Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі ш. УӘлиханов атындағы
жүктеу/скачать 19,8 Mb. Pdf көрінісі
|
|
36 87 N 273 P 224 52 36 88 Вегетациялық кезеңнің ұзақтығы өнімділік пен сапа құрылымының болашақ элементтерін қалыптастыруда ерекше рөл атқарады, әсіресе мұның бәріне жаздық жұмсақ бидайдың маңызды кезеңдеріндегі агроклиматтық жағдайлар және дұрыс қолданылатын агротехникалық әдістер әсер етеді. Жаздық жұмсақ бидай линиясының егін потенциалы мен астық сапасын толық қалыптастыру үшін жақсы жағдайлар жасау. Орта топтың егін көгі орта есеппен 4 маусымда, Омская 35 стандартында 5 маусымда пайда болды. Нұсқаларда тыңайтқыштың N 94 P 103, N 273 P 224 мөлшері тыңайтқышсыз нұсқадан айтарлықтай ерекшеленбеді. Егін көгі 2 маусымда (Лютесценс 814 сп2/09; Лютесценс 1148 сп2/09; Лютесценс 857 сп2/05) және 3 маусымда (Лютесценс 783 сп2/07; Эритросперум 738) пайда болды. Жаздық жұмсақ бидай үшін фазааралық кезеңде оңтайлы жауын-шашын алу өте маңызды. Сонымен, 2022 жылы маусым айындағы ГТК = 1,4, орташа көпжылдық ГТК=0.8. Мәселен, 2022 жылы тыңайтқышсыз бақылау нұсқасында орташа ерте пісетін линияларда көктеу-масақтану фазааралық кезеңі орта есеппен топ бойынша 49 күн құрады, ал стандарт Омская 35 сортында 50 күн. Аталған линияларда бұл көрсеткіш ұзағырақ болды: 52 күн (Лютесценс 1148 сп 2 / 09), және 51 күн (Лютесценс 814 сп2/ 09, Лютесценс 821 сп2/ 08). Ең қысқа кезең (Эритросперум 738, Лютесценс 857 сп 2/05, Лютесценс 1143 сп 2/09, Лютесценс 783 сп 2/07) 48 күнді құрап, стандарттан 2 күнге ерте жүрді. Сонымен, тыңайтқыштың N 94 P 103 мөлшерін енгізу нұсқасында орташа ерте пісетін линияларда көктеу-масақтану фазааралық кезеңі орта есеппен топ бойынша 51 күн құрады, ал стандарт Омская 35 сортында 52 күн. Топтағы барлық линиялар ұзағырақ болды: 54 күн (Лютесценс 1206 сп2/19) және 53 күн (Лютесценс 814 сп2/09, Лютесценс 821сп2/08). Ал ең қысқа кезең (Лютесценс 1143с2/09; Лютесценс 783с2/07) 48 күнді құрады. Тыңайтқыштың толық мөлшері N 273 P 224 тыңайтқышсыз нұсқадан 3 тәулікке және тыңайтқыштың N 94 P 103 мөлшері нұсқасынан 1 тәулікке ерте пісіп ерекшеленді. Орташа ерте пісетін линиялар үшін орташа көрсеткіш 52 күн, Омская 35 стандартында 54 күнде толық пісті. Сондай-ақ вегетациялық кезеңі ұзағырақ болған линия - Лютесценс 1206 сп2/19, ең қысқа көктеу-масақтану интерфазасы 50 күн (Лютесценс 857 сп2/05, Лютесценс 1143 сп2/09, Лютесценс 783 сп 2/07), 51 күн (Лютесценс 715 сп2/04) және 52 күн (Лютесценс 1148 сп2/09)ішінде линияларда байқалды. Мұнда бірден айта кету керек, ерте пісетін топтың кейбір линиялары 2022 жылы қолданылатын минералды тыңайтқыштардың әртүрлі мөлшеріне оң әсер етіп, бірақ оның ұзақтығы бойынша фазааралық кезеңде айтарлықтай айырмашылық болмаған линилар бар. Біздің жүргізген зерттеулеріміз осыны дәлелдейді. Келесі фазааралық кезеңі шілде және тамыз айларында толық пісуі кезінде ГТК=1,0 және ГТК= 0,4 құрады, осы айлардағы орташа көпжылдық ГТК=1,1 және ГТК= 0,7 болды. Сонымен, 2022 жыл 2021 жылдан айырмашылығы өзін фазааралық кезеңнің аз күндерімен сипаттады - фазааралық кезеңнен айырмашылығы толық пісіп-жетілу. Тәжірибенің барлық нұсқаларында - бұл бірдей көрсеткіш көрсетті. Сонымен, тыңайтқышсыз нұсқада топ бойынша орташа және Омская 35 стандартында фазааралық толық пісу 36 күнді құрады. Линияларда ұзағырақ (Лютесценс 783 сп2/07) 37 11 күнді құрады. Аталған линияларда бір күнге қысқа болды (Эритроспермум 738, Лютесценс 1206 сп2/19). Нұсқа тыңайтқыштың N 94 P 103 мөлшері фазааралық кезең масақтану-толық пісу орта есеппен топта және Омская 35 стандартында 36 күнді құрады. Мұнда да тыңайтқышсыз нұсқамен бірдей нәтижелер алынды. Орташа алғанда, орташа ерте пісетін линиялардың вегетациялық кезеңі тыңайтқышсыз нұсқада 85 күнді құрады, Омская 35 стандартында 86 күнде өтті. Линияларда ұзағырақ байқалды 88 (Лютесценс 1148 сп2/09) күн және 87 күн (Лютесценс 814 сп2/09, Лютесценс 1206 сп2/19, Лютесценс 821 сп2/08) құрады. Ең қысқасы вегетациялық кезең (Эритросперум 738) 83 күн, 84 күн (Лютесценс 857 сп2/05, Лютесценс 1143 сп2/09, Лютесценс 715 сп2/04) және 85 күнді (Лютесценс 783 сп2/07) көрсетті. Енді тыңайтқыштың N 94 P 103 мөлшері нұсқасын салыстырайық. Мұнда минералды тыңайтқыштар вегетациялық кезеңнің жалпы санын 2 күнге ұзартты, орта есеппен топ бойынша 87 күн, Омская 35 стандартында 88 күн белгіленді. Ең ұзақ 89 күн линияларда белгіленді (Лютесценс 814 сп2/09, Лютесценс 1206 сп2/19, Лютесценс 821 сп2/08) және 88 күн желіде (Лютесценс 1148 сп2/09). Вегетациялық кезеңнің ең қысқа кезеңі (Лютесценс 1143 сп2/09) 84 күн, 85 күн (Лютесценс 783 сп2/07) және желіде 86 күн (Эритросперум 738, Лютесценс 857 сп2/05) байқалды. Минералды тыңайтқыштардың N 273 P 224 мөлшері жалпы нәтижеге қатты әсер етпеді орташа топ бойынша 88 күн, бұл тыңайтқыштың жарты дозасының нұсқасынан 1 күнге артық және 3 күннен артық емес минералды тыңайтқыштарды қолдану. Омская 35 стандарты минералды тыңайтқыштардың осы нұсқасында вегетациялық кезең 90 күнді құрады. Ең ұзағырақ күндердің жалпы саны (Лютесценс 1206 сп2/19) 91 күн, ал ең қысқа вегетациялық кезең (Лютесценс 857 сп2/05, Лютесценс 1143 сп2/09) 86 күн және 87 күн (Лютесценс 715, Лютесценс 783 сп2/07) линияларында байқалды. Тұтастай алғанда, 2021 жыл құрғақшылыққа байланысты, әсіресе түптену - түтікке шығу, түтікке шығу - масақтану фазасындағы маңызды кезеңде минералды тыңайтқыштардың N 94 P 103 және N 273 P 224 мөлшерінің нұсқаларының әсері вегетациялық кезеңнің ұзақтығына әсер етпегенін атап өткен жөн. Атап айтқанда, 2021 жылы қажетті жауын-шашын жеткіліксіз болды, нәтижесінде фазааралық кезеңдер көктеу – масақтану кезеңі азайып, вегетациясының фазааралық масақтану – толық пісу кезеңінің күндері өсті. 2022 жыл 2021 жылмен салыстырғанда минералды тыңайтқыштарды N 94 P 103 және N 273 P 224 енгізу жақсы ылғалмен және жылумен, әсіресе фазааралық кезеңде фазааралық кезең ұзарып, егін құрылымының құрылымдық элементтерінің толық қалыптасуын көрсетеді: өнімді сабақ саны және масақтың ұзындығы. Қорытынды: Құрғақ 2021 жылы бақылау мен тыңайтқыш мөлерлерінұсқаларының арасында вегетациялық кезеңнің ұзақтығы бойынша айырмашылық болған жоқ (77 күн). Қолайлы 2022 жылы көктеу-масақтану нұсқалары арасында айырмашылық байқалды (49-52 күн). Фазааралық масақ-пісу кезеңінде айырмашылық байқалған жоқ (36 күн). жүктеу/скачать 19,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|