Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі Абай атындағы Республикалық мамандандырылған дарынды балаларға арналған қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын орта мектеп-интернаты
жүктеу/скачать 35,86 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Абай өлеңдерінің орыс, ағылшын тілдеріне аударылғандағы лексикалық ерекшеліктері
| Жұмыстың мақсаты мен міндеті: Абай өлеңдері мен қарасөздерінің орыс және ағылшын тілдеріне аударылған шығармаларды зерттеп, зерделеу. Алға қойылған мақсатқа жету үшін төмендегідей міндеттерді шешу көзделеді:
- ақынның қоғамдық, адамгершілік, әлеуметтік жағдай, өмір шындығы мен заман шындығын бейнелеудегі шығармашылық тұрғысы мен ұлттық ойлау даралығын тәржімеде берілу жолдары; - ақынның өлеңдері мен қара сөздерінің аудармаларының сапасын саралау; - аудармадағы жетістіктер мен қателіктерді көрсету; - түпнұсқа мәтінімен орысша және ағылшынша тәржімелерді қатар салыстыру. Абай өлеңдерінің орыс, ағылшын тілдеріне аударылғандағы лексикалық ерекшеліктері Поэзия аудармасы - өте қиын да жауапкершілігі зор шығармашылық іс, әрі үлкен өнер. Поэзияны аудару үшін ақындық айрықша талант, шындалған шеберлік қажет. Ақынның ойлау жүйесін, бейнелеу үлгілерін, поэтикалық стильдік мәнерін дәл жеткізу үлкен талантты талап етеді. Ақынның поэтикалық образдармен, метафораның, халық тілінің бар байлылығымен, терең жан дүниелік толғаныспен, сұлу сезіммен, шалқар шабытпен жазған поэзиясының басқа елдің поэтикалық тілінде жеткізу үлкен шығармашылық іс. Аудармашы ақынның өлеңдегі айтар ойын, көңіл күй сезімін, әр сөзінің астарындағы мағынаны айқын аңғара білуі керек. Абай Құнанбайұлының “Жасымда ғылым бар деп ескермедім” өлеңін М. Петровыхтың орыс тіліне және Ричард МакКейннің ағылшын тіліне тәржімелеген аудармаларымен салыстырып көрейік: Түпнұсқа: Орысша аудармасы: Ағылшынша мәтіні: Жасымда ғылым бар деп ескермедім, Пайдасын көре тұра тексермедім. Ержеткен соң түспеді уысыма, Қолымды мезгілінен кеш сермедім. Бұл махрұм қалмағыма кім жазалы, Қолымды дөп сермесем, өстер ме едім? Адамның бір қызығы – бала деген, Баланы оқытуды жек көрмедім. Баламды медресеге біл деп бердім, Қызмет қылсын, шен алсын деп бермедім. Өзім де басқа шауып, төске өрледім, Қазаққа қара сөзге дес бермедім. Еңбегіңді білерелік еш адам жоқ, Түбінде тыныш жүргенді теріс көрмедім. [3, 45] Я презрел познание, юноша пустой. Видел пользу в нем, но шел стезей другой. Возмужал — наука из-под рук ушла. Поздно к ней ты устремился, разум мой! Кто повинен, что остался я ни с чем? Смолоду учась, я был бы не такой! Из людских отрад одну зовут — дитя Обучение детей - наш долг прямой. Сына отдал в медресе: "Учись, родной!" Цель не в том, чтобы достался чин большой. Сам к высотам я стремился всей душой. В красноречии мне уступал любой. Но ведь некому здесь оценить мой труд... Под конец я предпочел всему покой . [4, 38] When I was young I didn't give much thought to knowledge, I saw the use, but didn't test it out. When I grew up, I didn't know how to latch onto it. I stretched out my hand to it very late. Who should I blame that I was left with nothing? If I'd striven in time would I be like this now? Children are one of the joys of life. I'm not against teaching children. I put my son in the madrasah, so that he could acquire knowledge and not so that he could gain favour and status. I myself strove to better myself In the field of rhetoric I was second to none among the Kazakhs. But no one can value your works, and so I preferred in everything the peace of solitude. [5, 21] Аудармашы М. Петровых тәржімесінде Абайдың өлеңі едәуір өзгерістерге ұшыраған. Дегенмен, аудармашы ақын өлеңінің мазмұнын, оның сезім сырын, ақынның көңіл күйін жіті танып, толық және дұрыс жеткізген. Түпнұсқаның әр сөзін, әр тармағын терең түсіну, соның нәтижесінде өлеңнің мәнін, рухын ұғыну аудармашыны жалаң жадағай аударудан сақтандырып, тиісті шығармашылық табысқа жеткізген. Тәржімешінің басты жетістігі – өлеңнің мазмұнын, ішкі эмоциялық байлығын орыс тілінде белгілі дәрежеде дұрыс бере білуінде. Ақын Абай заманның, заманның адамының образын жасауда кейде қарама-қарсы сипаттағы істі, қарама-қарсы құлықтағы адамдардың ісін өзара қабаттастыра, жарыстыра суреттейді. Бұл тәсілдің ерекше жарқын көрініс тапқан үлгісі - “Күшік асырап, ит еттім” өлеңі. жүктеу/скачать 35,86 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|