Д.К шім де жер мәселесіне байланысты толыққанды және нақты ақпараттың қажеттігін алға тартты. Ал Ауыл шаруашылығы министрі Асқар Мырзахметов еліміздегі ауылшаруашылық жерлеріне талдау жасалғанын, жердің құнарлылығын сақтау, мал шаруашылығы жерлеріндегі жайылымдық және шабындық жерлерді қамтамасыз ету, кейбір жекеге тіп, игерілмеген жерлерді мемлекет меншігіне қайтару секілді жұмыстардың атқарылып жатқанын айтып, бұл орайда нақты деректер мен цифрларды келтірді. Оразалы Сәбден з кезегінде жерді шетелдіктерге жалға бермей, қазақстандықтарға сатпай, заңнамаларды, мемлекеттік тетіктерді тиімді пайдалану арқылы жер реформасын жүргізу қажеттігіне назар аударды. Мұхтар Шаханов з кезегінде жер б лу ісінде аралас некедегі адамдардан келетін қауіп бар екенін ескертіп тті. Отырыс соңында комиссия т рағасы, Премьер-министрдiң бiрiншi орынбасары Бақытжан Сағынтаев: «Бір қуанарлығы, бүгiн с з алған азаматтардың барлығының айтқаны – елдiң бiрлiгi, тұтастығы, татулығы. Осыны ешқашан естен шығармайық. Бүгін біз жерді жалға беру турасында әңгіме қозғадық. Ауыл шаруашылығы саласын дамыту жайын талдадық. Бәріңіз түрлі пікірлер айттыңыздар. Мен де ңірлерге барып, халықпен кездесуді құптаймын. Енді біз ңірлерге алғашқы сапарымыздың күнін, баратын азаматтардың санын белгілейміз. Халықтың алдына шығып, олардың пікірін тыңдаймыз» деді. Комиссияның алдағы отырысы 4 мау- сымда Ақмола облысында теді.
Мемлекеттік хатшы Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың: «Біз т теп бере білдік, сталинизмнің бүкіл кінәсіз құрбан- дарына к мектестік, з т ңірегімізге барлық этностар мен конфессияларды біріктіре оты- рып, з тәуелсіздігімізге бейбіт жолмен қол жеткіздік» деген с зіне ерекше тоқталып тті. Г. бдіқалықова ашаршылық жылдары жайында былай деді: «Қазақ халқы ашаршылыққа дейінгі санына араға жарты ғасырға жуық уақыт салып, зорға жетті. Тәуелсіздік жылдарында Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Тарих – ткеннің сабағы. Біз ткенімізге қарап, ертеңімізді түзеуіміз керек» деген сындарлы с зі тарихи сананы жаңғыртуға, ұлттық рухтың рлеуіне жол ашты. Егемендіктің ширек ғасырында ел тарихының к мескі беттері қайта ашылып, мемлекетіміздің соңғы жүз жылдықта жүріп ткен сүрлеуіне жаңаша баға берілуде». І с - ш а р а б а р ы с ы н д а ж а з ы қ с ы з ж а п а шеккендердің рухтарына құран бағышталып, бір минут үнсіздік жарияланды. Сондай- ақ кешеннің «Алаш» залында «АЛЖИР»- дің әйгілі есімдері» атты бейнепанорамалы к рме ұйымдастырылды. Онда келушілер Ақмола лагерінің бұрынғы тұтқындары туралы қысқаша деректерге қанығып, бейнесуреттерді тамашалауға мүмкіндік алды. Бұдан басқа, мұң тұнған мұражайда «АЛЖИР»-дің бірегей жәдігерлері» к рмесі ткізілді. Ол жерге 1930 жылдардағы қуғын-сүргін құрбандарының жеке заттары, фотосуреттері және мұрағаттық құжаттары қойылған. жүктеу/скачать 2,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|