Қазақстан республикасы білім жəне ғылым министрлігі с. У. Қалдыбаев, А. С. Бижанова
жүктеу/скачать 3,86 Mb. Pdf көрінісі
|
АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН БАСҚАРУ ЖҮЙЕЛЕРІ КӨЛІКТЕ
- Бұл бет үшін навигация:
- Супервизорлық басқару жүйелері.
- Тікелей сандық басқару жүйелері.
| 1.1.2 Басқарушы жүйелер
Басқарушы жүйе қандай да бір өндірістік жағдайда қа- былдануы тиіс əрекеттерді алдын ала көздейтін белгілі бір бағ- дарламалар бойынша басқару функцияларын жүзеге асырады. Адам тек жалпы бақылау жасайды тек басқару алгоритмдері- мен күтпеген жағдайлар орын алған жағдайда ғана араласады. Басқарушы жүйелер бірнеше түрге бөлінеді. Супервизорлық басқару жүйелері. Супервизорлық басқару режимінде жұмыс істейтін АБЖ ЭЕМ жұмысының көп бағдар- ламалық режимін ұйымдастыруға арналады жəне кең мүмкін- діктер мен жоғары сенімділікке ие екі деңгейлі иерархиялық жүйе болып табылады. Басқарушы бағдарлама бағдарламалар мен ішкі бағдарламаларды орындау айқындылығын анықтайды жəне ЭЕМ құрылғыларын жүктеуге басшылық етеді. Тікелей сандық басқару жүйелері. ЭЕМ оңтайлы басқару- шы ықпалдарды тікелей əзірлейді жəне сəйкес түрлендіргіш- тер көмегімен атқарушы механизмдеріне басқару командаларын береді. Тікелей сандық басқару режимі анағұрлым тиімді рет- теу жəне басқару принциптерін қолдану жəне олардың оңтай лы нұсқасын таңдау; оңтайландырушы функцияларды жəне сырт- қы орта өзгерістері мен басқару нысанының айнымалы пара- метр леріне бейімделушілікті жүзеге асыру; техникалық қызмет көрсету шығындарын азайту жəне бақылау мен басқару құрал- дарын бірегейлендіру. Кез келген көлік нысанын басқару өзінің мақсаттары, мін- деттері мен мазмұны бойынша ерекшеліктерге ие бола оты- рып, жүйе жұмысы аяқталмайынша жүзеге асырылып отыратын үздіксіз циклдік процесс болып табылады. 26 Басқару циклі сапалық жəне сандық сипаттамаларға ие бола- ды. Басқарудың сандық циклі (Т ц ) нысан күйі туралы ақпарат жинауға (Т жин ), осы ақпаратты өңдеуге (Т өңд ), жарлық ақпаратын беруге (Т бер ) жəне оны басқару нысанының қабылдауына (Т қ ) жұмсалатын уақыт шығындарымен сипатталады: Т ц = Т жин + Т өңд + Т бер + Т қ Басқару циклінің сапалық сипаттамасы жарлық ақпараты- ның басқару нысанына ықпалының тиімділігін, яғни басқару нысанының қойылған мақсатқа жету үшін жасап шығарылған басқарушы (түзетуші) ықпалдың қаншалықты пайдалы екенін көрсетеді. Əрбір басқару нысаны үшін келіп түскен шешімнің пайда- лылығын анықтайтын шек бары айқын. Уақытқа қатысты бұл шектеу кр ц Т басқарудың сындар- лы уақыты деп аталады. кр ц Т шамасы тұрақты болмайды. Бұл жүйенің техникалық жабдықталуы мен басқарылатын үрдіс си- патына байланысты болады. Басқару жүйесінің техникалық жаб- дықталуы деңгейі қаншалық жоғары болса, кр ц Т шамасы жəне реттеу қадамының ұзақтығы соншалық төмен болады. Егер кр ц ц Т Т < шарты орындалса, түзетуші ықпал басқару ны- саны күйіне сəйкес келеді жəне практикалық құндылыққа ие. Керісінше жағдайда басқару тиімді болмайды: уақытылы емес, кешіккен басқару бойынша шешім қате болғанда. Алайда басқарудың жоғары оперативтілігі өздігінен басқару нысанына тигізетін ықпалдың қажетті тиімділігімен қамтамасыз етпейді. Бұл түзетуші, басқарушы ықпалды жасап шығару көп нұсқалы тапсырманың шешімі болып табылуы жиі кездесуімен байланысты болады. Бұл жағдайда ықпал ету тиімділігі жағынан өзара ерекшеленетін, басқару нысанына түзетуші ықпал келтіру үшін арналған шешімдердің бірнеше мүмкін болатын нұсқасы жасап шығарылады. Əдетте шешімнің бірнеше нұсқасынан ақыр- ғы нəтижесі тұрғысынан неғұрлым негізделген оңтайлы шешімді таңдау қажет болады. 27 Бұдан басқаруға қойылатын екі ең маңызды талап келіп шығады: - басқару оперативтілігін арттыру (басқару циклына жұмса- латын уақыт шығынын үздіксіз қысқарту, кр ц ц Т Т < шартының қам тамасыз етілуі) - қандай да бір емес, əділ түрде негізделген (оңтайлы) шешімді қабылдаумен қамтамасыз ету. Негізінде кез келген ұйымдық схеманы басқару тиімділігін арттыру мəселесінің шешімі де осы екі талапты кешенді түрде қанағаттандырудан тұрады. жүктеу/скачать 3,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|