И.М.Сеченов – орыс физиологиясы мен объективті
детерминистикалық психологияның негізін қалаушы. 1860
жылдан бастап Медициналық-хирургиялық академияның
физиологиясының профессоры. Материалистік монизм мен
детерминизм
қағидаттары
Сеченовтың
ілімінің
методологиялық негізі болып табылады, оның нобайы «Бас
миынің рефлекстерінде» (1863 ж.) бірінші рет жазылған.
Трактаттың басты идеясы: «...Саналы және санасыз
өмірдің барлық актілері пайда болу тәсілі бойынша
рефлекстің мәні». Осыған байланысты философия
психологияда таралған ағза мен сыртқы дүниеден психикалық құбылыстарды
ерекшелеу әрекеті түбегейлі сынға түсті. Таза физиологиямен салыстыру
бойынша нервті-психикалық реттеу ерекшеліктері бекітілді. Сеченов бұрын
болған рефлекс туралы ұғымды түбегейлі өзгертті. Логикалық ойлаудың
психофизиологиялық механизмін ашуға ұмтылып, сеченов логикалық
операциялар ағзаның сезімдік әрекетінде түбегейлі бар екенін тұжырымдады.
