Қазақстан республикасы жоғары оқу орындарының Қауымдастығы с. Қ. Тұртабаев
жүктеу/скачать 1,75 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Лиазалар
- 4. Изомеразалар
| 3. Гидролаза – суды қосып алудың нəтижесінде субстраттар-
да байланыстың үзілуін немесе ажырауын катализдейтін фер- менттер. СН 3 СOO – CH 2 – CH 3 + H 2 O CH 3 СOOH + CH 3 CH 2 ОН Гидролаза ферменттер тобына: эстераза, липаза, гликози- даза жəне протеиназа жатады. Ферменттік реакция тек су дың қатысуымен жүреді. Гидролаза класы бірнеше тармаққа бөлінеді. Мəселен, эстеразалар күрделі эфирлердің гидролизін ката- лиздейді. Липаза майлардың гидролизін тездетеді. Фосфатаза фосфорлы эфирлердің гидролизін тездетеді. Пептидаза белок- тар мен пептидтердің пептидтік байланыстарын гидролиздеуді тездетеді. Амилаза крахмалды, гликогенді, мальтоза қантына дейін ыдыратады. Пептид-гидролазалар пептидтік байланыстың гидролизін тез детеді, бұл топқа протеиназалар немесе пептидил-пептидо- гидролазалар жатады. Бұл ферменттер байланыстардың ыдырау- ын гидролиздейді. Протеиназа ферменттерінің өкілдері - пепсин, трипсин, химотрипсин. Бұл ферменттер активті емес профермент күйінде пайда болады: пепсиноген, трипсиноген жəне химотрип- синоген. Гидролаза класы 11 топқа бөлінеді. 3. Лиазалар – субстраттан химиялық топтардың судың қатысуынсыз бөлінуін қамтамасыз ететін ферменттер. Лиаза ферменті катализдейтін реакцияға мысал: 65 СН 3 – С – СООН пируват СН 3 – СН + СО 2 ║ декарбоксилаза ║ О О Лиазалар класының 7 тобы бар, бұлар алмасу процесінің синтезі мен ыдырауын жүргізетін ферменттер. 4. Изомеразалар – молекула ішінде орнын ауыстырып, бір мо- лекула төңірегінде изомерге айналуын қамтамасыз ететін фермент- тер. Органикалық заттардың изомерлік өзгерістерін катализдейді. Атомдардың, атом топтарының, фосфор қышқылы қалдықтары мен əртүрлі радикалдардың молекулаішілік орын ауыстыруы сал- дарынан изомерлеу процесі өтеді. Мысалы, альдегидтердің өзара кетонға, цис форманың транс формаға айналуы жəне керісінше. Егер изомерлеу топтары молекуланың ішінде ғана орын ауы- стырумен жүрсе, бұл кезде фермент мутаза деп аталады. Ал ин- версия ассиметриялық топтарда өтсе, фермент рацемаза немесе эпимераза делінеді. Изомерлеу процесіне көбінесе көмірсулар, амин қышқылдары мен органикалық қышқылдар ұшырайды. Изомеразаларға: глюкоза-6-фосфатизомераза, триозофосфати- зомераза, ретиненизомераза, рибулозо-5-фосфатэпимераза жəне т.б. жатады. Изомеразалар 6 топқа бөлінеді. жүктеу/скачать 1,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|