Пост абстракты машинасы, жазатын немесе оқитын түбіртек арқылы не ен жазылып, не ен оқылатын жеке секцияларға (ұяшықтарға) бөлінген ақырсыз таспа болып табылады.
Пост алгоритмдік машинасы алгоритм ұғымын дәлелдеуші Бұл машинаның Тьюрингтен айырмашылығы – ол өзінің теориясында «машина» емес «алгоритмдік жүйе» деген терминді қолданған. Оның абстрактылы машинасы бірнеше бірдей секцияларға бөлінген, оқу-жазу инесі бар шексіз лентадан тұрады. Әр секция бос немесе толтырылған болуы мүмкін. Лентаға түк жазылмаса секция бос, лентаға жазылып белгі түссе секция толық деп есептеледі. Лента жағдайы процесс уақытында өзгермелі болды. Осы лента жағдайы мен оқу-жазу инесінің орны туралы ақпарат Пост машинасының жағдайын айқындайды. Инені « », метка-белгі М болсын. Секция бос болса, ешбір белгі түспейді. Бір қадам жасағанда ине оңға немесе солға 1 қадам жылжып белгіні салады немесе өшіреді. Программадағы командаларға сәйкес машина 1 жағдайдан келесі жағдайға көшіп отырады. Әрбір команданың структурасы ХКУ болсын, Х – орындалатын команда нөмірі, К – орындалатын әрекет туралы нұсқау, У – келесі команда нөмірі.
Пост машинасының моделін жасаған Эмил Пост
Пост машинасы
Бұл елестегі машина - яғни ―қағаз бетіндегі машина немесе машинаның
математикалық моделі.
Тьюринг машинасы - таза абстракция және ешқашан жасалмаған. Оның
дәлелдеуге болады. Машина белгілі бір алгоритмді орындайтын болғандықтан,
бұл машинаға алгоритмнің қасиеттерінен талаптар қойылады. Біріншіден,
машина толықтай детерминенделген (есептеулер нақты және жалпы тсінікті)
болуы қажет және тапсырылған ережелер жҥйесі негізінде әрекет етуі керек.
Екіншіден, ―бастапқы мәліметтерді енгізуге мҥмкіндік беруі қажет.
Үшіншіден, берілген машинаның жұмыс жасау ережелерінің жҥйесі және
шешілетін есептердің класы машина жұмысы нәтижесін оқи алатындай болып
келістірілуі керек.
Тьюринг тезисі кез-келген алгоритмді Тьюринг машинасына салып
шешуге болатынға негізделген.
Тьюринг машинасы
Тьюринг машинасының моделін жасаған А. Тьюринг
Тьюринг машинасы
Тьюринг машинасы
Тьюринг машинасы шексіз лентадан тұрады
Алгоритм абстрактілі машина іспеттес. Тьюринг машинасы – белгілі бір есептерді шығаруға арналған қатаң математикалық құрылым, математикалық аппарат. Бұл аппарат машина деп аталу себебі оның құрамдас бөлігінің және функцияларының есептеу техникасына ұқсауында. Тьюринг машинасының есептеу техникасынан ерекшелігі оның еске сақтау құрылғысы шексіз лентадан тұруында, ал есептеу техникасының еске сақтау құрылғысы қаншалықты үлкен көлемді болса да шектеулі. Сондықтан Тьюринг машинасын лентасы шексіз болғандықтан есептеу техникасы түрінде қолдануға болмайды. Тьюринг машинасымен жұмыс істеу үшін объектілер туралы ұғымдарға тоқталу қажет. Әлдебір алфавиттен алынған әріптердің кез келген тізбегі осы алфавитте сөз деп аталады. Сөздегі әріптердің саны сөз ұзындығы деп аталады. Әріптері жоқ сөзді бос сөз дейді. Олар « » немесе деп белгіленеді. Әлемдегі барлық объектілерді әртүрлі алфавиттегі сөздер түрінде қарастыруға болады. Сондықтан алгоритмнің жұмыс істеу объектілері сөздер болып табылады.
Алгоритм қолданылатын сөзді енгізілетін сөз дейді. Алгоритмнің нәтижесі шығарылатын сөз деп аталады. Алгоритм қолданылатын сөздердің жиыны алгоритмнің қолданылу облысы деп аталады. Әрбір Тьюринг машинасында 2 бөлік бар: 1. Ұяшықтарға бөлінген екі жағынан да шексіз лента 2. Автомат - жазу/оқу инесі Тьюринг тезисі: Кез келген алгоритм үшін сәйкес Тьюринг машинасын құруға болады. Анықтама. Тьюринг машинасы деп жүйесін айтады. Мұндағы: А – шекті -жиын, Тьюринг машинасының алфавиті, - А алфавитінің бос сөзі, Q –Тьюринг машинасының жағдайын білдіретін шекті жиынның элементі, q1- ТМ-ның бастапқы жағдайы, q0- ТМ-ның тоқтау жағдайы, пассивті жағдай, Т-ТМ-ның жылжу жиыны, - ТМ-ның программасы. Алгоритм (Тьюринг бойынша) – қойылған есепті шешуге келтірілетін Тьюринг машинасына құрылған программа. Тьюринг машинасы мен тезисі болашақта да қолданылады, себебі кез келген проблема шешілмейді деп айтуға болмайды, шешілмейтін есеп болмауы керек, оны қандай да бір шешілетін түрге келтіру керек, соған орайластырылған алгоритм құрастыру керек.
