Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі 4(40) шығарылым

Вестник №4 - 2010г.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
 
 
85 
конъюнктурное. Соответственно, точного определения у него быть 
не  может.  Поэтому  понимать,  что  означает  это  слово,  это  значит:             
а) знать, в каких случаях и зачем оно употребляется; б)представлять 
себе генезис термина (откуда он взялся и как эволюционировал)»
12
. 
Далее  авторы  рассматривают  некоторые  существенные 
технические  параметры  портала,  без  которых  использование 
термина становится некорректным: 
1.
 
«С  маркетингово-коньюнктурной  точки  зрения  "портал" 
-  это  большой,  сложный,  крутой  и  дорогой  сайт.  Считается,  что 
бюджет порталов должен на порядок превосходить бюджет "просто 
сайтов"»
13
. 
Проецируя 
указанное 
свойство 
на 
образовательно-
педагогическую  область,  следует  отметить,  что  порталом  может 
именоваться  такой  тематический  ресурс,  который  значительно 
шире  и  глубже  по  объему,  богаче,  разнообразнее  по  содержанию, 
чем  стандартно  накапливаемые  в  недрах  методических  служб 
традиционные «тематические методические библиотечки» 
2.
 
«Первичный  смысл  термина  "Интернет-портал"  означал 
сайт, с которого значительное количество пользователей начинало 
свое путешествие по Сети. Предполагалось, что зайдя на этот сайт 
пользователь получает легкий доступ ко всей необходимой ему в … 
информации.  Пользователю  предоставлялась  всякая  общеполезная 
информация, возможность понять - куда ему надо, быстро и удобно 
туда попасть»
 14
. 
Применительно  к  методическому  порталу  можно  вывести  еще 
одно  технологическое  свойство  такой  организации  методического 
ресурса:  методический  портал  –  своего  рода  стартовая  площадка 
для  глубокого,  наиболее  компетентного  вхождения  педагога, 
группы  педагогов  в  изучение  проблемы,  положенной  в  основу 
портальной  разработки,  начало  портальной  работы  предполагает 
включение 
в 
непрерывное 
действие 
по 
наращиванию 
компетентности  в  вопросе.  Портальные  решения  обычно 
разрабатываются  с  целью  предоставить  единую  точку  доступа  к 
множеству  источников  информации.  Кроме  этого  часто  требуется 
обеспечение  персонифицированного  доступа  -  фильтрация 
информации и управление ее отображением в соответствии с типом 
пользователя или его пожеланиями.
  
                                                
12
 
www.stat.su
 Система статистики и мониторинга сайтов 
13
 Там же 
14
 Там же 

Вестник №4 - 2010г.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
 
 
86 
3.
 
«Огромные  массивы  информации,  накапливающиеся  на 
порталах,  привели  к  тому,  что  для  обеспечения  «юзабильности» 
(возможности  полезного  использования)  пришлось  придумывать 
механизмы настройки страниц под конкретных пользователей. Так 
в  число  атрибутов  портала  попала  возможность  кастомизации 
(индивидуальной настройки)
 15
. 
Механизм  «кастомизации»  в  деятельности  методического 
портала  предполагает  создание  системы  адаптации  способов 
вешения проблемы, положенной в основу портального решения для 
конкретных  педагогов  и  школ,  которые  определены  в  качестве 
«партнерских».  По  сути    работа  с  «партнерами»  в  рамках  портала 
носит характер индивидуально ориентированного проектирования. 
4.
 
По  мере  разбухания  порталов  стало  ясно,  что 
кастомизация  не  спасает.  Поэтому  лет  пять  назад  появилось 
понятие  "вертикального  портала",  т.е.  портала  для  определенного 
вертикального 
рынка 
(целевой 
группы). 
Соответственно, 
всеобъемлющие порталы предыдущего поколения переименовали в 
"горизонтальные". Вертикальные порталы сохранили претензию на 
всеобъемлющесть, но уже в отдельно взятой предметной области
16
. 
Особенностью 
информационного 
педагогического 
пространства сегодня  является его синергичность. Это выражается 
в  том,  что  по  какой  бы  из  проблем  ни  начинал  глубокую  и 
серьезную  разработку  современный  добросовестный  педагог,  он 
неизбежно  выйдет  на  целый  комплекс  сопутствующих  задач,  без 
решения  которых  невозможно  решить  обозначенную  проблему. 
Так,  например,  вникая  в  проблему  преемственности  ступеней 
образования,  учитель,  организация  образования  обязательно 
оказывается перед проблемами изучения вопросов здоровой среды, 
технологической  совместимости  деятельности  педагогов  разных 
ступеней и т.д. Изучая и формируя стратегию здоровьесбережения 
в условиях УВП школы, учитель также оказывается поставленным 
перед  задачами  развития  вещно-пространственной  среды,  форм  и 
способов взаимодействия с родительским социумом, техник урока, 
техник  контроля  и  т.д.  Такое  свойство  педагогической  практики 
требует  действий,  позволяющих  выстраивать  пространство 
корпоративного сужения, для того, чтоб не допускать  «растекания 
проблемы», 
поскольку 
до 
бесконечности 
наращивая 
сопутствующую  проблематику,  можно  создать  ситуацию,  при 
                                                
15
 Там же 
16
 Там же 

Вестник №4 - 2010г.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
 
 
87 
которой,  запутавшись  в  комплексе  проблем  станет  невозможен 
конструктивный  выход  из  них.  Поэтому  при  определении  темы 
портального  решения  в  построении  методической  работы 
применяется 
конкретизирующее 
«сужение» 
формулировки: 
«Формирование  здоровьесберегающей  образовательной  среды  в 
условиях  инновационной  школы»,  «Социально  активная  сельская 
школа»  и  т.д.  Таким  образом,  формируется  своего  рода 
корпоративное  пространство,  которое,  в  то  же  время  имеет 
большие  возможности  вариативного  переноса  на  другие 
аналогичные  проблемные ситуации. 
Споры  "портал  или  не  портал"  сводятся  к  субъективным 
трактовкам того - достаточно ли информации много, достаточно ли 
она разная и достаточно ли хорошо она интегрирована.
 17 
Это  последнее  соображение  является,  пожалуй,  наиболее 
строгим  критерием  оценки  формата  методического  ресурса. 
Отсюда можно  вывести ряд требований к организации портального 
решения в системе методической работы: 
Во-первых: методический ресурс приобретает черты портала в 
том  случае,  если  по  его  направлению  создается  исчерпывающая, 
объемная  информационная  база,  включающая  академические  и 
инновационные  изыскания,  практические  наработки  с  их 
описаниями,  а  также  при  наличии  вариативности  в  подходе  к 
рассмотрению проблемы. 
Во-вторых: методический ресурс приобретает черты портала в 
том  случае,  если  он  носит  обширный  интегративный  характер  как 
по  своему  содержанию,  так  и  по  возможности  его  практического 
применения. 
Список использованной литературы: 
1.
 
Алексеев  Н.  А.  Размышления  о  синергетике  в  педагогике  // 
Образование и наука. Известия УрО РАО. – 2004. – № 6 (30)  
2.
 
Гетманова А.Д.Учебник по логике/.М., 2006 
3.
 
Гапонцева  М.Г.  Интегративный  подход  в  содержании  непрерывного 
естественно-научного образования. Дисс. … канд. пед. наук. – Екатеринбург, 
2002.  
4.
 
Ильенков Э. В. Идеальное // Философская энциклопедия: В 5 т. – М., 
1962. – Т. 2. 
5.
 
ред. С. А. Смирнова. – М.: Издат. центр «Академия», 2000.  
6.
 
Виненко В. Г. Синергетика в школе // Педагогика, 1997. – № 2.  
7.
 
Леднев  В.С.  Содержание  образования:  сущность,  структура, 
перспективы. – М.: Высш. шк., 1991.  
                                                
17
 Там же 

Вестник №4 - 2010г.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
 
 
88 
8.
 
Лежнева  Н.  В.  Построение  университетской  образовательной 
системы  на  основе  синергетических  принципов  //  Синергетика  в  психологии 
профессионального  развития:  Сб.  науч.  тр.  /  Под  ред.  Э.  Ф.  Зеера.  – 
Екатеринбург: Рос. гос. проф.- пед. ун-т, 2004 
9.
 
Педагогический  менеджмент  и  управление  развитием  образования/ 
Т.М.Баймолдаев, И.А.Носков и др./Алматы-Самара, 2007 
10.
 
Педагогика: педагогические теории, системы, технологии: Учеб. для 
студ.  высш.  и  сред.  пед.  учеб.  заведений  /  С.  А.  Смирнов,  И.  Б.  Котова,           
Е.  Н.  Шиянов  и  др.;  ПодПоташник  М.  Качество  образования:  проблемы  и 
технологии управления. М.:Педагогическое общество России. 2002.  
11.
 
Советский энциклопедичекий словарь. Ред. А.М.Прохоров. М. 1989 
12.
 
www.stat.su Система статистики и мониторинга сайтов 
 
 
*** 
А
А
в
в
т
т
о
о
р
р
 
 
е
е
ң
ң
б
б
е
е
г
г
і
і
н
н
д
д
е
е
 
 
 
 
а
а
қ
қ
п
п
а
а
р
р
а
а
т
т
т
т
ы
ы
қ
қ
-
-
қ
қ
а
а
т
т
ы
ы
н
н
а
а
с
с
 
 
с
с
а
а
л
л
а
а
с
с
ы
ы
н
н
д
д
а
а
ғ
ғ
ы
ы
 
 
п
п
о
о
р
р
т
т
а
а
л
л
 
 
т
т
ү
ү
с
с
і
і
н
н
і
і
г
г
і
і
н
н
і
і
ң
ң
 
 
м
м
ә
ә
н
н
-
-
м
м
а
а
ғ
ғ
ы
ы
н
н
а
а
с
с
ы
ы
н
н
 
 
а
а
ш
ш
ы
ы
п
п
 
 
к
к
ө
ө
р
р
с
с
е
е
т
т
е
е
д
д
і
і
.
.
 
 
 
 
ӘОЖ 377.35:378.18 = 37.01 
Кажимова Қ.Р. 
«Жалпы педагогика және информатика» 
                                                                кафедрасының магистрі  
 
СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМІН ТЕКСЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
 
Қазақстанның  жоғары  мектебі  дүниежүзілік  білім  деңгейіне 
жетуге және бірыңғай білім беру жетістігіне енуге ұмтылуда. Алға 
қойған  мақсаттарға  жету  механизмі  Болондық  процестің 
өлшемдерін  орындау  болып  табылады.  1999  жылдан  бері  Еуропа 
елдерінің  тегіс  қолдап  отырған  Болон  декларациясының  басты 
принциптері мыналар: 
-
 
жоғары  білім  берудің  үш  деңгейін  бекіту:  бакалавриат, 
магистратура, докторантура; 
-
 
оқыту  процесін  ұйымдастырудың  және  оқыту  нәтижесін 
бағалаудың еуропалық кредит жүйесін енгізу; 
-
 
оқытушылар мен студенттердің академиялық ұтқырлығы; 
-
 
білім  беру  барысында  еуропалық  сапа  деңгейін  қамтамасыз 
етіп, жоғары білім сапасын бақылау.  
Осы  тұрғыда  студенттердің  білімін,  білігін,  дағдысын  есепке 
алу  және  бағалау  мәселесіне  теориялық  және практикалық  талдау 
жасаудың маңыздылығы баршылық.  

Вестник №4 - 2010г.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
 
 
89 
Кредиттік 
оқыту 
жүйесінде 
бақылаудың 
түрлерін 
ұйымдастырудың,  оның  әдіс-тәсілдерінің  теориялық  мәселелерін 
Е.Я.  Коган,  А.И.  Чучалин,  Ә.М.  Муханбетжанованың  ғылыми 
педагогикалық еңбектерінде талданған. 
Бақылауды ұйымдастырудың жекелеген әдістемелік мәселелері 
жайында  А.Е.  Абылқасымова,  Г.Н.  Гамарнина,  И.Ф.  Талызина 
және т.б. теориялық талдау жасаған. 
Жоғары оқу орнының оқыту процесінде студенттердің білімін, 
білік,  дағдыларын  есепке  алу,  бақылау  және  бағалау  оның  аса 
қажет  құрамдас  бөлігі  болып  есептеледі.  Оқытушының  дәрістері, 
семинарлар,  өзіндік  жұмыс  жүйесінде  оны  дұрыс  ұйымдастыра 
білуі  -  көптеген  жағдайда  оқу-тәрбие  процесінің  табысты 
болуының оң кепілі. 
Қазіргі  кезде  студенттің  білімін  есепке  алу,  бақылау  және 
бағалау үшін мынадай жұмыстың түрлерін қолданып жүр: реферат, 
практикалық  сабақтарда  үй  тапсырмасын  сұрау,  ОЖСӨЖ 
тапсырмаларын  орындау,  жазба  жұмыс  түрінде  аралық  бақылау, 
емтихан.    
Жоғары  білім  сапасына  бақылау  енгізу  үшін  «Білім  туралы» 
заңға  сай  «мемлекеттік  аралық  бақылау»  ұғымы  енгізілді  (1).  Ол 
білім  беру  сапасына  бағалаудың  ұлттық  жүйесіне  енеді. 
Мемлекеттік  аралық  бақылау  –  оқыту  сапасын  білім  беру 
ұйымдарында  тәуелсіз  бақылаудың  бір  түрі.  Оның  басты 
міндеттері  бірыңғай  өлшеуіш  материалдардың  көмегімен 
мемлекеттік бақылауды және білім беру сапасын басқаруды, білім 
беру  сапасын  бағалаудың  әділдігін,  сенімділігін  арттырудың 
мониторингі болып табылады. 
Мемлекеттік аралық бақылау (МАБ) - студент үшін де, жоғары 
оқу орны үшін де үлкен сын. Студент оның жақсы нәтижесі үшін 
оқуын  әрі  қарай  жалғастырады,  ал  жоғары  оқу  орны  үшін 
рейтингісін жоғарылатуға септігін тигізеді. 
МАБ-тың  даярлығына  әсер  ететін  факторларды  үш  топқа 
бөлуге  болады.  Атап  айтқанда,  Ұлттық  тестілеу  орталығынан 
келетін 
тестілердің 
сапасы, 
студенттердің 
белсенділігі, 
оқытушылардың нәтижелі жұмысы. 
Ұлттық  тестілеу  орталығынан  келген  тестілерді  талдау,  қазақ 
бөлімінің  студенттеріне  1-3  баллды  аз  жинауға  жағдай 
жасайтынын  байқауға  болады.  Тестілерде  екі  дұрыс  жауабы  бар 
тапсырмалар  кездеседі.  Мысалы:  «Бала  тәрбиесінде  негізгі  рөлді 
атқаратын»  деген  сұрақта,  студент  «мектеп»  деген  жауапты 

Вестник №4 - 2010г.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
 
 
90 
таңдаған,  ал  тестілеу  орталығынан  келген  жауап  «отбасы». 
«Отбасының  креативті  қызметі»  деген  сұраққа  студент  түгіл, 
оқытушының  өзі  жауап  іздеп  біраз  қиналады.  Тестілерде 
«неоцентризм»,  «мезофактор»,  «констатациялайтын»,  «қатынас 
шкаласы», «коллегиялық», «иерархиялық тәуелділік», т.б. көптеген 
студент  түсінбейтін  ұғымдарды  енгізген.  Кейбір  тестілердің 
жауаптары  дұрыс  емес.  Осыған  орай  студенттер  жылма-жыл 
аппеляцияға жүгінуге мәжбүр болып отыр. 
Өкінішке орай, қазақ бөлімдерінің біраз студенттерінің  ойы – 
көрсетілген межеден өтсек болды, сондықтан жоғары нәтиже алуға 
ыждағаттылық  танытпайды.  Өткен  оқу  жылында  6203  тобының               
4  студенті  педагогикадан  20  балл  жинады,  «5»  алуларына  1  балл 
жетпей  қалды.  Біздің  тәжірибеміз  тек  тәртіпті,  оқуда  белсенділік 
танытатын  студенттер  ғана  МАБ-та  жоғары  нәтижеге  ие 
болатынын  көрсетіп  отыр.  Өкінішке  орай,  бізде  оқу  процесіне 
селсоқ қарайтын студенттер баршылық. 
Тестіні 
шешуде 
студенттердің 
ойлау 
операцияларын 
меңгеруінің,  терминдерді  білуі,  тіл  байлығының  үлкен  рөлі  бар. 
Қазақ  халқы  сөздің  құдіретін,  оның  астарларын,  байланыстарын, 
себеп-салдарын  жақсы  білген.  Міне,  осы  біздің  студенттерге 
жетіспей  жатыр.  Мысалы,  «қалыптастырушы  эксперимент 
бағытталады»  деген  сұраққа,  студент  «алғашқы  жағдайды 
анықтауға»  деген  жауапты  таңдаған,  керегі  «зерттеу  пәнін 
өзгертуге».  «Қалыптастыру»  сөзі  өзгертумен  байланысып 
жатқанын  студент  аңғармай  тұр.  «Сананы  қалыптастыру  әдісі» 
деген  сұраққа  студент  «жаттығу»  дегенді  таңдаған,  керегі 
«этикалық  әңгіме».  Студент  «жаттығудың»  іс-әрекетке  қатысты 
екендігін, ал «әңгіме», яғни сөйлеу адамның санасына қатысы бар 
екендігін  түсіне  алмай  тұр.  Өкінішке  орай,  студент  тестіде 
кездесетін,  номиналдық,  интервалдық,  рангтік,  эмпирикалық, 
соборлық, альтруизм, т.б. сөздердің мәнін түсінбейді. 
Студенттерді МАБ-қа даярлауда оқытушының көп жұмыстану 
қажеттігін практика көрсетіп отыр. Ең алдымен оқытушы тестілеу 
орталығынан  келетін  тестілерді  өзі  талдап  шығуы  тиіс.  Мысалы, 
«доступность»  деген  сөзді  тестіде  «түсініктілік»  деп  аударған, 
бізше,  «шамаға  лайықты».  «Түсініктілік»  сөзінің  мағынасын 
ұғынбағандықтан,  студенттер  дұрыс  жауап  таба  алмай  жүр. 
Оқытушы    «фронтальды»,  «монолог»,  «позитивті  қатынас», 
«репродуктивтік», т.б. көптеген сөздердің мағынасын студенттерге 
ашып  берудің    қажеттігі  бар.  Студенттерге  «тестінің  валидтілігі», 

Вестник №4 - 2010г.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
 
 
91 
«оқу-тәрбие  процесін  оптималдандыру»,  «педоцентрлік»,  шетел 
педагогика бағыттарын, т.б. қиын сұрақтарды жете түсіндіру керек. 
Оқыту  процесінде  компьютер  арқылы  тестілерді  шешуге 
қатыстырып отырған абзал. Өкінішке орай, оқулықта кездеспейтін 
Трамп жоспары,  Мангеймдік мектеп жүйесі, Келлер жоспары, т.б. 
оқытушы  студенттерге  арнайы  түсіндіру  қажет.  Тәжірибе  осы 
сұрақтарға  қатысты  тестілерде  студент  қате  жіберетінін  көрсетіп 
отыр. Студенттерге МАБ-қа даярлану жеңіл болу үшін үстіміздегі 
жылы 
Алматының 
«Арыс» 
баспасынан 
психологиялық-
педагогикалық сөздік шығардық. 
Студенттерді  өзіндік  жұмыстарды  орындаудың  алгоритміне 
үйрете  отырып,  өзіндік  жұмысы  мен  өзіндік  тапсырмаларды 
орындауға  қажетті  біліктерді  қалыптастырудың  қажеттігі  бар. 
Өзіндік жұмыстағы қазіргі заманғы ақпараттық технологиялардың 
мына  түрлерін  меңгергені  абзал:  электронды  оқулықтар,  өтілген 
материалдарды  қайталауға  арналған  бағдарламалар,  білімді 
бақылайтын,  мәтіндерді,  іскерлік  пен  дағдыларды  тексеретін 
автоматтандырылған жүйелер, т.б. 
Қорыта  айтқанда,  студенттер  мен  оқытушылар  бірлесіп 
белсенді  іс-әрекет  жасағанда  ғана  МАБ-та  жоғары  жетістікке 
жетуге болады. 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 
1. Қазақстан Республикасы «Білім туралы» заңы. Астана, 2007. 
2. 
Психологиялық-педагогикалық  сөздік.  Редакциясын  басқарған 
Б.А.Молдағалиев. Алматы, 2010. 
3.  Иманбаева  С.Т.  Жоғары  оқу  орындарында  кредиттік  технология 
бойынша оқыту жүйесін ұйымдастыру. // Қазақстан мектебі. №1, 2005. 
4. 
Муханбетжанова  Ә.М.    Қазіргі  педагогика  ғылымындағы 
инновациялық  үрдістер.//«Жоғары  оқу  орнындағы  оқытудың  инновациялық 
технологиялары мен интерактивтік әдістері» конференция материалдары. 
Орал, 2006. 
*** 
    В  статье  рассматриваются  вопросы  подготовки  студентов  к 
промежуточному государственому контролю по педагогике. 
*** 
     In this article there are considered some problems of students to the 
intermediate state control in pedagogic. 
 
 
 
 
 

Вестник №4 - 2010г.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
 
 
92 
ӘОЖ 371.3;796 
Ергалиева Г.А. 
 п.ғ.к., М.Өтемісов атындағы БҚМУ 
Акмуханов Е.У. 
магистрант,  М.Өтемісов атындағы БҚМУ 

жүктеу/скачать 2,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: