ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы
жүктеу/скачать 2,22 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. табиғи-философиялық үлгі.
| әлемнің
ғылыми бейнесі туралы көзқарастарымызды, пікірлерімізді ары қарай дамыта отырып, ғылымдағы әрбір кенет өрлеудің оларды түбегейлі өзгертетініне сендірді. Т.Кунның пікірінше, ғылымның қалыпты дамуы кезеңдерінде қалыптасқан қағидаларға, зерттеу үлгілеріне сүйене отырып, ғалымдар бір немесе басқа жаңалықтарды осыған дейін болған сол жалпы көзқарастар шектерінде ашады. Алайда бір уақыттардан кейін ғылымда ашылған жаңа фактілерді ескі үлгілердің шектерінде түсіндіру мүмкін болмай қалады. Ғалымдардың ақыл-ойларында тоқырау, абдырау орын алып, енді олар ескі үлгілердің түрін өзгертуге немесе жаңаларын, яғни солардың шектерінде жаңа құбылыстарды қанағаттанарлық түсіндіру мүмкін болатын жаңа түрлерін құруға әрекет жасайды. Ғылым дамуындағы бұл кезеңді Т.Кун ғылыми революция деп атады. Бүгінгі күні ғалымдардың көпшілігі ғылым дамуының берілген түсініктемесін қабылдайды. Олай болса, осындай көзқарасты әдіс- темелік ұстаным ретінде алып, әлемнің табиғи бейнесінің қалыптасуы мен дамуын қарастырайық. Оның дамуы үдерісінде бірнеше кезеңді бөліп көрсетуге болады: 1. табиғи-философиялық үлгі. Әлем түсінігінде ол ерте заман- да пайда болған. Естеріңізде болса, оның алғашқы үлгісі Ертедегі Шығыста, ұлы қытай ойшылы Лао-Цзы (б.з.д. VI ғасыр) шығармашы- лығында туған. Оның көзқарастарына сәйкес, Әлем – бейберекетсіздік емес, ол белгілі бір заңдарға бағынады. Ол заңдар көруге де, естуге де 361 болмайтын, бірақ барлық жерде көзге көрінбей өмір сүретін, дүниені билейтін Аспан заңдары. Оларды танып білу мүмкін емес. Ол – ДаО заңдары. Әдебиетте негізі бойынша еуроцентристік болып табылатын, яғни әлемнің бастапқы бейнелері Батыс топырағында, нақты айтқанда, антикалық Грекияда пайда болған дейтін ұстанымның расталатынын өкінішпен айтуға тура келеді. Алайда ондай көзқарас, біздің сеніміміз бойынша, негізсіз болып табылады. Уәж келтіріп көрейік. Мысалы, «Пифагор алғаш рет қолданысқа «космос» (ғарыш) ұғымын енгізді және оның құрылымы сандардың арақатынасы арқылы айқындалады деп санады», – дейтін тұжырым айтылады (қараңыз: С.А.Лебедев. Философия науки. – М.: Академический проект, 2006. – 581-бет). жүктеу/скачать 2,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|