Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министірлігі А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік универстеті Психология және педагогика кафедрасы
Қазіргі кездегі жалпы ғылымның дамуы
жүктеу/скачать 0,86 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4. Қазіргі кездегі жалпы ғылымның дамуы.
Батыстық психологияның бүгінгі дамуындағы бағыттарына сүйенсек: ашық дағдарыс кезеңдерінде пайда болып, кейін елеулді өзгерістері ұшырады. (необихевиоризм,нефрейдизм,гештальпихология) яғни, 60 жылдардың басында. Әрекет – қылық пен психиканы түсіндірудегі теориялық ішкі қайшылықтар олардың негізгі бастау позицияларын қайта қарастыруды ьалап етті. Бұл дағдарстың аса мәнді бір себебі – экспериментальды зерттеулер мен теориялар саласында жаңа өнімді көзқараас, бағыттардың туындауынан болды: танымдық іс-әрекет зерттеулері аймағында – когнитивтік психология, гуманистік психология , ми жөніндегі ғылымдар шеңберінде адам санасын зерттеуге орай- нейрофизиология, нейроморфология, нейропсихология, сонымен тағы бір бағыт- адам психологиясы еді. Мәселен: Когнитивтік психология – 60жылдардығ аяғында АҚШ-та бұл бағыт бихевиористердің әрекет-қылық талдауында психологиялық элементтерді елемеуі мен танымдық дамуды ескермеуіне қарсылық білдірумен ғылым саласына келген еді. Когнитивтік психология не бихевиористер зерттеулерінің нәтижесінде пайда болып, белсенді мағлұмат жинау мен ақпарат өңдеуші адам оргазимі жүйелі құрылым деген танымды әрі жалғасытырады, яғни адам әрқилы ақпараттарға ықпалды әсер етуге қабілетті: бөтен таңбалар формасына келтіре алады, одан әрі өңдеу үшін өз қажетіне керек ақпаратты бөліп алады немее керексіз мәліметті жүйеден бүтіндей аластайды. Когнитивтік психологияның көрнекті өкілдері Дж.Брунер, Д.Норман, Л.Фестингер, Ф.Хайдер, У.Найсер, П.Лиднсей, Г.Саймон. Бұл бағытың бұл күнде бірнеше салалары бар. Солардың ең таңымалы –есептеу варианты, мұнда танымдық процестер шектен тыс механистік неізде түсіндіріледі: психика сигналдарды өзгеріске келтіруші тұрақты қабілетке ие тетік күйнде қарастырылады. Әсіресе таным процесіндегі ішкі когнитивтік құрылымдар мен ізденуші организм белсенділігіне аса мән беріледі. Когнитивтік психологияның негізгі зерттеу аймағы танымдық процестер –ес, тіл мен сөздің психологиялық қырлары, қабылдау, ойлау, зейін,қиял және танымдық даму. Бұл таным психологиясының әдістері жеке адамның көңіл - күйі мен себеп – түрткілері, сонымен әлеумет психологиясын зерттеуге де қолданылды. жүктеу/скачать 0,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|