Қазақстан Республикасы ауылшаруашылығы министрлігі
жүктеу/скачать 0,63 Mb.
|
fizika zerthanal k zhum ska adistemelik nuskau
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақылау сұрақтары
- 6 зертханалық жұмыс
- К е р е к т і қ ұ р а л – ж а б д ы қ т а р
| Жұмыстың орындалу реті
1. Көлбеу жазықтықтың l ұзындығын, h биіктігін және b табан ұзындығын 1 мм дәлдікпен өлшеу керек. 2. Шарды көлбеу жазықтықтың А нүктесінен жіберіп, жазықтықтан ұшу CD=Sx=x қашықтығын және BС=Sy=y ұшу биіктігін өлшеу керек. 3. Белгіленген А нүктесінен цилиндрді жіберіп, тәжірибені қайталау керек. 4. Шар мен цилиндр үшін тәжірибені әртүрлі биіктікте тағы екі рет қайталап, өлшеу нәтижелерін кестеге жазу керек. 5. Көлбеу жазықтықтың өлшенген l ұзындығы, h биіктігі және b табан ұзындығы бойынша және шамаларын анықтау керек. 6. Әр биіктік үшін шар мен цилиндрдің жылдамдығының эксперименттік мәні (8) формула бойынша есептеледі. 7. Көлбеу жазықтықтың h биіктігіне сәйкес (4) формула бойынша цилиндр мен шардың В нүктесіндегі жылдамдықтарын есептеп, (8) формуламен анықталған эксперименттік мәндерімен салыстыру керек:
Бақылау сұрақтары 1. Жол деген не? Орын ауыстыру деген не? 2. Лездік жылдамдықтың, үдеудің анықтамалары мен формулалары. 3. Нормаль үдеу деген не? Тангенциал үдеу деген не? Қозғалыстың сызықтық және бұрыштық шамалары арасындағы байланыс. 4. Осы жұмыс бойынша энергияның сақталу және түрлену заңының орындалуын түсіндіріңіз. 5. Жылдамдықтың эксперименттік және теориялық мәндері есептелетін формулаларды қорытып шығарыңыз. № 6 зертханалық жұмыс ТРАКТОР ШАТУНЫНЫҢ ИНЕРЦИЯ МОМЕНТІН АНЫҚТАУ Ж ұ м ы с т ы ң м а қ с а т ы : геометриялық пішіні дұрыс емес денелердің инерция моментін есептеу. К е р е к т і қ ұ р а л – ж а б д ы қ т а р : трактор шатуны, сызғыш, секундомер, қырлы тіреу. Ә д і с т е о р и я с ы Физикалық маятник дегеніміз ауырлық центрінен өтпейтін, қозғалмайтын горизонталь оське бекітілген және сол оське қатысты еркін тербеле алатын кез келген қатты дене (1-сурет). Қатты дененің айналмалы қозға- сының негізгі теңдеуі күш О моменті, инерция моменті және бұрыштық үдеу арқылы φ өрнектеледі: l (1) Инерция моменті қозғалмайтын C оське қатысты айналыстағы қатты дененің инерттілігінің φ Px өлшемі, ол денені құрайтын нүк- телердің массаларының осы нүк- Py телерден айналу осіне дейінгі қашықтығының квадратының P көбейтіндісінің алгебралық қосындысына тең: 1-сурет (2) Пішіні дұрыс емес денелердің инерция моментін эксперименттік әдіспен анықтауға болады. Мысалы, трактор шатуны физикалық маятникке мысал бола алады. Егер физикалық маятникті тепе -теңдік қалпынан φ бұрышқа ауытқытып жіберсе, онда маятникке С ауырлық центріндегі ауырлық күші Р және О айналу нүктесіндегі реакция күші N әсер етеді. Бұл күштердің векторлары бір түзудің бойымен бағытталмаған, олардың әсері бір-бірімен теңеспейді. Егер ауырлық күшін х және у осьтеріне проекцияласа, онда Рх=Psin қайтарушы күш болады. Осы қайтарушы күштің моменті М= -Рхl = - mgl sin , мұндағы φ-ауытқу бұрышы. Ауытқу бұрышы φ өте аз болғанда ( 30-50-тан артпауы керек) sinφ-ді бұрыштың радиандық мәнімен алмастыруға болады. Сонда күш моменті: (3) Күш моменті маятникке бұрыштық үдеу береді, бұрыштық үдеу ε ауытқу бұрышының уақыт бойынша алынған екінші ретті туындысына тең: Күш моментінің (1) және (3) теңдеулері бойынша мәндерін теңестіргенде, физикалық маятник тербелісінің дифференциалдық теңдеуі шығады: жүктеу/скачать 0,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||