Қазақстан Республикасы ауылшаруашылығы министрлігі
Ж ұ м ы с т ы ң м а қ с а т ы
жүктеу/скачать 0,63 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қ ұ р а л ж а б д ы қ т а р
| Ж ұ м ы с т ы ң м а қ с а т ы: көлбеу жазықтықтың бойымен қозғалған дененің жылдамдығын анықтау және жылдамдықтың теориялық мәндері мен эксперименттік мәндерін салыстыру.
Қ ұ р а л ж а б д ы қ т а р: штативке бекітілген көлбеу жазықтық, шар және цилиндр пішінді денелер, құм салынған жәшік, сызғыш. Ә д і с т е о р и я с ы Дененің ұзындығы l көлбеу жазықтық бойымен қозғалысын қарастырайық (1-сурет). Дене көлбеу жазықтықтың бастапқы А нүктесінде болған кезде оның потенциалдық энергиясы: . A h Vx b B X Vy V Sy C D Sx Y 1- сурет Дене көлбеу жазықтық бойымен ілгерілемелі және айналмалы қозғалыстар жасайды. Энергияның сақталу және түрлену заңы бойынша, потенциалдық энергия кемуі кинетикалық энергияның артуына тең. В нүктесінде дененің толық энергиясы ілгерілемелі және айналмалы қозғалыстың кинетикалық энергияларының қосындысымен анықталады. Энергияның сақталу заңына сәйкес: . (1) Мұндағы: h - көлбеу жазықтықтың биіктігі, - дененің сызықтық жылдам-дығы, -дененің бұрыштық жылдамдығы, J- дененің айналу нүктесіне қатысты инерция моменті. Теориялық жылдамдықты (1) теңдеуден анықтауға болады. Ол үшін бұрыштық жылдамдықты сызықтық жылдамдықпен алмастырамыз: (2) Ал шар мен цилиндрдің инерция моменттері массалық центрден өтетін айналу осіне қатысты келесі формулалармен өрнектеледі: (3) (2),(3) теңдеулерден , Jш және Jц шамаларын (1) теңдеуге қойғанда шар мен цилиндрдің жылдамдықтарын есептейтін формулалар шығады: , (4) Яғни, көлбеу жазықтықтың h биіктігін өлшеп, денелердің В нүктесіндегі теориялық жылдамдықтарының мәндерін анықтауға болады. Денелердің эксперименттік жылдамдығы былай анықталады: В нүктесінде жазықтықтан шыққан дененің қисық траектория бойымен қозғалысы екі бағытта жіктеледі: горизонталь бағытта жылдамдығы болатын бірқалыпты және вертикаль бағытта бастапқы жылдамдығы болатын бірқалыпты үдемелі қозғалыс. Ілгерілемелі қозғалыс заңдарынан горизонталь бойынша CD= : , (5) вертикаль бойынша BC= ара қашықтық анықталады: . (6) Екі бағытта да уақыттың мәндері бірдей, яғни: . (7) Уақыттың осы мәнін (6) теңдеуге қойғанда дененің В нүктесіндегі жыл-дамдығының эксперименттік мәнін есептейтін өрнек шығады: . (8) Жылдамдықтың табылған өрнегі арқылы қозғалыс уақыты есептеледі: . (9) жүктеу/скачать 0,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|