Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау министрлігі c. Ж
ДДСҰ анықтамасы бойынша қауіп−қатер –
жүктеу/скачать 2,3 Mb.
|
ÐлекÑÑÐ¾Ð½Ð´Ñ Ð¾ÒÑлÑк ÐедиÑиналÑÒ ÑкологиÑ
- Бұл бет үшін навигация:
- - Денсаулыққа қауіп −қатерді талдау сызбанұсқасы
| ДДСҰ анықтамасы бойынша қауіп−қатер – тұрғындарға әсер ететін зиянды (жағымсыз) аталған ластауы заттардың берілген әсерлерінің күтілетін жиілігі [WHO, 2000], сонымен қатар белгілі бір уақыт аралығында жағымсыз жағдайлардың анықталған салдары толықтырады.
Осылайша қауіп қатерді бағалау - бұл үрдіс даму мүмкіндігін анықтау және айқындылық дәрежесін теріс салдарын адам денсаулығы үшін немесе болашақ ұрпақтың денсаулығына, қоршаған ортаның әсерімен шартты айқындалу деңгейін тұжырымдауға болады. Басқаша тұжырымдасақ гигиеналық, токсикологиялық және эпидемиологиялық деректер анықтау үшін сандық ықтималдығы қолайсыз әсер ету тұрғындардың денсаулық жағдайына қоршаған ортаның зиянды факторларының талдануымен түсіндіріледі. Бірақ екі анықтамада да қауіп қатерді бағалаудың негізгі принципі тұрғындар денсаулығына теріс әсердің сандық мәнін бағалау, ластаушы зат дозасы айқындала отырып, әртүрлі жолмен ағзаға түсуі де (ауалы, ауыз су арқылы, тағам және т.б.) ескеріледі. Жалпы қауіп қатерді бағалау сыртқы ортаның зиянды агенттерінің әсерін, сонымен қатар келесі жағдайлар ескерілуі тиіс: - міндетті түрде қауіп қатер көзі, мысалы қарастырылатын қоршаған орта объектілерінде улы химиялық агенттер; - қауіп қатер көзі, мысалы, улы химиялық агенттер денсаулыққа зиянды нақты дозасында болуы тиіс; - улы агент дозасына тұрғындар сезімталдығы. Қауіп қатерді бағалау қажетті рәсімдерді орындау кезінде белгіленген жағдайлар айқындалады. Қауіп−қатерді базалық бағалау рәсімі негізгі төрт кезеңді зерттеуден тұрады, олардың әрқайсысы белгілі тапсырмаларды орындауды көздейді. Әрбір кезең тиісті бөлек тарауларда егжей-тегжейлі зерттеумен сипатталады. Халықаралық танылған қауіп−қатерді талдау әдістемесінің ерекшелігі- көзделген зерттеу кезеңдерін нақты бөлу болып табылады. Әсіресе функционалды шектелген кезең денсаулыққа қауіп−қатерді бағалау жалпы рәсімінде базалық ретінде қарастырылып, басқарушылық шешімдер қабылдау (қауіп−қатерді басқару) есептеледі. Үшінші элeмeнт қауіп−қатерді талдау әдістемесінде анықталған қауіп−қатер туралы барлық рәсімдер мен қатысушылар туралы ақпарат беру. Қауіп−қатерді талдаудың барлық үш элементі мәселелерді анықтау мен шешуде олардың жолдарын айқындайды (сурет 10). Сурет 18 - Денсаулыққа қауіп −қатерді талдау сызбанұсқасы (Oнищeнкo Г.Г., 2002) Нұсқаулыққа сәйкес P 2.1.10.1920-04 зерттеудің төрт кезеңді ретпен жүргізілуі базалық сызбанұсқа арқылы қарастырылады: қауіп−қатерді идeнтификaциялау, «дoзa-жауап» тәуелділігін бағалау, экспозицияны бағалау мен қауіп−қатерді сипаттау (сурет 19). Сурет 11 – Қоршаған орта факторлары әсер еткендегі тұрғындар денсаулығына қауіп−қатерді бағалауды жүргізудің сызбанұсқасы Қауіп-қатерді бағалау – бұл химиялық заттардың адам ағзасына тигізетін жағымсыз әсерлерінің токсикалық қасиеттерін ғылыми негізде талдануы, дамуы мен шынайылығын айқындау үрдісі. Ол төрт негізгі кезеңдерден тұрады: қауіп-қатерді анықтау, “экспозиция (доза) - жауап” қатыстығын бағалау, экспозицияны (әсер) бағалау және қауіп-қатерді сипаттау: Қауіп-қатерді талдаудың бірінші кезеңі болып, мүмкін болатын қауіптілікті идентификациялау (анықтау) есептеледі, зерттелетін аймақтағы анықталған химиялық заттардың адам ағзасына мүмкін болатын зиянды әсерінің қауіптілігін, популяцияны анықтау. Қауіптілікті идентификациялау кезінде, потенциалды канцерогендерді сомалық жылдық эмиссиясы және салмақтық канцерогенді эффектісі(Wc) бойынша алдын-ала рангілейді; жүктеу/скачать 2,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|