Қазақстан республикасы дін істері агенттігі

90 
 
Секуляризация
 
(лат.  тіл.«пендешілік»  «зайырлы»
) 
–қоғам 
өміріндегі  дін  рөлінің
 
әлсіреуі,  рационалды,  діни  емес 
ережелерге  негізделетін  зайырлы  қоғамдық
 
құрылым  үлгісіне 
көшу. 
 
Сенім
 
–
 
ең
 
алдымен  сенім  деп    логикалық
 
тұрғыда 
дәлелдеуге  және  тәжірибеде  тексеруге  келмейтін  кейбір 
жағдайлардың
 
ақиқаттылығына психологиялық
 
сенімділік күйін 
түсінеді.
  
Сондай
-
ақ, сенім деп шынайылылығына адам тереңінен көз 
жеткізген кейбір ілімдер саналады.  
 
«Сенім»  (діни  ілім)  сөзі
, 
сонымен  бірге  «Құдайдың
 
бар 
екеніне  сену»,  «адамның
 
діни  ілімді  қабылдауы»  сияқты 
мағыналарда  қолданылады  –
 
мәселен,  мұсылмандық
 
сенім, 
христиандық
 
сенім және т.б
. 
Синагога
 
–
 
иудаизмдегі құлшылық
 
ету үйі.
 
Синтоизм
 
(жап.  тіл.  «құдайлар  жолы»)
 
–
 
Жапонияда 
таралған  дін.  Құлшылық
 
ету  көптеген  құдайларға  және 
өлгендердің
 
рухына  бағытталған  ежелгі  жапондықтардың
 
анимистикалық
 
сенімдеріне  негізделген  дін.  Өз  дамуында 
буддизмнің
 
ықпалына ұшыраған. 
 
Сопылық
 
(араб  тіл  صوف
 
«суф»—
 
жүн)  –
 
исламның
 
классикалық
 
теориясына
 
негізделген  исламдағы  тақуалық
-
философиялық
 
бағыт.
 
Сопылар  деп  күнделікті  өмірде  жүннен 
жасалған  киім  киетін  исламның
 
ортағасырлық
 
ғалымдарын 
атаған. 
 
Аталған  ілімнің
 
мақсаты  адамның
 
Аллахты  ұғынуы  және 
Исламда рухани
-
моральдық
 
жетілу болып табылады.
 
Суннизм  /  сүннет  жолын  ұстанушылар
 
–
 
Ислам  дінінің
 
бір 
бағыты. 
Құран 
Кәрімді
 
және 
Мұхаммед 
пайғамбардыңхадистерін,  сондай
-
ақ
 
оның
 
артынан  ерген 
сахабаларының
 
сенім 
мәселесіндегі 
ұстанымдарын 
басшылыққа алады.
 
Сүре
 
(араб  тіл.  «бөлім»)
 
–
 
терминдік  мағынасы:  құран 
аяттарынан  құралған  жеке  топ.  Құран  мәтінінің
 
114  бөлігінің
 
атауы. 
 
Табу
 
(полинез.  тіл.  «тыйым  салу»)
 
–
 
белгілі  бір  іс
-
әрекеттерді жасауға діни санкциялармен бекітілген тыйым салу 
жүйесі. Оны бұзған жағдайда сәйкесінше жазалау алады.
 
Талмуд
 
(иврит  тіл.  «білім  алу»,  «ілім»)
 
–
 
иудаизмнің
 
Танахпен  бір  қатарда  тұратын  орталық
 
мәтіні.  Нәтижесінде 
Галаханы
 
құрайтын  ережелер  мен  құндылықтар  жүйесін 

91 
 
анықтап,  қалыптастыруды  мақсат  еткен  яхудейлер  даналары 
талқылауларының
 
жазбасы.  
 
Танах  –өзінде  діни  өмірдің
 
ережелері  мен  діни  сенімнің
 
негіздерін қамтыған иудаизмнің
 
Қасиетті жазбасы, Үш бөлімнен 
тұрады: Тора, Невиим, Ктувим.  
 
Тариқат
 
(араб  тіл.  «жол»,  «сапар»)
 
–
 
исламдағы  ақиқатқа 
жетудің
 
мистикалық,  танымдық
 
жолы.  Тариқат  исламның
 
моральдық
-
этикалық
 
жүйесінің,  психологиялық
 
тәжірибесінің
 
практикада жүзеге асуы. Ал діни терминологияда тариқат 
- 
хақ
 
пен  ақиқатқа  жету  жолындағы  діндегі  арнаулы  жол,  түсінік 
деген сөз.
 
Таухид
 
–
 
Алла  Тағалаға  серік  қоспастан  тек  өзіне  ғана 
құлшылық
 
ету. 
 
Таухид  ілімі  –
 
ислам  дініндегі  ақида  (сенім)  негіздерін 
терең
 
зерттейтін ілім. Алла тағала жалғыз екендігіне сеніп, одан 
басқаға  табынбау,  одан  өзгеден  жәрдем  сұрамау  және  бір 
құдайлық
 
ұстаным бағытын зерттеу ілімі.
 
Тәкпір –
 
«Аллаху акбар» деп айту. «Аллаху Акбар» –
 
Алла 
ұлық
 
деген  мағына  береді.  Ислам  дініндегі  намаздың
 
ерекшеліктерінің
 
бірі.  Құрбан,  ораза  айттарында,  қажылықта 
айтылады.  Тәкпір  намаз  уақытының
 
кіргенін  және  намаздың
 
басталуын білдіретін Азан шақыруда алғашқы айтылатын сөз. 
 
Тәубе  ету
 
(исповедь  /  покояние)–барысында  күнәдан 
арылуға  келген  адам  шын  жүректен  өкінушілік  арқылы 
Құдайдан  өз  күнәларынан  арылуға  рұқсат  алатын  маңызды 
рәсімдердің
, 
қасиетті  іс
-
әрекеттердің
 
бірі.  Тәубені  дін 
қызметкері  немесе  архиерей  қабылдайды.  Құпияшылдық
 
ретінде православие мен католицизмде мойындалады
. 
Тәурат
 
(иврит  тіл.  «ілім»,  «заң»
) 
–
 
Моисейдің
 
бес  кітабы, 
Танахтың
 
алғашқы бес кітабы («Брейшит», «Шмот», «Ваикра», 
«Бэмидбар»,  «Дварим»).  Кең
 
мағынасында  Жаратушыдан 
сыйға берілген яхудей халқының
 
бүкіл діни мұрасы.
 
Теология
 
(дін  ілімі)  (грек  тіл.  «Құдай»  «ілім»
) 
–
 
Құдай 
жайындағы  ілімнің
 
негіздеме  жүйесі,  діни  ілім  мен  догматика 
(
қатаң
 
қағида) ақиқатының
 
дәлелдер кешені.
 
Терроризм  (лаңкестік)  –
 
(лат.  тіл.  «үрей,  қорқыныш», 
«қорқыту»)  –
 
экстремизмнің
 
шеткі  көрінісі.  Терроризм 
(лаңкестік)  саяси  мақсатқа  жету  жолындағы  аса  қатігездік, 
қорқыту, күштеу әдістерін қолданады.
 
Толеранттылық
 
(лат.  тіл.
 
«төзімділік»)
 
–
 
басқалардың
 
тұрмыс қалпына, мінез
-
құлқына, әдет
-
ғұрып, сеніміне, сезіміне, 
пікіріне, идеясына төзімділік таныту.
 

92 
 
Тотемизм
 
–
 
белгілі бір адамдар қауымдастығы (әдетте бір 
ру,  тайпа)  мен  тотем  –
 
мифтік  ата  тегі  арасындағы  ғажайып 
туыстық
 
байланыс  туралы  түсінікпен  байланысты  алғашқы 
қауымдық
 
сенім.  Көбінесе  тотем  болып  жануарлар  мен 
өсімдіктер, кейбір табиғат құбылыстары мен жансыз заттар да 
шыға алатын. 
 
Түсінісу  храмы  –
 
Тибет  Далай
-
ламасы,  Рим  Папасы 
Иоанн  Павел  ХХІІІ,  үнді  лидері  Джавахарлал  Неру  қолдаған 
ұйым. Кейін бұл ұйым адамзатты аман қалдыруға бағытталған 
рухани  және  парламенттік  лидерлердің
 
Жаһанды  Форумына 
айналды.
 
Уағыз  /  өсиет  –
 
діни
-
өнегелік  тыйым  салу  ұйғарымы.  Ол 
діннің
 
негізін құрап, моральдық
 
кеңестері болып саналады. 
 
Уаһһабилік (араб тіл.) XVIII ғасырда Орта Арабияда пайда 
болған  ислам  дінінің
 
ағымы.  1703
-
1787  жылдары  өмір  сүрген 
шейх Мұхамед ибн Абдул Уәһһәб ат
-
Тамими атымен қойылған. 
Уаһһабилік  салафизм  (араб  тіл.
 
«салафа»  –
 
«бастапқы  болу») 
жолын  таратады.  Уаһһабиліктің
 
басты  догматы  –
 
бір  Аллаһқа 
сену  болып  табылады.  Олардың
 
ойынша,  нағыз  исламды 
Мұхамед пайғамбарға ілесуші алғашқы үш ұрпақ
 
қана таратқан 
болатын. Одан кейінгі енгізілген жаңашылдықтарды бидғат деп 
жоққа шығарады.   
 
Упанишадтар  (санскр.  тіл.  «қасында  отыру»)
 
–
 
діни
-
философиялық
 
сипаттағы ежелгі үнді трактаттар. Ведалардың
 
бір  бөлігі  болып  табылады  және  шрути  категориясындағы 
индуизмнің
 
қасиетті  жазбалары  қатарына  жатады.  Оларда 
негізінен 
философия, 
медитация, 
Құдайдың
 
табиғаты 
қарастырылады. Упанишадтарда Ведалардың
 
негізгі мағынасы 
тұйықталады деген пікір бар, сондықтан оларды «веданта» деп 
те атайды.
 
Фетишизм  (фр.  тіл.  «идол»,  «талисман»
) 
–
 
сенушілердің
 
түсінігінде  ғажайып  қасиеттері  бар  жансыз  заттардың
 
–
 
фетиштердің
 
ғибадаты.  Алғашқы  қауымдық
 
халықтардың
 
барлығында кездескен. Фетишизм көріністері қазіргі діндерде де 
сақталған.  Фетишизмді  жансыз  заттардың
 
ғибадаты,  тұмар, 
бойтұмарлардың
 
тылсым  күштеріне  сену,  заттар  мен 
құбылыстарды құдай бейнесімен сипаттау ерекшелейді.  
 
Фиқһ
 
(араб тіл. «түсіну», «білу»
) 
–
 
мұсылмандық
 
құқықтық
 
ғылым, заң
 
ғылымдарының
 
жиынтығы.
 
Хадис
 
(араб  тіл.  «әңгіме»)
 
–
 
Мұхаммед  пайғамбардың
 
істеген  немесе  ұйғарған  мәлімдемелерін  көзі  көрген  кісілердің
 
сөзімен жеткізу. Хадистер жиынтығы –
 
Сүннет.
 

93 
 
Халал
 
(араб  тіл.  «рұқсат  етілген»
) 
–
   
исламда  Құран 
аяттары  мен  пайғамбар  хадистерімен  тыйым  салынбаған 
нәрселер.
 
Халиф
 
(араб  тіл.  «мұрагер»,  «басшы»
) 
–
 
ертедегі 
исламдағы  Мұхаммед  пайғамбар  қалдырған  өсиеттер  мен 
қағидаларын 
орындауды 
қадағалау 
үшін 
сайланатын 
мемлекеттің
 
жоғарғы  билеушісі  және
 
діндарлар  қауымының
 
жетекшісі.
 
Харам
 
(араб тіл. «тыйым салынған»
) 
–
 
шариғатта жасалуы 
мен пайдалануы қатаң
 
тыйым салынған нәрселер.
 
Харизматикалық
 
ғибадаттылық
  
(харизматикалық
 
топ)  –
 
бұл  сектаның
 
немесе  дәстүрлі  емес  діндердің
 
бір  түрі. 
Ізбасарлары мен жақтаушылары біріге отырып, өзін таңғажайып 
күштерге  ие  екендігін  алға  қойған  көшбасшының
 
бастауымен 
құрылған топтар. 
 
Хижра
 
(араб  тіл.  «көшу»,  «қоныс  аудару»)
 
–
 
Мұхаммед 
пайғамбардың
 
622  ж.  Меккеден    Мединаға  (Ясрибке)  қоныс 
аударған  кезеңі  және  мұсылман  жыл  санауының
 
бастауы 
болып қалыптасты.
 
Хинаяна
 
(санскр. «шағын екі аяқты арба»
 ) 
–
 
б.э. басында 
пайда  болған  буддизмнің
 
негізгі  бағыттарының
 
бірі,  18  түрлі 
мектебі  бар.  Монахтық
 
өмірді  таңдау,  қоғамнан  алшақтау 
арқылы нирванаға кетуді мақсат етіп қояды.
 
Христиандық
 
–
 
б.э.  І  ғасырында  Палестинада  пайда 
болған  әлемдік  үш  діннің
 
бірі.  Христиандық
 
Иисус  Христосты 
Құдайдың
 
ұлы деп сенеді. Христиандықтың
 
құрамына  әр түрлі 
шіркеулер мен конфессиялар кіреді.
 
Целибат  –
 
католиктік  дін  қызметкерлерінің
 
үйленбеске 
міндетті түрде ант беруі. 
 
Шаббат (иврит тіл. «демалу», «тиылу»)
 
–
 
иудаизмде Құдай 
осы дүниені жаратып болғанын білдіретін  аптаның
 
жетінші күні. 
Бұл  күн  Құдайға  арналып,  үлкен  мейрам  болып  саналады. 
Шаббатта жұмыс істеуге тыйым салынған. 
 
Шаман –
 
табиғаттан тыс тылсым күштермен байланысатын 
жоғарғы  күшке  ие  болған  адам.  Шаманизмде  ғибадатты
 
орындаушы.  Аруахтармен  таңдалып,  одан  кейін  қайта 
жаратылудан  өтеді.  Қайта  жаратылудан  өткен  шаман 
адамдарды  емдеу  мүмкіндігіне  ие  болады.  Емдеумен  қатар, 
шаман  қызметіне  руластарын  қауіп
-
қатерлер  мен  аурулардан 
сақтау,  тайпалардың
 
шаруашылық
 
өмірін  қолдау,  марқұмның
 
жанын о дүниеге шығарып салу рәсімдерін атқару кіреді. Шаман 
ер адам да, әйел адам да бола алады.
 

94 
 
Шариғат
 
(араб  тіл.  «түзу  дұрыс  жол»)  –
 
Алла  тағаланың
 
құлдарына намаз, ораза, қажылық
 
секілді т.б бұйырған міндетті 
амалдары. 
Сонымен 
қатар 
мемлекеттік, 
мұралық
, 
қылмыстықжәне 
неке
-
отбасылық
 
құқықтық
 
нормалардан 
тұратын,  Құран  мен  Сүннет  негізінде  құрастырылған  исламдық
 
құқықтық
 
және теологиялық
 
нормалар мен заңдар жинағы.
 
Шәйіт
 
(араб  тіл.  «шаһиид»)  –
 
дін  жолындағы  соғыста 
немесе  отбасын,  отанын  Алла  үшін  қорғап,  дұшпан  қолынан 
қаза  болған  мұсылман.  «Шахид  болу»  деген  сөзді    арабшадан 
мағынасын  бұзбай  аударғанда  «сыртқы  күш  тарапынан 
өлтірілу»  дегенді  білдіреді.  Ал  өзін
-
өзі  жарып,  өлімге
 
бару 
шахидтікке жатпайды.
 
Шәһәдә
 
(араб тіл. –
 
«қатысу», «білу», «хабарлау», «көру», 
«куәгер болу»
): 
1 
–
 
діни  терминологияда  ол  «Кәлима  шәһадат»,  исламның
 
бес  шартының
 
бірі,  ислам  дінін  қабылдауды  білдіретін  сөз. 
«Әшһәду  әллә
 
иләһә
 
иллаллаһ
 
уә
 
Әшһәду  әннә
 
Мұхаммадан 
абдуһу  уә
 
расулуһ»  яғни  «Алладан  басқа  тәңір  жоқ,  Мұхамед 
оның
 
құлы, әрі елшісі екендігіне куәлік етемін». 
 
2 
–
 
бір адам біреудің
 
құқығының
 
тапталғандығын айту үшін, 
қазының
 
және екі тараптың
 
алдына шығып, куәлік етуі.
 
3 
–
 
біреу 
бір 
қылмыс 
істегенде 
оның
 
қылмыс 
жасағандығына куәлік ету. 
 
4 
–
 
екі  жас отау  құрғанда  екі ер кісі  немесе бір  ер  екі  әйел 
кісі оларға куәгерлік етуі.
 
Шейх
 
(араб 
тіл. 
«ақсақал», 
«басшы»)
 
–
 
діни 
қайраткерлерге, 
діни 
пәндер 
білімпаздарына, 
сопылық
 
бауырластық
 
басшыларына,  тәлімгерлер  мен  ұстаздарға, 
өздерінің
 
ізгі  істерімен  танымал  болған  адамдарға  қатысты 
айтылатын құрметті атақ
. 
Шиизм
 
(араб  тіл.  «жолын  қуушы»,  «партия»)
 
–
 
ислам 
бағыттарының
 
бірі. Бастапқыда Пайғамбардың
 
мұрагері ретінде 
оның
 
күйеу  баласы  Әлидің
 
қабылдаған  саяси  партиясы. 
Шииттер  Сүннетті  мойындамайды  және  өздерінің
 
шарттары 
бар.
 
Ширк  –
 
исламда  Алладан  өзгеге  табыну  және  Алладан 
өзгеден сұрау. Аллаға серік қосу. 
 
Шоқындыру
 
(грек  тіл.  «суға  батыру»
) 
–
 
Шіркеу 
құпияшылдықтарының
 
бірі  –
 
рухани  туылу.  Адам  шіркеу 
мүшесіне айналып, Шіркеу құпияшылдықтарына қатыса алады. 
Шоқындыру рәсімі судың
 
себелеп шашылуы немесе суға –
 
Әке, 
Бала  және  Қасиетті  Рух  құрметіне  деп    үш  рет батыру  арқылы 

95 
 
атқарылады. 
Шоқындыру 
барлық
 
христиандық
 
конфессиялармен мойындалады.
 
Шіркеу:
 
–
  1. 
діни  ілім  дамуы  нәтижесінде  қалыптасқан 
діндарлар 
ұйымы; 
2.
 
христиан 
діни 
ғұрыптары 
мен 
ғибадаттарын атқаруға арналған ғимарат. 
 
Інжіл
 
–
 
христиан  дінінің
 
Қасиетті  жазбасын  құрайтын 
кітаптардың
 
жиынтығы. Оған Көне өсиет пен Жаңа өсиет кіреді. 
 
Экзархат  (грек  тіл.  «басшы»,  «жетекші»)  –
 
патриархаты 
бар  елдің
 
сыртында  орналасқан  ірі  шіркеулік  аумақ
. 
Экзархаттың
 
құрамына 
экзархқа 
бағынышты 
бірнеше 
епархиялар, епископтар және архиепископтар кіреді. 
 
Экстремизм
 
(лат.  тіл.  «шеткі»)
 
–
 
адамның
 
басқа 
түсініктерді,  сенімдерді,  дәстүрлер  мен  құндылықтарды 
қабылдамауға  түрткі  болатын  белгілі  бір  сенімдер  мен 
идеяларға  деген  шектен  тыс  радикалды  көзқарас  жолын 
ұстануы. 
 
Экуменизм
 
(грек 
тіл. 
«елді 
әлем»)
 
–
 
әлем 
христиандарының
 
бірігуі  үшін  қозғалысы.  Тар  мағынада 
христиандық
 
конфессиялардың
 
ынтымақтастығы  мен  өзара 
түсіністігі  үшін  қозғалыс.  Кең
 
мағынада  барлық
 
діндердің
 
жаңа 
бір дін астына бірігу мүмкіндігі туралы ілім.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

96 
 
Қосымша 2
 
 
      
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
 
  
«ДІНИ ҚЫЗМЕТ ЖӘНЕ ДІНИ БІРЛЕСТІКТЕР
 
ТУРАЛЫ» 
 
ЗАҢЫНА  ТҮСІНІКТЕМЕ
 
__________________________________________________ 
 
 
МАЗМҰНЫ
 
 
Кіріспе 
 
 
Преамбула
 
 
1-
тарау. Жалпы ережелер
 
2-
тарау. Діни қызмет саласындағы мемлекеттік реттеу
 
3-
тарау. Қазақстан Республикасындағы діни қызмет 
 
4-
тарау.  Діни  бірлестіктерді  құру,  мемлекеттік  тіркеу,    қайта  
ұйымдастыру, тарату
 
5-
тарау. Діни бірлестіктердің
 
мүліктікқұқықтық
 
қатынастары 
 
6-
тарау. Қорытынды ережелер 
 
 
Қорытынды
 
         
  * * * * * 
 
 
КІРІСПЕ
 
 
 
Еліміз  тәуелсіздік  алған  жиырма  жыл  ішінде  діни 
институттар  елеулі  сандық
 
және  сапалық
 
өзгерістерге 
ұшырады.  Діни  бірлестіктердің
 
саны  әлденеше  есе  көбейді, 
халқымыз  рухани  дәстүрлерімен  қайта  қауышты,  жаңа  ғибадат 
ғимараттары 
–
 
мешіттер, 
шіркеулер, 
ғибадатханалар, 
синагогалар 
бой 
көтеруде. 
Тұрғындардың
 
діндарлық
 
дәрежесінің
 
деңгейі  өсті.  Діни  бірлестіктер  еліміздің
 
қоғамдық
 
өмірінде  белсенділігін  арттыра  түсуде.  Бұл  үдерістер 
мемлекетіміздің
 
елімізде  ар
-
ождан  бостандығын,  рухани  қайта 
дамуын 
қамтамасыз 
ету, 
азаматтық
 
тыныштық
 
пен 
конфессияаралық
 
келісімді  сақтау  мен
 
нығайту  бағытында 
жүргізіп отырған саясатының
 
жемісі.
 

97 
 
Қазақстан 
Республикасының
 
заңнамасында, 
дәлірек 
айтқанда,  ҚР  Конституциясының
  22-
бабында  «Әркiмнiң
 
ар
-
ождан бостандығына құқығы бар» деп анық
 
бекітілген. Ар
-
ождан 
бостандығы  –
 
адам  баласының
 
негізгі  жеке  құқықтарының
 
бірі 
болып  табылады,  ол  ең
 
алдымен,  жеке  адамның
 
кез  келген 
идеологиялық
 
бақылаудан  бостандығын,  әркімнің
 
өзіне  рухани 
құндылықтар  жүйесін  өз  бетінше  таңдау  құқығын    білдіреді. 
Сонымен  қатар,  оның
 
аясына  атеистік  көзқарасты  ұстану 
бостандығы  кіреді  және  ол  адамның
 
зияткерлік  және  рухани 
өмірінің
 
барлық
 
аспектілерін  қамтиды.  Ар
-
ождан  бостандығы 
адамның
 
абсолюттік  құқы  болып  табылады  және  ешбір 
жағдайларда шектеулерге жатпайды. Сондай
-
ақ, ар
-
ождан және 
діни сенім бостандығына құқық
 
көптеген халықаралық
 
құқықтық
 
актілерде,  мәселен,  Адам  құқықтарының
 
жалпыға  бірдей 
Декларациясында бекітілген.
 
Конституциялық
 
ережелерді  іске  асыру  үшін  заңдар  мен 
нормативтік  құқықтық
 
актілер  қабылданады.  Қазақстанда  діни 
саладағы қатынастарды реттейтін алғашқы заң
 
1992 жылдың
 15 
қаңтарында  қабылданған  «Діни  сенім  бостандығы  және  діни 
бірлестіктер туралы» Заң
 
болды. Айта кету керек, аталмыш заң
 
1993  жылғы  алғашқы  қазақстандық
 
Конституцияға  дейін 
қабылданған.  Заңда  кеңестік  дәуірмен  салыстыра  қарағанда, 
мемлекет  пен  діни  бірлестіктер  арасындағы  қатынастардың
 
мүлдем  жаңа  қағидаттары,  қоғамдағы  діни  бірлестіктер  мен 
дінге  сенушілердің
 
жаңа  ахуалы  бекітілген,  ол  дінмен  сан 
жылдар  бойғы  күрестен  кейін  діни  сенім  бостандығына 
құқықтарын іске асыруға мүмкіндік берді. Оның
 
үдемелі рөлі де 
осыда.  Сонымен  бірге,  біз  қарастырып  отырған  заң
 
күшінде 
болған жиырма жылдай уақыт оның
 
әлсіз тұстарын да айқындап 
көрсетті.
 
Заңда  әу  бастан
-
ақ
 
кейбір  дау  тудыратын  ережелер  мен 
дәлсіздіктер  болды,  олар  көп  ұзамай  өзін  тәжірибе  жүзінде 
көрсеткен. Мемлекеттік органдар үшін де, діни бірлестіктер мен 
дінге  сенушілер  үшін  де  белгілі  бір  проблемалар  туындады. 
Кейбір  діни  бірлестіктер  заң
 
ережелерін  дұрыс  түсінбей,  кейде 
әдейі  немесе  білместіктен  оларды  бұзып  отырды.  Соның
 
салдарынан  ұзақ
 
уақыт  бойы  ҚР  азаматтары  мен  олардың
 
бірлестіктерінің
 
дін  саласындағы  құқықтық
 
қатынастарын 
реттейтін  жаңа  заңды  қабылдаудың
 
мүмкіндігі  қарастырылып 
келген.  Жасыратыны  жоқ,  мемлекеттің
 
құқықтық
 
деңгейде 
араласуын  талап  еткен  қоғамдағы  келеңсіз  үдерістер  де  «Діни 
қызмет және діни бірлестіктер туралы» жаңа Заңды қабылдауға 

98 
 
түрткі  болды.  Түсініктеме

жүктеу/скачать 1,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: