ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БIЛIМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛIГI
МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
Л.Н. ГУМИЛЕВ АТЫНДАҒЫ
ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ
УНИВЕРСИТЕТI
ЕВРАЗИЙСКИЙ
НАЦИОНАЛЬНЫЙ
УНИВЕРСИТЕТ
ИМ. Л.Н. ГУМИЛЕВА
ХАБАРШЫ
№ 1 (86) • 2012
ВЕСТНИК
Астана
Гуманитарлық ғылымдар
сериясы
Серия гуманитарных наук
Жылына 3 рет шығады
Выходит 3 раза в год
Бас редактор:
Е.Б. Сыдықов,
тарих ғылымдарының докторы,
профессор
Редакция алқасы:
Д. Қамзабекұлы (жауапты редактор)
Ж.М. Әбділдин
Ж. Жақыпов
С. Негимов
Т. Садықов
Н. Қалиев
Ж. Артықбаев
З.Е. Қабылдинов
Ш.Қ. Жарқынбекова
С.К. Сәтенова
Ж.Х. Қосанов
А.Т. Забирова
Б. Исабеков
© Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетiнiң баспасы, 2012
№ 1 (86) 2012
3
Мазмұны
Содержание
ЖОҒАРЫ МЕКТЕП ПЕДАГОГИКАСЫ ПЕДАГОГИКА ВЫСШЕЙ ШКОЛЫ
А.О. Алдабергенова, А.М. Адамбекова
Білім беру мекемесінің ақпараттық-білімдік ортасы...................................................................................................................6
Б.К. Альмурзаева
Контрольно-оценочная деятельность: новые ориентиры..........................................................................................................10
С.Х. Аубакиров
Жеңіл атлетика элементтері бар эстафета ойындары арқылы мектеп оқушыларының
дене қабілеттерін дамыту..................................................................................................................................................................15
О.Г. Беленко, Н.А. Рахимжанова
Формирования педагогической компетентности современного учителя..............................................................................19
Е.С. Давлеткалиева, Ф.Я. Вассерман
Проблемы педагогических измерений в управлении качеством образования......................................................................23
К.К. Какенова
Возможности творческого подхода к организации учебного процесса....................................................................................25
Н.К. Кибатаева
Андрагогика: теория и нновационный опыт образования педагогов.....................................................................................29
Г.К. Қилыбаева
Бастауыш сынып оқушыларының креативтілігін дамыту......................................................................................................35
С.Қ. Қожаева
Болон үдерісі – жаһандану формасы.............................................................................................................................................40
Қ.Қ. Құланова, А.Т. Аханов
Әлеуметтік ортада саламатты өмір салтын қалыптастыру жолдары....................................................................................43
Ұ.С. Маршыбаева , Қ.Қ.Құланова
Ұлттық ойындар негізінде студенттерді ұлтжандылыққа тәрбиелеу......................................................................................46
Қ.М. Нағымжанова
Педагогикалық креативтікті қалыптастырудағы импровизациялық қабілеттің ролі.......................................................50
О.Н. Назаркина, Н.А. Соловьева
Особенности совершенствования дополнительного образования в системе подготовки специалистов
физической культуры и спорта.......................................................................................................................................................55
А.Е. Ниязова
«Кейсовый метод» на практических занятиях по современной методике обучения
иностранным языкам в ВУЗ-е..........................................................................................................................................................58
А.Х. Нурпеисова
Инновационные технологии как средство обучения иностранному языку............................................................................62
Н.К. Омарбекова
Кәсіби маман даярлаудағы көркем мәдениеттің маңызы..........................................................................................................67
Е.Б. Омаров, Б.М. Идрисова, Б.Е. Базарбаева, О.А. Дәуренбекова
Дене шынықтыру және спорттық іс-шаралар негізінде студенттердің әлеуметтік маңызды
қасиеттерін тәрбиелеу жолдары......................................................................................................................................................71
А. Процюк, Л.А. Трубицкая, В.Н.Белькович
Анализ системы ценностных ориентаций здорового образа жизни студентов......................................................................74
Б.Х. Рустемов, Б.Ж. Жиентаева
Дидактическая адаптация технологических законов.................................................................................................................77
М.К. Серкебаева
Студенттердің танымдық қабілетін жетілдіру.............................................................................................................................79
Г.З. Тажитова, А.Х. Нұрпейісова, Б.Т. Өмірзақов
Ағылшын тілі сабақтарында студенттердің шығармашылық қабілеттерін арттыру........................................................82
А. Туксанбаев
Воспитательная работа как функция руководства школой......................................................................................................86
Р.Тұрысбек
Білім кеңістігі: жоғары білім мен кемел ғылымды дамытудың басым бағыттары............................................................88
В.В. Шерниязова
Состояние проблемы формирования конфликтологической компетентности будущих специалистов
в ВУЗ-е как основы профессиональной адаптации в теории и практике педагогики.........................................................94
Е.О. Егембердиев
О взаимодействии норм земельного и гражданского процессуального права Казахстана.................................................99
ҚҰҚЫҚТАНУ ПРАВОВЕДЕНИЕ
Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы
4
И.К. Елеусізова
Пайдалы модельді реттеу саласындағы халықаралық шарттардың ерекшеліктері.........................................................105
А.А. Аймолдина
Об изучении делового дискурса в современной лингвистике..................................................................................................113
М.К. Акошева
О ситуативности как составляющей речи...................................................................................................................................118
Д.Б. Акынова
К вопросу об определении билингвизма в зарубежной и казахстанской лингвистике.......................................................122
Ш.С. Әбішева
Ж.Аймауытов әңгімелеріндегі көркемдік ізденістер.................................................................................................................126
Г.С. Жабигенова
«Слова назидания» Абая в развитии современного Казахстана.............................................................................................129
М.Е. Жапанова
Мотив «Потерянной Родины» в творчестве Б. Канапьянова..................................................................................................133
С.А. Жиренов
Лингвистикалық терминдер семантикасы мен қолданыс өрісі..............................................................................................137
Л.Я. Комарова
Литературный образ в творчестве Ч. Айтматова......................................................................................................................140
Д.К. Курманаева
Использование регионального материала в обучении иностранному языку на неязыковых специальностях............143
Д. Қамзабекұлы
Садуақас Ғылмани мұрасы: көкейтестілігі және жүйелену негізі.........................................................................................147
Ф.Ж. Мухамедьярова
Фольклор и проза XVIII века........................................................................................................................................................153
Ж.К. Нурманова
Ильяс Джансугуров и казахский кинематограф.........................................................................................................................157
К.Х. Рахимжанов
О влиянии контекста на эквивалентность перевода................................................................................................................161
А.О. Тымболова
Драмалық шығармалардағы тілдік норма.................................................................................................................................164
Г.А. Шарипова
Поэтика художественного времени-пространства пьесы Л. Гумилева
«Волшебные папиросы (Зимняя сказка)»...................................................................................................................................168
М.К. Алдабергенова
Ортағасырлық Тараз қаласының әлеуметтік-экономикалық жағдайын археологиялық
мәліметтер бойынша зерттеу..........................................................................................................................................................172
З.Е. Кабульдинов
Общественно-политическая ситуация среди казахов Омского уезда Акмолинской области
в период призыва на тыловые работы в 1916 году....................................................................................................................176
Р. М. Мустафина
Из истории и деятельности культовых учреждений в Казахстане.........................................................................................180
Р.У. Чекаева, Ф.М. Чекаев, М.Г. Чекаев, Т.М. Уртамбаев
Современная архитектура – прорыв в будущее.........................................................................................................................183
Р.У. Чекаева, Д.Е. Сарсембаева
Архитектурный ансамбль старой площади Акмолы................................................................................................................187
Р.У. Чекаева, А.К. Батырбалинова
Использование национального орнамента в архитектуре Казахстана....................................................................................190
Қ.Ғ. Даркенов, Х.Ж. Абжаппарова
Араб елдеріндегі саяси дағдарыс...................................................................................................................................................197
Р.А. Нуртазина
Конфликтная этническая информация в СМИ..........................................................................................................................201
А. Kurmankulov
Features of political transformation of the Central Asia................................................................................................................20
6
Қ.С. Ермағанбетова
Қазақстан Республикасының мәдени саясатының дамуының негізгі бағыттары мен жетістіктері..............................210
ТАРИХ ИСТОРИЯ
САЯСАТТАНУ ПОЛИТОЛОГИЯ
ФИЛОСОФИЯ ФИЛОСОФИЯ
ФИЛОЛОГИЯ ФИЛОЛОГИЯ
№ 1 (86) 2012
5
Б.Н. Карипов
Анализ идеального и реального аспектов человеческой свободы в учениях российских либеральных
мыслителей второй половины XIX – начало XX века..............................................................................................................217
М.Т. Мукашева
Генезис научной словесности.........................................................................................................................................................225
В.М. Шулекин
Особенности трансформации многотиражных газет в корпоративные издания в Хакасии в 1985-2010-х гг................229
А.А. Abdikadirova
Opportunities and potential for creation of renewable energy sources from organic wastes in the
Republic of Kazakhstan....................................................................................................................................................................234
Р.Т. Байырбекова
ҚР адам ресурстарын басқару саласының үрдістері мен мәселелері....................................................................................237
С.С. Донцов
Рациональная централизация и выбор организационной структуры современных
строительных предприятий...........................................................................................................................................................240
А.Ж. Ахмедиярова
Социальные права и право на социальную защиту: закрепление в международно-правовых документах..................243
М.К. Баймамыров
Қылмыстық құқықтағы себепті байланыс институтының теориялық қырлары.............................................................247
Г.Г. Галиакбарова
Понятие и осбенности трудовой правосубъективности несовершеннолетних.....................................................................254
Г.К. Дюсембинова
Бастауыш сынып оқушыларының тұлғалық даму ерекшеліктерін
ұйымдастырудағы психологиялық-педагогикалық қолдаудың теориялық аспектілері .................................................257
Е.И. Елеусизов
Отображение подвига старшины медицинской службы
М.П. Смирновой-Кухарской во фронтовых газетах ВОВ........................................................................................................262
С.Е. Иманбаева
Қазақстан Республикасындағы партиялардың саяси менеджментін зерттеу мәселелері.................................................265
А.С. Кустанаева
Вахталық әдіспен жұмыс істейтін қызметкерлердің еңбегін реттеу ерекшеліктері...........................................................270
С.А. Мамедова
«Модификация образа дервиша в художественном творчестве»
(на основе романа К. Абдуллы «Долина кудесников»)..............................................................................................................273
Ю. Макубаев
Великая стратегия Китая...............................................................................................................................................................276
Р. Мурадян
Арабо-израильский конфликт: 30 лет и 3 года миротворчества............................................................................................280
С.М.Оразбаева
Бастауыш сынып оқушысының эмоциялық-еріктік дамуының теориялық негіздері.....................................................285
Н.С. Пұсырманов
Тәуелсіз Қазақстан кезеңінде кәсіби Парламент мәселесінің зерттелуі.................................................................................288
Ж.Т. Саду
Марат Оспановтың саяси қайраткерлігін зерттеудің кейбір аспектілері.............................................................................293
С. Сеидова
Структурно-семантические особенности фразеосемантической группы «долго» в азербайджанском,
английском и русском языках.......................................................................................................................................................299
U.B. Yussupov
Improvement оf еax аccounting іn Kazakhstan..............................................................................................................................303
Г.А. Шарипова
Культурные аспекты Польского председательства в Европейском союзе. Год Чеслава Милоша в Казахстане..........307
Р. Әлқожа
Әлімхан Ермековке арналған конференция...............................................................................................................................
309
ЖАС ҒАЛЫМДАР МІНБЕРІ ТРИБУНА МОЛОДЫХ УЧЕНЫХ
ӘЛЕУМЕТТАНУ СОЦИОЛОГИЯ
ЭКОНОМИКА ЭКОНОМИКА
ҒЫЛЫМИ ӨМІР АЙНАСЫ ХРОНИКА НАУЧНОЙ ЖИЗНИ
Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы
6
А.О. АЛДАБЕРГЕНОВА, А.М.АДАМБЕКОВА
БІЛІМ БЕРУ МЕКЕМЕСІНІҢ АҚПАРАТТЫҚ-БІЛІМДІК ОРТАСЫ
This article is discussed the classification of the sites technology to create and interact with users, goals
and objectives of sites of educational institutions, the category of target users, as well as filling informational
content.
Қазақстан Республикасының «Білім беру туралы» Заңында «Білім беру жүйесінің міндеттерінің бірі
– білім берудің жаңа технологияларын, оның ішінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды
енгізу және тиімді қолдану болып табылады», - деп көрсетіледі [1]. Қазақстан Республикасында
білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасында «...Білім беру
ұйымдарының 90%-ның қажетті оқу ресурстары бар Интернет ресурстары болады» - делінген [2].
Білім беру мекемелерінің сайттарын әзірлеу және дамыту мекеменің ақпараттық-білімдік ортасын
құруға мүмкіндік береді, білім беру үрдісіне қатысушылардың оқу-танымдық әрекетінің өрісін
кеңейтіп, мұғалімдердің әрдайым біліктілігін көтеруге және өздігінен кәсіби жетілдіруге жағдай
туғызады.
Осыған орай, web-сайттар құрылу технологиясы бойынша, қолданушымен әрекет етуі бойынша
қалай жіктелетініне тоқталайық. Ол үшін Интернет дегеніміз не, оның қандай қызметтері бар деген
сұрақтарды қарастырып өткенді жөн көрдік.
Internet – TCP/IP протоколдары негізінде қоғамдық телекоммуникациялар каналы бойынша бір-
бірімен ақпарат алмасатын компьютерлер және түрлі деңгейдегі компьютерлік желілердің жиынын
біріктіретін бүкіләлемдік желі. Интернеттегі ақпарат серверлерде сақталады. Жоғары жылдамдықтағы
магистральдармен біріктірілген серверлер Интернет желісінің негізгі бөлігін құрайды. Колданушылар
Интернеттің ақпараттық ресурстарына провайдерлер немесе корпоративті желілер арқылы қол
жеткізе алады.
Интернет желісінде бірнеше қызметтер бар (e-mail, Usenet, Telnet,WWW, FTP және т.б.), бірақ
кеңінен таралған қызмет түрі WWW болып саналады. WWW қызметтері клиент-сервер принципі
бойынша құрылған. Қызмет серверлерден тұрады, серверлерге қатынас клиент қосымшаларымен
немесе браузерлермен жүзеге асады. Ақпараттық ресурстардың негізгі көлемі Интернет желісінің
web-серверлерінде орналасқан web-сайттар түрінде беріледі.
Құрылу технологияларына байланысты сайттардың келесі типтерін атап өтуге болады:
1. Статистикалық HTML немесе XHTML парақтары бар статистикалық сайттар. Статистикалық
web-парақтар - сервердің файлдық жүйесінде дайын түрде сақталынатын HTML тілінде құрылған
стастистикалық файлдар (мәтін, кесте, суреттер және т.б.).
2. Web-парақтары қолданушының сұранысын орындау кезінде қалыптасатын динамикалық
сайттар. Динамикалық сайттар екі түрлі болады:
- сервердің деректер қорында сақталынған мәліметтерден қалыптасатын web-парақтардан
тұратын сайттар;
- клиент қосымшаларында (браузерде) қалыптасатын web-парақтардан тұратын сайттар;
3. Macromedia Flash ортасында құрастырылған интерактивті қосымшалар. Flash бағдарламаларының
негізгі құралы векторлық графика (Web-ке арналған интерактивті векторлық анимациялар). Flash
сайттарға интерактивтілік және динамикалық сипат береді.
4. Жоғарыда көрсетілген сайттарды құру технологиялары пайдалыналатын құрама сайттар.
ЖОҒАРЫ МЕКТЕП ПЕДАГОГИКАСЫ
ПЕДАГОГИКА ВЫСШЕЙ ШКОЛЫ
№ 1 (86) 2012
7
Қолданушының web-парақ ресурстарымен әрекет етуіне байланысты, сайттарды пассивті және
белсенді немесе интерактивті деп бөлуге болады. Пассивті сайт-бұл сайттарда қолданушы тек web-
парақтардағы ақпаратты қарауға ғана мүмкіндігі бар. Интерактивті сайт – белсенді web-парақтары
бар сайт. Интерактивті web-парақтармен жұмыс істегенде, қолданушы сервермен мәлімет алмасуға
және интерактивті сұхбатқа қатысуға мүмкіндік алады.
Статистикалық сайттардың web-парақтарын құру үшін HTML(Hyper Text Markup Language) тілі
және CSS (Cascading Style Sheets) стильдердің каскадты кестелері қолданады. Web-парақтың түрлі
элементтерін безендіруге және форматтауға CSS қолданылады, нәтижесінде web-парақтың өлшемі
кішірейеді.
Статистикалық сайттардың web-парақтарын құру еңбекті көп қажет ететін үрдіс. Пассивті
web-парақтары бар статистикалық сайттар компьютердің файлдық жүйесінде HTML редакторлары
арқылы қолмен істеледі де, одан кейін сайтқа жүктеледі.
Пассивті web-парақтары бар статистикалық сайттарды негізінде кішігірім тұрақты құрылымы бар
сайттарды жасауда қолданады. Мұндай сайттарды жасау үшін түрлі құралдар бар: Блокнот мәтіндік
редакторы, Microsoft Front Page, Macromedia Dreamweaver визуалды редакторлары және көптеген
сайт құрастырушылары. Сайт құрастырушылары Интернет желісінің кейбір сайттарында орналасқан.
Статистикалық сайтты интерактивті етіп жасау үшін web-парақтарға клиент жағында орындалатын
JavaScript және VBScript сценарий тілдерінде жазылған скрипттер орналастыруға болады. JavaScript
және VBScript скрипттері қолданушы бір әрекет орындағанда немесе web-парақ жүктелгенде
автоматты түрде орындалуы мүмкін.
HTML құжатына DHTML (динамикалық HTML) элементтерін орналастыруға болады. DHTML
– интерактивті web-сайт құрастыру тәсілі. Динамикалық HTML JavaScript программалау тілі, CSS
стильдердің каскадты кестелері және DOM (құжаттың объектілі моделі) негізінде құрылған.
Қолданушы және сервер арасында мәліметтер алмасу үшін web-параққа HTML форма деп
аталатын web-қосымша орналастыруға болады. Форма дегеніміз – қолданушы өзінің ақпаратын
енгізіп, батырма басу арқылы web-парақ орналасқан серверге жібере алатын web-парақтың бөлімі.
Сұраныстар серверде өңделіп, сәйкесінше шығыс ақпаратты береді. Формада сұраныстар GET немесе
POST әдістерімен орындалуы мүмкін. Клиент жағында орындалатын скрипттер web-парақ көлемін
ұлғайтатынын естен шығармаған дұрыс.
Қазіргі кезде динамикалық сайттарды құру үшін түрлі web-қосымшалар қолданылады. Web-
қосымшаларды құру үшін динамикалық web-парақтар құруды қамтамасыз ететін түрлі технологиялар
бар. Web-қосымшаларды құрастыруда екі жолы бар:
- компиляцияланатын модульдер негізінде;
- интерпретацияланатын сценарийлер негізінде.
Компиляцияланатын модульдер – орындалатын файлдарға таралып, web-сервермен орындалатын
CGI (Common Gateway Interface) типіндегі модульдер. Серверде орындалатын жекелеген CGI
модульдері (Perl тілінде құрылған сценарийлер) динамикалық сайттарды құрудағы бірінші web-
қосымшалар болды. CGI-сценарийлері орындалу нәтижесі HTML форматындағы парақ болатын
кәдімгі бағдарламалар.
Интерпретацияланатын сценарий негізінде сайт құру үшін серверлік скрипттер деп аталатын
сценарий тілдері қолданылады. Сценарий коды, HTML коды сияқты интерпретацияланады, сондықтан
HTML және сценарийлерді ұластыруға болады. Кең тараған серверлік скрипттер: CGI, PHP, ASP, ASP.
NET, JSP, Cold Fusion, AJAX, Python, CSS, базы данных DB2, MsSQL, Oracle, Access және т.б.
Динамикалық сайттарды құру және сүйемелдеу үшін CMS (Content Management System) сайттарды
басқару жүйесін пайдаланады. Кәзіргі кезде басқару жүйелерінің ішіндегі танымал болып Drupal,
Joomla және Word Press саналады. Осы сайттарды басқару жүйесі негізінде функционалды және жеңіл
басқаруға болатын PHP-сайттарды құруға болады. Сайттарды басқару жүйелері сайт мазмұны мен
дизайнын бір-біріне кедергісіз өзгертуге болатындай мүмкіндік береді.
Оқушылар мен студенттерді дәстүрлі оқытудың оқу үрдісін сүйемелдеу үшін Joomla арқылы
динамикалық интерактивті сайттар құрастыруға болады. Jommla-да сайтты ақпарат құралынан
коммуникация құралына айналдыратын көптеген модульдер бар: форумдар, қонақ кітаптары, пошталық
тарату, сұрақтар қою, тіркеу формалары, іздеу формалары, сайт қолданушылары арасындағы хабар
алмасу жүйесі және т.б.
Мұндай сайт Интернет қолданушылары (оқушы немесе студент және оқытушылар) арасындағы
Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы
8
белсенді ақпарат алмасудың орны болады. Мұндай сайттарға қолданушылар өз беттерімен электронды
оқу материалдарын, мақалалар, суреттер, видео материалдар қоса алады және ақысыз білім беру
ресурстарын алу мүмкіндігіне ие болады, яғни қолданушы сервермен мәлімет алмаса алады.
Клиент қосымшаларында (браузерде) қалыптасатын web-парақтардан тұратын динамикалық
сайттарды құру үшін JavaScript және VBScript сценарий тілдері, ActiveX- технологиясы, Java-
аплеттері қолданылады. Интернеттегі бірталай сайттардан ақысыз хостингке арналған JavaScript-те
сайт құруға арналған ортаны тегін алуға болды.
Web-ke арналған интерактивті векторлық анимация арқылы сайтты интерактивті етіп құрастыру
үшін HTML құжатына флэш-фрагменттер немесе Flash-роликтер (swf-файлдар) және Flash-
формаларды пайдалануға болады.
Flash технологиясы векторлық графикалық қосымшаларды құруға арналған. Flash арқылы Web-ке
арналған толыққанды ролик-парақ жасауға болады, бірақта мұндай парақтарды жүктеу көп уақытты
талап етеді. Қазіргі кезде Flash-ты HTML құжаттарында дизайн элементі (логотиптер, флэш-меню,
анимациялы графикалық элементтер), flash-баннер ретінде қолдану тиімді. Flash-сайттарындағы
барлық операциялар ActionScript сценарий тілінің басқаруымен жүзеге асады.
Жоғарыда аталып өткен ақпараттық технологиялар білім беру жүйесіне мұғалім, оқушы және ата-
ана арасында ақпараттық кеңістік қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Осыған орай «Білім беру мекелерінің сайты қандай болуы керек?», - деген сұраққа тоқтала кетейік.
Әрине барлығына бірдей қойылатын ереже жоқ, бірақ білім беру мекемелері болғаннан кейін біршама
талаптарға сай болуы керек.
Білім беру мекемесінің сайты – оқу үрдісінің барлық құрамдас бөлігінің ақпараттық ортаға кірігуі.
Білім беру мекемесінің сайты категориясына жатады. Ол-негізгі құру мақсаты мекемені Интернет
желісінде жайғастыру болып табылатын ақпараттық ресурс. Мекеме сайтын құру және жұмыс істеу
мақсаты - ақпараттық ресурсты білім беру мекемесі көрсететін білімдік, әдістемелік, ақпараттық және
т.б. қызметтерінің сұранысын қанағаттандыруға бағытталған «іскерлік құрал» ретінде қарастыруды
қажет етеді.
Сайтта орналасатын барлық ақпарат«ақпараттық контент» деп аталады. Мекеме сайтын құру
және оның жұмыс істеу мақсатын нақтылау үшін ақпараттық контент екі негізгі міндетті шешуге
бағытталуы тиіс.
Ақпараттық контенттің негізгі міндеті, сайтты мақсатты қолданушыларына білім мекемесі туралы
оңтайлы көзқарас қалыптастыру, басқа мекемелермен салыстырғандағы ерекшеліктерін көрсету
болып табылады.
Білім беру мекемелерінің сайттарын мақсатты қолданушыларына келесі қолданушы категориялары
жатады:
- педагогикалық кадрлар (бұл категорияда келесі топтарды ерекшелеуге болады: мұғалімдер,
әдіскерлер, жоғары және арнаулы орта оқу орындарының оқытушылары);
- оқушылар (бұл категорияға осы білім беру мекемесінің және басқа білім беру мекемелерінің
оқушыларын жатқызуға болады);
- ата-аналар (бұл қолданушылар тобына балалардың туған туыстары және осы балалардың оқыту
және тәрбиелеу мәселесіне құштарлық танытқан басқа адамдар);
- әкімшілік қызметкерлер (білім беру басқармасы және әдістемелік қызмет құрылымының
қызметкерлері, білім беру мекемелерінің басшылары, т.б.).
Ақпараттық контенттің екінші басты мақсаты - сайтты қолданушылардың түрлі категорияларын
білім беру мекемесінің іс-әрекеті туралы өзекті және превентивті (лат. praevenio — алдын алу,
сақтандыру) ақпараттық сұраныстарын қанағаттандыру. Бұл міндетті шешу үшін ақпараттық контент
келесі негізгі сапалы сипаттамаларымен ерекшелінуі тиіс:
- ақпараттылық - сайт қолданушыларына арналған ақпараты бар мазмұнды бөлімдердің толықтығы
және қолданушылардың түрлі категорияларына ақпараттық материалдардың маңыздылығы;
- қолжетімділік - ақпараттық материалдардың құрылымдануымен байланысты керекті ақпаратты
алу жеңілділігі; сайт бойынша навигацияның жеңілдігілі, қолданушылардың түрлі категорияларының
сұраныстарының ерекшелігін ескеретін ақпараттық материалдардың ұсынылу формасымен
(иллюстрациямен безендіру, мазмұндау стилі, кәсіби терминдердің орынды пайдаланылуы және
т.б.); берілген материалдардың шынайылығы және объективтілігі – авторлықты көрсету, деректемеге
сілтеме;
- жеделділік - ақпараттық материалдарды дер кезінде жаңарту [3].
№ 1 (86) 2012
9
Сайттың ақпараттық контентінің сапасы оның құру және жұмыс істету мақсаттарына сәйкестік
дәрежесіне байланысты талданады және бағаланады.
Білім беру мекемелерінің ресми сайттарының ақпараттық контентіне қойылатын бірыңғай
талап жоқ. Бірақ, жоғарыда айтылған сайттың ақпараттық контентінің міндеттерін ескере отырып,
ақпараттық контенттің құрылымы және мазмұнымен байланысты ұсыныстар жасауға болады.
Білім беру мекемелерінің сайтында орналастырылатын ақпаратты екі топтамаға (блок) бөлуге
болады.
Бірінші ақпараттық топтама білім беру мекемесінен шеткері қолданушыларға арналған: мекеменің
болашақ оқушылары және олардың ата-аналары, басқа білім беру мекемелерінің мұғалімдері және
оқушылары, жоғарғы саты қызметкерлеріне, әлеуметтік серіктестерге. Екінші топтама тікелей осы
білім беру мекемесінің оқушыларын, мұғалімдерін, ата-аналарын қызықтыратын ақпарат.
Мысалы, білім беру мекемелерінің сайтында төмендегідей ақпарат орналастыруға болады:
- білім беру мекемесі жайында анықтамалық ақпарат (ұжым, оқу бағдарламалары, дәстүрлері
туралы т.с.с.);
- білім беру мекемесінде болып жатқан жаңалықтар (мейрамдар, конференциялар, байқаулар...);
- әрдайым дамып отыратын мектеп жұмысының бағыттары (мектеп мұражайы, түрлі жобаларға
қатысуы, т.с.с.);
- оқушылардың, студенттердің түрлі шығармашылық жұмыстары (суреттер, мақалалар,
шығармалар, өлеңдер)
- мұғалімдер мен оқытушыларға өздерінің материалдарын орналастыруға мүмкіндік беру, бір пән
немесе кафедра бойынша жеке бөлім беру;
- қашықтықтан оқыту элементтері (мысалы, виртуалды кеңес беру пункті);
- оқушылардың, мұғалімдердің, сыныптардың жеке парақтары;
- бітірушілерге арналған жеке бөлім.
Г.Қ. Нұрғалиева, А.І. Тәжіғұловалардың [4] пікірі бойынша ақпараттық білімдік ортаның даму
шартының бірі – білім алушы білім, білік, дағды жиынтығын алу ғана емес, оқушының зияткерлік
потенциалын дамытуға, ақпараттық әрекет етудің заманауи технологияларының мүмкіндіктерін
белсенді қолдану жағдайында өз бетімен білім алу дағдыларын дамытуға бағытталған білім беру
порталдарын құрастыру болып табылады.
Интернет-портал (ағыл.portal «басты кіру; қақпа») - Интернет қолданушыларына бір web-сайт
ішінде жұмыс істейтін пошта, іздеу, жаңалықтар, форум, талқылау, дауыс беру т.с.с түрлі интерактивті
сервистер беретін web-сайт [5].
Білім беру порталы оқушылар, мұғалімдер, оқытушылар және студенттерді, білім беру саласындағы
басшыларды, ата-ана және халықты нормативті-құқықтық құжаттармен, білім беру саласындағы
жаңалықтармен, білім беру қызметтері туралы т.с.с ақпаратпен қамтамасыз ете отырып, білім беру
жүйесін жаңғыртуға ат салысады. Яғни, порталда дамыған желілік интерфейс, бірыңғай навигация
жүйесі болуы қажет, цифлық білім беру ресурстарының кең спектірімен қамтамасыз етіп, келесі
міндеттерді шешуі керек:
- интернет желісі арқылы білім беру кеңістігін кеңейту;
- білім беру ресурстарын, қызметтерін қалыптастырып, оларды іздеуді, индексациялауды,
жүйелеуді оңтайландыру;
- оқушыларды, мұғалімдерді, оқытушылар және студенттерді, халықты білім беру саласындағы
жаңалықтармен хабардар ету;
- барлық пәндер бойынша, оқушылармен сыныптан тыс және мектептен тыс жүргізілетін жұмыстар
туралы білім беру ресурстарын және қызметтерін жүйелеу.
Білім беру мекемелері үшін сайт құрастыру қажеттілік болып табылады, өйткені ақпарат әлемді
басқарады. Білім беру мекемесі туралы ақпараттың Интернет желісінде болмауы, оның ақпараттық
қоғамдастықта жоқ екенін білдіреді. Ондай жағдай заманауи білім беру мекемесі үшін жол бергісіз
болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |