«Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы» (Ерекше бөлім) Оқу-әдістемелік кешен Семей


ЗИЯН КЕЛТІРУ САЛДАРЫНАН ТУЫНДАЙТЫН



бет81/151
Дата25.04.2022
өлшемі0,87 Mb.
#32259
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   151
ЗИЯН КЕЛТІРУ САЛДАРЫНАН ТУЫНДАЙТЫН МІНДЕТТЕМЕЛЕР

1. Автобаза жүргізушісі Айдарбеков Қапшағай жолымен келе жатып, жол тәртібін бұзғандықтан, ол азамат Қирабаевтың автокөлігімен соқтығысып қалады. Жол апаты Айдарбеков кінәсінен болғандықтан ол автобаза гаражында Қирабаевтың автокө-лігін жөндеп беруге келіседі. Осы мақсатпен Айдарбеков автобаза жұмысшылары Сырымов және Елеуовпен олардың жұмыстан тыс уақытта Қирабаевтың көлігін жөндеп беруі жөнінде келіседі. Алайда, автокөлік жөнделіп болған соң, Айдарбеков автокөліктердің соқтығуынан туған зиян үшін қатерлі қауіп көзінің иесі ретінде автобаза жауапкершілік тартуы тиіс дегенге сілтеп, келіскен соманы төлеуден бас тартады. Сырымов пен Елеуов оған автокөлікті жөндеу үшін шартта белгіленген соманы төлеу туралы талап арызын ұсынады.

Сот тиісті жауапкер ретінде автобазаны тартып, оған Қирабаевқа зиян келтіргсн қатерлі қауіп көзінің иесі ретінде сол соманы төлетеді. Соттың шешімі дұрыс па?

2. Қаражота ауылының тұрғыны Мәметовтың үй салуға дайындаған бөренелері ұрланады. Екі аптадан соң көрші ауылдың тұрғыны Кітапбаевтың ұрлықтың ертесінде белгісіз жүргізушіден өте арзан бағамен 10 бөрене сатып алғанын біледі. Кітапбаевқа келген Мәметов кездейсоқ сақталып қалған белгілер бойынша өз бөренелерін таниды, бірақ олар Кітапбаев салып жатқан сарайға жұмсалып жіберілген екен. Соңғысы бөренелерді белгісіз жүргізушіден сатып алғанын мойындайды, бірақ Мәметовтың бөренелер құнын қайтарып бсру немесе сол сияқты 10 бөренені беру талабын орындаудан бас тартады. Ол бөренелерді сатып алу кезінде олардың біреуден ұрланғанын білмегенін, әрі болжамағанын айтады. Мәметов ұрланған 10 бөрене құнын төлеу туралы Кітапбаевқа талап арызын сотқа береді.

Сот қандай шешім шығаруы тиіс? Егер де Мәметовтың бөренелерін ұрлап, Кітапбаевка сатқан жүргізуші Көлбаев екені анықталса, шешім өзгере ме?

3. Учаскелік құрылыс қоймасы Танабаевқа оның кінәсі бойынша қоймаға келтірілген зиянның құнын өтеу жөнінде талап арызын береді. Талап арызда Танабаев бензин тасымалдаушы автокөлік жүргізушісі ретінде жұмыс істеп жүріп, автокөлікті дұрыс пайдаланбау салдарынан тасымалданған олифті ағызып алғандықтан, арыз берушіге материалдық зақым келтіреді. Деликтік жауапкершілік нормаларын басшылыққа ала отырып, сот қойманың талап арызын қанағаттандырады. Танабаев сот шешімін апелляциялық тәртіпте шағымдайды.

Танабаевтың шағымы қанагаттандырылуға жата ма? Қ. С. Ғаппаров сотқа «алимент» ретінде төленген сомалардың, бірнеше рет сотқа барумен байланысты шығындардың, және соған байланысты жоғалтқан еңбек ақысының, ал сонымен қатар оған келтірілген моральдық зиянның орнын толтыру жөнінде талап арызын береді.

Қ. С. Ғаппаровтың талаптары қанағаттандыруға жата ма? Бұл іс қалай шешілуі тиіс?
4. Сабыров дүкеннен 2 жылға кепілдік берілген «Радуга» түрлі-түсті теледидарын сатып алады. Екі жарым жылдан соң теледидар өзінен-өзі өртеніп кетеді де, Сабыров пәтеріндегі өртке себепші болады. Өрт нәтижесінде Сабыровтың бүкіл жиһазы жанып кетеді, ал пәтердің жөндеу жұмыстарына 300 000 теңге жұмсалады. Өрт сөндіру кезінде Сабыров пәтерінен кеткен су төменде орналасқан Ботбаев пәтеріне еніп, төбесі мен керегелеріне ағады. Оны жөндеуге 80 000 теңге жұмсалады. Экспертиза қорытындысы бойынша Сабыров пен оның жанұясы жағынан теледидар пайдаланудағы қателіктері болмады, ал теледидардың жанып кетуі оны құрастырғанда жылуға төзімсіз материалдарды пайдаланғанның салдарынан болғаны анықталады.

Сабыров пен Ботбаев теледидар сататын дүкенге оларға кел-тірілген зиянның орнын толтыру жөнінде талап арызын ұсынады. Қойылған талаптарға қарсылық білдіре отырып, дүкен теледи-дардың өзінен-өзі жанып кетуден Сабыровқа келтірілген зиянда дүкеннің, біріншіден, кінәсі жоқ, ал екіншіден, оның сатқан заттарының кемістіктері үшін кепілді мерзім өткен соң еш жауапкершілігі жоқ екенін көрсетеді. Ал Ботбаевтың талапта-рына қатысты, оған келтірілген зиян теледидардың жанып кетуінен емес, Сабыров пәтерінде өрт сөндіру салдарынан туған, сондықтан да ол өз талаптарын өрт сөндірушілер командасына қоюы тиіс деп жауап береді.

Сабыров пен Ботбаевқа келтірілген зиянның орнын кім және қандай тәртіпте толтыруы тиіс?
5. Бастауыш мектеп оқушылары Айдар (9 жаста) және Берік (10 жаста) класта ойын ұйымдастырады: еденге және кластағы тақтаға «жебелер» (қарындаштарға байланған инелер) лақтырады. Беріктің сәтсіз лақтырылған «жебесінің» біреуі сол класс оқушысы Мұқанов Мейірдің көзіне тиіп, нәтижесінде ол көзінен айырылады да ұзақ уақыт емдеуде жүреді. Мейірдің әкесі Беріктің ата-анасы мен мектепке келтірілген зиянның: Мейірдің емделуіне кеткен шығындардың, оның ішінде көз протезінің құнын және Мейірдің оқуда артта қалып қалмауы үшін репетиторды жалдау шығындарының орнын толтыру жөнінде талап арыз береді. Сот класс жетекшісінің кластағы оқушылар тәртібін үзіліс кезінде дұрыс қадағаламағанына, ал Беріктің ата-анасының ұлын нашар тәрбиелегеніне сүйене отырып, Беріктің ата-анасы мен класс жетекшісіне ортақ түрде қажетті сомаларды төлетеді.

Істе келесі құжаттар болды:

а) балалармен жұмыс істеудегі жауапсыздығы мен қауіпті ойынды тоқтату шараларын қолданбағаны үшін класс жетекшісіне сөгіс жасаған мектеп директорының бұйрығы;

ә) Беріктің мектепте оқуының барлық жылдарындағы үлгілі тәртібі және жақсы үлгерімі мен айтқанды тыңдайтыны көрсе-тілген мектептің Берікке берген сипаттамасы. Тұратын жерінен де оған еш ескертулер түспеген.

Беріктің ата-анасы мен мектеп соттың бұл шешімін шағымдайды. Бұл істі қалайша шешу керек?

ЕМТИХАН СҰРАҚТАРЫ




  1. Сату-сатып алу шартының түсінігі мен маңызы

  2. Сату-сатып алу шартының мазмұны

  3. Сату-сатып алу шартын орындау және оны бұзған үшін жауапкерішілік

  4. Бөлшектеп сату-сатып алу шартын құқықтық реттеу ерекшелігі.

  5. Тауар жеткізілімі шартының түсінігі мен маңызы.

  6. Тауар жеткізілімі шартын жасасу және өзгерту. Тауар жеткізілімі бойынша шарттық қатынастардың құрылымы.

  7. Тауар жеткізілімі шартының мазмұны және оның орындалуы.

  8. Контрактация шарты: түсінігі, құқықтық реттеу ерекшелігі.

  9. Энергиямен жабдықтау шарты.

  10. Кәсіпорынды сату-сатып алу.

  11. Айырбас шарты, түсінігі, мазмұны

  12. Сыйға тарту шартыныңы ұғымы, жалпы сипаттама.

  13. Сыйға тарту шартының мазмұны.

  14. Садақа берудің құқықтық ерекшелігі.

  15. Ренита шарты, жалпы ережелер.

  16. Тұрақты рентаның құқықтық ерекшелігі.

  17. Ғұмырылық рентаның түсінігі, құқықтық реттелуі.

  18. Өмірлік асырап-бағуында ұстау шарты.

  19. Мүліктік жалдау шартының түсінігі, құқықтық қамтамасыз етілуі.

  20. Мүліктік жалдау шартындағы тараптардың құқықтары мен міндеттері.

  21. Мүліктік жалдау шартын орындау, оны бұзғаны жауапкерішілік.

  22. Кәсіпорынды жалдау шарты.

  23. Лизингтік қатынастардың құқықтық ерекшелігі.

  24. Ғимараттар мен құырылғыларды жалдау шарты.

  25. Көлік құралдарын жалдау шартының ерекшілігі.

  26. Прокат қатынастарын құқықтық реттеу.

  27. Тұрғын-үйге меншік құқығы. Жалпы ережелер.

  28. Мүлікті ақысыз пайдалану туралы шарт.

  29. Тұрғын-үйді жалдау шарты. Тараптардың құқықтары мен міндеттері.

  30. Мердігерлік шартының түсінігі. Мердігерлік шарты бойынша тараптардың құқықтары мен міндеттері.

  31. Бас мердігер және қосалқы мердігер.

  32. Мердігерлік шартын орындау шартының ерекшеліктері.

  33. Сапасыз орындалаған жұмыс үшін мердігердің жауапкерішілігі.

  34. Тұрмысытық мердігерлік шартының ерекшелігі.

  35. Құрылыс мердігерлік шарты: түсінігі, мазмұны, ерекшеліктері.

  36. Құрлыс мердігерлік шарты бойынша тараптардың құқықтары мен міндеттері.

  37. Жобалау-зерделеу, ғылыми-зерттеу, конструкторлық және технологиялық жұмыстарына мердігерлік шарттар, құқықтық ерекшелігі.

  38. Ақысыз қызмет көрсету шартын құқықтық қамтамасыз ету.

  39. Тасымалдау шартына жалпы сипаттама.

  40. Жүкті тасымалдау шарты, түсінігі, мазмұны.

  41. Жолаушыларды тасымалдау шартының құқықтық ерекшелігі.

  42. Тасымалдау ұйымдары туралы шарт.

  43. Ортақ пайдалану көлігімен тасымалдаудың құқықтық ерекшелігі.

  44. Көліктік экспедиция шарты.

  45. Қарыз шарты, түсінігі, мазмұны.

  46. Қарыз шарты бойынша тараптардың құқықтары мен міндеттері.

  47. Қарыздық қатынастарына жалпы сипаттама.

  48. Қарыз алушының міндеттемені орындауын қамтамасыз ету.

  49. Банкілік заем шартының ерекшелігі.

  50. Факторинг шарты. Жалпы ережелер.

  51. Банкілік қызмет көрсету шарты, түсінігі, жалпы сипаттама.

  52. Банкілік салым шартының ерекшелігі.

  53. Банкілік шот шартының құқықтық ерекшелігі.

  54. Сақтау шарты, түсінігі, мазмұны.

  55. Договор хранения, понятие, содержание.

  56. Арнайы сақтау шартына жалпы сипаттама.

  57. Тауар қоймасында сақтауды құқықтық реттеу.

  58. Сақтандыру шартының түсінігі. Тараптардың құқықтары мен міндеттері.

  59. Сақтандырудың нысаны мен түрлері.

  60. Сақтандыру құқықтық қатынастарының негізгі ұғымдары.

  61. Сақтандыру шартын орындау, тоқтату ерекшелігі.

  62. Сақтандыру шартының жарамсыздығы.

  63. Екі рет сақтандыру, топтық сақтаныдру. Бірлесіп сақтаныдру. Қайта сақтаныдру.

  64. Тапсырма шарты, түсінігі, мазмұны.

  65. Тапсырмасыз бөтеннің мүддесінде әрекет ету.

  66. Комиссия шарты: ұғымы, тараптардың құқықтары мен міндеттері.

  67. Комиссия шартын орындау ерекшеліктері.

  68. Мүлікті сенімгерлікпен басқару, жалпы ережелер.

  69. Франчайзинг шарты, түсінігі, мазмұны.

  70. Конкурстық міндеттемелерге жалпы сипаттама.

  71. Зиян келтіру салдарынан пайда болатын мән-жайлардың түсінігі мен маңызы.

  72. Зиян келтіргені үшін жауапкерішіліктің жалпы шарттары.

  73. Кәмелетке толмағандармен және әрекет қабілеттілігі жоқ тұлғалармен келтірілген зиян үшін жауапкершілік.

  74. Жоғарғы қауіп көзімен келтірілген зиян үшін жауапкерішілік.

  75. Мемлекеттік органдармен, жергілікті басқару органдарымен, сонымен қатар лауазымды тұлғалармен келтірілген зиян үшін жауапкершілік.

  76. Азаматтың өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян үшін жауапкершілік.

  77. Тауар, жұмыс, қызмет көрсетудің жетіспеушілігі салдарынан келтірілген зиянды өтеу.

  78. Моральдік зиянды өтеу.

  79. Негізсіз баю салдарынан туындайтын міндеттеме.

  80. Интеллектуалдық меншік құқығы, жалпы ережелер.

  81. Интеллектуалдық меншік объектілеріне айрықша құқықтар, оларды қорғау.

  82. Авторлық құқық, жалпы сипаттама.

  83. Авторлық құқық субъектілері мен объектілері.

  84. Автордың жеке және мүліктік құқықтары.

  85. Авторлық шарттар, түсінігі, мазмұны, түрлері.

  86. Интеллектуалдық меншік құқығындағы лицензияланған шарттар.

  87. Сабақтас құқықтарға жалпы сипаттама.

  88. Туындыға құқық, жалпы сипаттама.

  89. Пайдалы модельге құқық, құқықтық реттеу ерекшелігі.

  90. Өндірістік үлгі, түсінігі, жалпы сипаттама. Оны пайдалануға құқық.

  91. Патент, түсінігі, түрлері, әрекет ету мерзімі.

  92. Патентті иеленушілердің құқықтары, оларды қорғау.

  93. Автордың селекциялық жетістіктерге құқығы.

  94. Топология мен интегралды микросхемаға құқық.

  95. Ашылмаған ақпаратты құқықтық қорғау.

  96. Азаматтық айналым, тауар, қызмет қатысушыларының дараландыру құралдары, оларды құқықтық қорғау.

  97. Мұрагерлік құқық ұғымы мен маңызы. Мұраның түрлері.

  98. Мұрагерлер. Қасиетсіз мұрагерлер. Мұрагерлік мирасқорлықтың объектілері.

  99. Мұрагерлік құқықтың негізгі ұғымы.

  100. Өсиет бойынша мұрагерлік. Өсиеттің нысаны. Өсиеттің жарамсыздық жағдайлары.

  101. Өсиетті орындау. Өсиет бойынша бас тарту (легат).

  102. Заң бойынша мұрагерлік. Заң бойынша мұрагерлердің шеңбері. Олардың мұраға ие болу тәрітібі.

  103. Мұрадағы міндетті үлес.

  104. Мұраны қабылдап алу. Мұрадан бас тарту.

  105. Мұрагерлік құқықты рәсімдеу. Мұрагерлік мүлікті қорғау.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   151




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет