ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы
ғылым бастауларының ежелгі грекияда пайда болуы
жүктеу/скачать 2,22 Mb. Pdf көрінісі
|
Философия
| 1.3. ғылым бастауларының ежелгі грекияда пайда болуы
және олардың еуропалық өркениеттің кейінгі дамуындағы маңызы Ежелгі өркениет – бұл өндірістің құлиеленушілік тәсіліне негізделген ертедегі Грекия және Рим. Жайлы климат, жағалауды шайып жатқан жылы теңіздер, тұщы судың молдығы және басқалары теңіз сауда-саттығының, балық аулаудың, жер өңдеу мен кәсіптердің өркендеуіне, Ертешығыс өркениеттерінің (Мысыр, Парсы елдерінің) жетістіктерін қабылдауға себеп болды. Ертедегі гректер ой-қиялдары жетілген, бәсекелестікке бейім, талантты халық болды. Шамасы, дәл осындай жағдайларда адамдардың дербес бастаулары қарқынды дами бастаған. Олар өздерінің шығармашылық күштерін іске асыруға мүмкіндік алды: ғажап мифтер құрды, ақ мәрмәрдан қала-мемлекеттер (полистер) салды, демократияны, театрды, олимпиадалық ойындар- ды, сурет өнерін, фресканы (ғимарат қабырғасындағы суретті) мүсін 42 өнерін және т.б. ойлап тапты. Солар арқылы еуропалық өркениет пен мәдениеттің негізін салды. Қол жеткен ғаламат жетістіктердің бірі – енді өзгерген өмірдің талаптарына жауап табуға әрекеттенген фило- софия болды. Ол, сөз жоқ, ертедегі гректердің бай мифологиясы - нан және «жеті данышпан» деп аталатындардың нақылынан бастау алады. Соңғыларға таңылатын саны көп нақылдардың қатарына төмен- дегілерді жатқызуға болады. «Не қиын?» деген сұраққа Фалес: «Өзіңді тану», – деп жауап берді. Ал «Не оңай?» дегенге ол: «Басқаға ақыл үйрету», – деген жауап қайтарды. Ал: «Ең жақсы және дұрыс өмірді қалай сүруге болады?» – деген сұраққа оның жауабы: «Егер басқаларға кінә етіп артатын нәрселерді өзіміз істемесек...» – болған екен. Хикаялар бойынша Фалес: «Бақытты адам – ол тәні сау, табиғаты бай, жаны ізгілікті адам; ата-анаңа қандай жарна салсаң, балаларыңнан сондайды өндіріп ал; сырт келбетіңді көрсетіп, мақтан етпе, жақсы істеріңмен көрін; арам жолмен байлық жинама; пікірдің ақылға қонымдылығын көпсөзділік дәлелдемейді», – дегендерді айтқан. Әдебиетте Ежелгі Грекиядағы ғылым бастауларының пайда болуы б.з.д. VI-V ғасырларға – аталған өркениеттің гүлдене дамуы кезеңіне жатқызылады. Сонымен қатар VIII-VI ғасырларда Ежелгі Грекия сол кездердегі Шығыс елдеріне өте ұқсас болған. Он жерде сондай-ақ бай жер иеленушілер өмір сүрген, ал барлық билік аристократияның қолына шоғырланған. Ал қарапайым халықты айтсақ, оның халі тым мүшкіл еді: көпшіліктері ірі жер иеленушілерге қарыздар болудан көз ашпайтын. Алайда билік басына жүктеу/скачать 2,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|