ӨНЕРКӘСІПТІК КӘСІПОРЫННЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ӘЛЕУЕТІН
БАСҚАРУДЫҢ ТИІМДІ ЖҮЙЕСІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Турарова Г.Б.
Ғылыми жетекшісі: Утегенова Ж.С., PhD
Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті, Көкшетау қ.
Кез-келген басқарушылық ықпал мақсатты түрде жүзеге асырылуы керек (мақсаттар
басқару субъектілері мен объектілерінің қызметіне бағытталған, мінез-құлықтың белгілі бір
моделінің дамуына ықпал етеді), соған байланысты механизмнің осы немесе басқа түрін
қалыптастыру немесе жетілдіру қажет белгілі бір мақсатқа жету үшін (мысалы, басқару
объектісін тұрақтандыру немесе дамыту) [1].
Сондай-ақ, басқару механизмі басқарылатын объектінің (мысалы, құрылымдық
құрылымның) жұмыс істеуінің нақты ұйымдық формаларын дамытуды көздейтіндігін ескеру
қажет, сондықтан басқару объектісінің өзін шартты түрде механизмнің бөлігі деп санауға
972
болады. Сондықтан басқару тетігі кең мағынада басқару әсерін жүзеге асырудың принциптері,
функциялары, құралдары, сонымен қатар басқарылатын объектінің мақсаттары мен
ұйымдастырушылық жұмыс формаларын қамтиды [2].
Сурет 1 – Кәсіпорынның инновациялық қызметін басқару механизмінің жалпы
құрылымы
Қазіргі экономикалық орта күрделілігімен, әлеуметтік-экономикалық процестерді
ақпараттандырумен, динамизммен сипатталады; онда көптеген экономикалық жүйелер жұмыс
істейді және олар өзара әрекеттеседі, сондықтан осы жүйелердің дамуын қамтамасыз ететін
көптеген ұйымдастырушылық және экономикалық басқару механизмдері бар [3].
Осылайша, кәсіпорынның инновациялық қызметін басқару механизмінің жалпы
құрылымы нақты пәндік саланың сипаттамаларына, ұйымның қызмет ету саласына,
бақыланатын жүйенің спецификалық сипаттамаларына, оның ішінде материалды және оның
қызмет етуінің техникалық, кадрлық, қаржылық, ақпараттық, нормативтік, ғылыми және
әдістемелік шарттары. Сонымен қатар, белгілі бір ұйымдық-экономикалық басқару тетігі
болып табылады жүзеге асыру үшін жылжымайтын мүлік, мазмұны мен нұсқалардың түрлі
кезде айқындалады көптеген өзара басқару субъектілерінің және олардың мақсаттары,
мақсатты әсер ету объектілері, жүзеге асырылып басқару функцияларын, әдістерін түрлі,
құралдар және басқару тетіктері.
Кәсіпорынның инновациялық дамуын басқару механизмінің жалпы құрылымында
функциялар, басқару принциптері, сондай-ақ басқару объектілеріне басқарушылық әсерді
жүзеге асырудың әртүрлі құралдары сияқты элементтерді қарастырған. Осылайша,
кәсіпорынның инновациялық әлеуетін басқарудың ұсынылған механизмі кәсіпорынның
инновациялық әлеуетін дамыту және пайдалану кезінде ұйымның жұмысын реттеуге және
жүйелеуге ықпал етеді, сонымен қатар ұйымда болып жатқан барлық процестерге жан‒жақты
БАСҚАРУ СУБЪЕКТІЛЕРІ
Басқару мақсаттары
Б
АСҚ
АРУ
МЕХА
НИ
ЗМІ
ұс
там
да
р
Басқару әсерін жүзеге асыруға арналған
құралдар
әдістер
құралдар
фу
нк
ци
ила
р
тетігтер
Инновациялық қызметті басқарудағы
объектілер
Басқару нәтижелері
973
қарауға, кәсіпорынның инновациялық әлеуетін пайдалану тиімділігіне әсер ете алатын барлық
факторларды бағалауға және осы әсердің мүмкіндігінше қолайлы және қолдау көрсететініне
көз жеткізу үшін барлық қажетті жағдайларды жасауға мүмкіндік береді.
Әдебиет
1
Утегенова Ж.С. Өнеркәсіп кәсіпорындарының инновациялық дамуын теориялық талдау //
Тұран университетінің Хабаршысы. – 2018. – №1(77). – Б. 210-215.
2
Лопатин В.В. Толковый словарь современного русского языка. – М.: Эксмо, 2013. – 928 с.
3
Холодкова К.С. Анализ подходов к определению сущности организационно-
экономического механизма управления // Современные научные исследования и инновации. –
2016. – №5(61). – С. 213-221.
Достарыңызбен бөлісу: |