С абақтың Мұғалім оқушылармен амандасады және бүгінгі Оқушылар Кәсіпкерлік басы 10 сабақта жеке тұлғаны нарықта алға жылжытуға мұғалімнің және бизнес минут болатын актив ретінде қарастырады. сұрақтарына негіздері. Кіріспе сұрақтың көмегімен тақырыпты өзектендіруге 11-сыныпқа
болады: «Сыныпта кім-кімде белгілі бір қызметтерді жауап береді арналған алу үшін өзі сенетін нақты бір адамға хабарласқан
жағдайлар болды?». Осыдан кейін туындаушы оқулық. 2- сұрақтарды қоюға болады: бөлім/ Е. С.
«Сіз ол туралы қайдан білдіңіз?», «Сіз басқаларға Дүйсенхано қарағанда оған неге сенім білдірдіңіз?». Балаларды в, С. А. кейде адамның аты-жөні баға мен қашықтыққа Щеглов, Д. қарағанда маңыздырақ болады деген түсінікке жтелеуге
Ханин, Н. Е. болады. Адамдардың кардиохирургке үздік дәрігер
болғандықтан операцияға алыс жерлерден келетіні Жұлдызбаев туралы мысал келтіруге болады. . — Алматы:
Көкжиек-
Горизонт, 2020., 68-74 бет
2-кезең. Теория-практикалық:
Сабақтың ортасы 25
минут
Мұғалім оқушыларға әрі қарай теория блогын және құзыреттер мен біліктіліктерді айырмашылығын түсіндіруі тиіс. Құзыреттілік — маманның өмірлік әсәрекеттердің қандай да бір саласында қажетті 1) білімі,
2) білігі мен дағдысы, 3) тәжірибесі, 4) жеке қасиеттерінің болуы.
Мейрамхана бизнесі саласынан клиенттердің нақты мейрамханаға емес, әйгілі нақты бас аспаздың тағамдарының дәмін тату үшін келетін, егер мейрамхана ауысса, клиенттер екіншісіне аспаздың соңынан келетін жағдайларын мысал ретінде келтіруге болады.
Әйелдердің басым көпшілігі жақсы стилист/косметолог/ шаштараздың (өзіңіз таңдап алыңыз) — алтынға татитынын растайды. Әдетте клиенттерге мастердің қайда ауысқаны бәрібір, олар салоннан салонға мастер жұмысын ауыстырған сайын онымен бірге көшіп жүреді.
1-тапсырма қажетті құзыреттердің бар-жоқтығы тұрғысында өз-өзіне назар аудартуға бағытталған. Кәсіби құзыреттерден басқа, нарықта тиімді жұмыс істеу үшін әлеуметтік пайдалы дағдыларды, біліктіліктерді меңгеру қажеттігін де көрсету маңызды. Еңбек нарығының өзінде жұмыс беруші үміткерлерге ресурс ретінде қарайды, ол неғұрлым тиімдірек болған сайын соғұрлым тартым- ды болып көрінеді.
Құзыреттің барлық 4 түрін жазып шығу керек: (1) білім, 2) білік пен дағды, 3) тәжірибе, 4) жеке қасиеттер) және оларды екі бағанға бөлу керек — сіздің меңгергендеріңіз және дамытқыңыз ке- летіндері. Екінші бағандағы әрбір құзырет үшін оларды дамыту тәсілдерін ойластыру керек. Мұнда белгілі бір саладағы тәжірибе, ментор (тәлімгер) іздеу және оны жүргізу, қандай да бір жұмысты орындау, қандай да бір жаттығулар, оқу және зерделеу және т.б. болуы мүмкін. Тәсілдер пассивті шараларға қарағанда активті шараларды болжамдауын қадағалаңыз. Мысалы, кітап оқу — «5 жобаны қорғауға» қарағанда, пассивті әрекет. Оған қоса құзыретті «болу» үшін өзін-өзі алға жылжыту мен дамытуды да қолға алу керек.
Одан әрі балалардың келесі блокпен танысуларын сұраңыз. Өзін-өзі алға жылжыту мен дамыту— құндылығы бойынша бағалану үшін өз құзыреттілігі мен біліктілігін ашық куәландыру және осының арқасында үміткерлерді іріктеген кезде, лауазымға тағайындалған кезде және т.б. басымдықтарға ие болуға болады және біз өзін-өзі дамыту туралы айтқан уақытта өзін-өзі танысты- руды айналып өте алмаймыз, ол — бастамашы өзінің оған әсерін қолдау немесе күшейту мақсатында мақсатты тұлғаға көрсететін әсерді басқару.
Өзін-өзі таныстырудың басты тиімділігі, ол: 1) басқа адамдардан қажетті ресурстарды алу 2) жеке МЕН-нің образын құрастыру.
3) әлеуметтік байланыстарды үйлестіру.
Содан кейін ережеге көшеміз. Бұл дағдының бар-жоғын қалай тексеруге болады, мұны қарапайым жаттығудан көруге бола- ды — нақты бір адамға өзі сол ортаға
Әдістемелік құрал: Кәсіпкерлік және бизнес негіздері.
11-сыныпқа арналған /Е. С.
Дүйсенхано в, Н.Е.
Жұлдызбаев
, С. А.
Щеглов — Алматы:
КөкжиекГоризонт,
2020. —297 бет.
Оқулық, интерактив- ті тақта
түскісі келетін бейтаныс
адамдардың жаңа қауымдастығы алдында бір минут ішінде өзін- өзі таныстыруға мүмкіндік беріңіз. Біршама уақыт дайындыққа және ойластыруға кетеді — бұл уақыт жоғалту (бір минут басталып кетті…), екіншісі сыртқы көріністерге — мимикаға, қимыл- қозғалысқа — оның қаншалықты сенімді шыққанын қарастыруға кетеді, үшіншісі — мәтіннің мазмұнына: адамды өз компаниясына алу үшін маңызды не айтылды деген мәселеге кетеді.
Өзін-өзі таныстыру жаттығуы адамның тұтас жеке басының қасиеттерін сипаттауға (мен осындаймын, мен сондаймын, мен мынаны істей алам) жұмсауға болмайды, бұл — қате түсінік.
Қателерін талқылаған соң өз таныстыруларын өз жетістіктерін шағын оқиға арқылы ашып көрсетуге бағытталған форматта қайта жасасын.
2-тапсырма өзін-өзі алға жылжытуға, ажыратып тануға бағытталған, онда екі оқиға көрсетіледі: «Математикада бастысы — жылдамдық», — дейді математика оқытушысы және схеманы тақтаға сала бастайды. Қатты басып жібергендіктен боры тайып кетеді. Түсіп кеткен борды көз ілеспес жылдамдықпен шап беріп ұстап алып, оқытушы тағы да былай дейді: «Көрдіңдер ме! Жылдамдық және тек қана жылдамдық, балалар!» «Психологке креативтілік қажет», — дейді психология оқытушысы және тақтаға бұрылады.
Ол бордың жоқ екенін байқайды. Аз-кем ойланған соң, оқытушы шүберекті алып, ылғал шүберекпен схема салады. Мұнда жоғарыда зерттелген қағидалармен салыстыру қажет:
1-қағида. Біздің әрбір қимылымызда адамды өзін-өзі таныстыру мағынасы жатады.
2-қағида. «Кездейсоқ» сигналдар қасақана сигналдарға қарағанда, маңыздырақ болуы мүмкін.
Егер өз мүмкіндіктеріңізді нақты іс-қимылдармен растай алмасаң, онда ең бомағанда оларды өз әрекеттеріңмен жоққа шығарма.
Өзін-өзі ұсынудың өзін-өзі мақтаудан ерекшелігі — бастамашы өзі туралы айтып қана қоймай, оны нақты іс-әрекеттермен немесе дәлелді деректерме, нақты істердің куәландыруларымен бекітеді. Оқушылар бұдан не үйренеді — көп нұсқалар болуы мүмкін. Біз бірінші жағдайда өзін-өзі мақтау да және өз сөзін іс-әрекетпен растай алмау да кездесті деп болжамдаймыз (жылдамдық борды құлатпай ұстап алуда емес, сөзді жылдам жазуда көрінуі қажет еді, оның өзі де кездейсоқ болды), екінші жағдайда өзін-өзі таныстыру болды. 3-тапсырманы қарастыра отырып, біз ақпаратты өзін-өзі ұсынып дамыту техникасымен салыстыруға тиіспіз.
Жоғары білім (техникалық) туралы дипломды және маркетинг бойынша оқыту курстарынан өткендігі туралы анықтаманы ұсынған соң сауда өкілі лауазымынан үміткер өз сөзін былай деп толықтырады: «Мен сіздің фирмаларыңызда өзімнің жеке мақсаттарымды да іске асыру үшін жұмыс істегім
келеді. Мен сауда өкілі болып жұмыс істей жүріп маркетинг саласына маманданғым келеді және бірнеше жылдан кейін маркетинг бойынша танымал маман болғым келеді. Маған бұрынғы фирмадағы жалақымнан 20% жоғары, яғни 400-450 доллар жалақы төлесеңіздер болады. Оған қоса, менің сату көлемінен қосымша сыйақы алғым келеді».
Төмендегілерді қамтитын өзін-өзі алға жылжыту техникасына сүйене отырып:
— өз мүмкіндіктерін шынайы көрсету,
— сертификат, диплом, ресми пікірлер, патенттер, баспа жұмыстарын, бұйымдарын және басқаларын ұсыну,
— график, есептеулер, схемалар ұсыну,
— өзінің жеке мақсаттарын ашып көрсету,
— өз сұраныстары мен шарттарын қалыптастыру, соңғысы жағдайды анағұрлым барынша ашып көрсетеді деуге болады, себебі мәтінде ынталандыруы, тілегі және оны іске асыру шарттары нақты аталған. Біздің тілегіміз — бұл техниканы жұмыс берушінің пайдасына орайластырып пайдаланған жөн болар еді, яғни «жұмыс беруші оны осындай шарттармен жұмысқа алса, қандай пайда көре алады» деген мәселе туралы бір-екі сөйлем қосу керек еді.
Оқушылардың назарын жеке брендинг шеңберіндегі қалаулы имиджге аудару үшін біз өзіне ұнайтын жеке тұлғаны таңдап алу қажет болатын тапсырма ұсынамыз. «Бұл тұлғаның имиджі маған несімен ұнайды?» деген сұраққа әртүрлі тұрғыдан 5 жауап ұсына отырып оқушылар өзіне ұнайтын қасиеттерді ажырата білу процесіне өтеді.
Біз келесі тапсырмада жеке имиджді құруға бағытталған 15 шараны қалыптастыру арқылы осындай имиджге қалай қол жеткізуге болатынын түсінуге мүмкіндік береміз.
Біз Да́ннинг — Крю́ гер әсерін не үшін естеріңізге салдық? Ол қарапайым! Біз оқушыларымыздың өзін-өзі ұсынуы осы әсерге ұқсас болмауын қалаймыз. Кей адамдар шынайы өмірде өздерін маман ретінде ұсынған кезде мақтауларын тым асырып жібереді. Бұл олардың құзыреттілігіне деген сенімсіздік туғызады. Олай болмауы үшін, Даннинг-Крюгер әсерінен тиімді сақтандыруға мүмкіндік беретін қағидаларды пысықтау бойынша тапсырманы орындау қажет.
