Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым
жүктеу/скачать 0,7 Mb.
|
Курс лекции ЭиТӘҚ негіздері
- Бұл бет үшін навигация:
- Қар көшкіні
- Қар басып қалу қаупі төнгенде.
| Көшкіндер – адам өмірі мен бенсаулығына қауіп төндіретін, гравитация күштерінің әсерінен тепе-теңдңкті сақтай алмай кенеттен туындаған қар, мұз, тау жыныстарының баурайға қарай қозғалысы.
Көшкіндер көп болатын жыл мезгілдері қыс-көктем, көшкіндердің осы уақытта 95 проценті тіренледі. Көшкіндкр тәуліктің кез келген уақытында туындайды, 68прцент –күндізгі уақытта, 22процент – түнде және 10поцент кешкі уақытта. Көшкіндередің жылдамдығы 20-100 м\с аралығында Көшкіндердің қауіпті факторы орасан қиратушы күші.Өз жолындағының бәрін қиратып, таулы аймақтардағы көптеген ТЖ –дың туындау себепшісі болады: құрлыс нысандарын ,жолдарды, техниканы зақымдап, қиратады; адамдарды жарақаттап, өлімге соғады. Қар көшкіні – бұл таудың құламалы беткейлерінен құлайтын немесе сырғитын және секундына 20-30 метр жылдамдықпен қозғалатын қар жиыны. Қар көшкінінің болу себебібеткейді қарға аса толып кетуінен, беткейде жатқан қар алаңының температуралық қысылуынан жәнеқар қайтадан кристалданғанда, қар қабатының ішінде қиыршық горизанттың болуынан туады. Жекеленген қар көшкінінің көлемі 2 млн \м 3 жетеді, Қар көшкіндер іғиараттарды, инженерлік ғимараттарды қиратуы мүмкін, қалың қар жолдар мен тау соқпақ жолдарын алып қалуы мүмкін. Қар көшкініне тап болған адамдар жарақат алып,қалың қардың сатында қалуы мүмкін. Қар басып қалу қаупі төнгенде. Қар басып қалу қаупі төнген кезде үрінді қардың жолын бөгейтін кедергілер жасауға әрекет етіңіз: қар жалдары мен қабырғаларын тұрғызыңыздар, құрғақ бұталардан және тақтайшалардан қалқан жасаңыздар. Ондай тосқауыл кедергілерді жол жиегінен, тұрғын үйлерден, ғимараттардан, мал қоралары мен басқа да құрылыстардан 15-20 метр жерден, жел соғатын жақтан орнату керек. Орнатылған кедергілерді үрінді қар басып қалған сайын оларды биіктете, нығайта тусу керек. Селдер – тау өзнгднрінің арнасы мен ойпаттарында тосыннан пайда болатын уақытша су тасқыны мен тау жыныстары сынықтарының саз бөлшектерден бастап ірі жыныстар мен тастарға дейінгікөп мөлшері. Селдерде кесек тастардың үлесі75 процентке дейін жетеді Селдердің болу себептері таулардағы толассыз жауын қар мен мұздақтардың қарқынды еруі; тау өзендері бөгеттерінің бұзылуы; Тау баурайындағы ормандарды кесу және өсімдіктерді жою; карьерлердегі жару жұмыстары; тау-кен өндірісі технологиясының бұзылуы; Үлкен көлемдегі тау жыныстарының бұзылуы; Көп мөлшердегі су; жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|