Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар

1. 
   Мини-футболда тактика қалай жүргізіледі?
   

1. 
   Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
   
2. 
   Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
   
3. 
   И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
   
4. 
   Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
   

1. 
   Алдау, ашылу
   
2. 
   Техникалық финттар
   

Жеке тактикалық әсерлерге жатады: бұрылыс жиектiң өрiстiң жеке бөлiмшесiндегi сандық көпшiлiктiң алып кету, жасауы, жүргiзу жалған ашуы, соққыларды шабуылда, доптың берiлуi; доппен жабу, доптың ұстап қалу және таңдауы, ойыншысының қудалауын қорғаныста және допсыз, сақтықтық.

Тактикалық жүрiстiң жалғасының мақсаты бар добының қабылдауы үшiн өте тиiмдi, орынды және ыңғайлы позицияның таңдауы ашу.

Қамқоршының мақсаты бар басқа аймағына жалған орын ауыстыру жалған алып кету және қолы бос кеңiстiк немесе ойыншыға, иемденушi допқа, немесе бiрiккен сызықтардан еркiн әрiптесiне жасауға ескерт.

Бiрiккен қатарлардың кеңейтуiне және еркiн кеңiстiктiң оларында бiлiм бұл тактикалық бағытта әсерлерi. Ойыншылар, ойын жағдайда және доп алуға болған шабуылды бастайтын және болжау жылдам бағдарлау тиiстi бақталастардың шабуылының шағылысуында бос емес тiкелей жылдам бағдарлау тиiстi.

Өрiстiң жеке бөлiмшесiндегi сандық көпшiлiктiң жасауы жекпе-жекте бақталасы ұтуы арқылы керiсiнше және басқа аймаққа доппен орын ауыстыруды добы бар әрiптестiң аймағына ойыншы допсыз орын ауыстыру есебiнен iске асады. Добы бар әрiптес ереженi тактикалық әсердiң мәлiметiнiң негiзiнде жалғызiлiктi ешқашан болуы керек жатады.

Иемденушi допты әсерлерге қақпалар бойынша жүргiзу, соққыларды жатады, финттар, доптың берiлуi.

Мысалы, жүргiзу бұл тактикалық әсер бақталасты орынды осындайда қолданылсын болуы мүмкiн бақталастардың өрiсiнiң жартысында флангтегi добы бар ойыншыға Ойынды максимал жылдамдығындағы жүргiзуi орындай асқынуға мүмкiндiк беретiн еркiн кеңiстiк ахуал қалыптасып келгенде ) әрiптестерге доптың берiлулерiн барлық жолды қайта жапты немесе. Шабуылдың дамытуын бөгелтедiғана емес, адасқыш фактордың әрiптестерiнiң добы бар ойыншы ойлайтыны айқын емес тактикалық Ойынында үшiн бола алады доптың ұзақ ұстау еске сақтау керек. Шабуылшы әсерлердiң логикалық аяқтауы қақпалар бойынша соққылар болып табылады. Соққылар болуы керек: соққы бақталастардың қақпашысы үшiн күтпеген жайт әзiрлеусiз, соққы ойыншының астынан, алыс позициядан соққы және тағы басқалар.); қақпашы орындаулар әдiс бойынша тиiстi ахуалға байланысты қосымша егпен соққы және тағы басқалар шығырдан қашық шықты.); иекартпадан бастың соққылары шығуларда ойна кiлегейленi қақпашы оның әзiрлеудiң осал жағы есепке ала қақпашы үшiн қиын, соққылар өсу қақпашы өте биiк төменгi жақтағы және тағы басқалар.).

Жекпе-жектiң маңызды қабылдаулары жиек және финттер, жағдайлардағыны қолданылады: бақталастардың шығыры тiкелей жақындықтағы Ойын асқынулары; өрiстiң нақтылы бөлiмшесiндегi сандық көпшiлiктiң жасаулары.

Әдiстiң бiрлерiнiң жылдамдығының кенет ауысымдары бақталасты адастыру. Ойыншы қашан орташа жылдамдықтағы добы және оның қозғалыстың бақталас, қатты тездетуiне дейiн апарады өз қамқоршысының Шаға бiр-екiсiне озуға мүмкiндiк беруге қуады. Бұл болады берiлудi жасалу немесе қақпалар бойынша соғып жiберу үшiн жеткiлiктi.

Финт алдау қозғалыстың мәлiметiнiң вариантымен басталуға болып табылады. Ойыншының бақталасы, иемденушi допты, қасында және бiр бүйiрден жүгiредi. Доп алыс аяқтың бақталасынан жақын болады, ойыншының денесiмен дерлiк. Аяқ нақтылы моментке тiрек аяқта дененiң доп, ауырлығына басталады. Бақталасты бұл сезiнiп тоқтайды, бiрақ аяқпен доп iлез оған қоса сол алға жiбередi. Қайтадан жұлқыну iсте қорғаушысы кешiгiп.

Бағыттың кенет өзгерiстерi сонымен бiрге тиiмдi. Мысалы, доп ескерт қозғалыс ең алдымен сол аяққа дененiң ауырлық центрiн солға кенет солға адымдап көшiруге жасау мiндеттi оңға мiндеттi жиылған ойыншы. Қорғаушы өз оң аяғына дененiң ауырлық центрi, ойыншының денесiн көлбеп көшiредi сыртқы көтерудiң бiр бөлiгiнiң оң аяқты доптың бiр уақыттағы итермелеуiмен немесе стоптар кенет оңға серпiлiген бойдатек қана.

Алдау қозғалыстың мәлiметiнiң бiр түрi жылжумен финт болып табылады. Қорғаушыны алда немесе артынын шабуыл жасағанда қолданылады. Ойыншы, бастаушы доп, доптың үстiнде бiр аяққа, дене басады қарама-қарсы бағытта доптың жолы сияқты келешек көрсете еңкеедi. Тұрғызылған аяқ бiрақ оны доптың үстiнде тасымалданып бiр бүйiрден тұрғызылады. Дененiң ауырлық центрi аяқты бұл тасымалданады, доптың басқа аяғының iшкi көтерудiң бiр бөлiгiмен қарсы жаққа бұзып жарып өтедi.

Егер : болса финттарды басталсын және жылжумен жағдай тек қана қолдана алады: .ойыншы, бастаушы доп, баяу алға басады немесе орташа жылдамдықпен; сенiмдi және қорғаушы бiрiншi финттың бiр бөлiгi атқарылатын қозғалыстың пәрмендiлiгiне сенетiн болады; екiншi финттың бiр бөлiгi күтпеген жайт және үлкен жылдамдықта орындайды.

Алдап өтетiн бақталастардың айыптық алаңы шектерiндегi қолдану өте орынды, шығырдың алынуы үшiн тиiмдi шарттарды өйткенi құрады.

Екiншi өзара әрекеттесудi доптың берiлуi немесе ойыншылар көп, қайда әр түрлi әдiстерiмен добы бойынша соққыларымен iске асады өз жеке ұсталарының көрсетуге шұғылданатын.

Қашан және доптың қабылдауы есеп қабылдаушы кезде еркiн кеңiстiкте болатынын, берiлу қандай жаса әдiс болғанын жiберушi ойыншысы кiмге шеш секундтiң бөлiгiнде мiндеттi. Егер бiр болса

екi әрiптестер керектi шартпен қамтамасыз етуге iстей алмады, онда бұл байланысты бұзатын.

Беттерiнше тактикалық мазмұнға берiлулердi классификациялайды:

Тағайындау бойынша: аяқта, бос орын, қорғаушының арқасына жүрiп келе жатып, атып сынау, iлiнген;

дистанциялар бойынша: қысқа 10 м, орташа 25 м-шiге дейiн дейiн ұзын 25 енен астам;

бағытқа: ұзына бойына, көлденең, диагоналдiсi;

траекториялар бойынша: төменгi жақтағы, салт, доға бойынша;

орындау бойынша: жұмсақ, қатты, резаная, отырып шығу;

кiдiрте тұр: ерте, дер кезiнде, кешiккенi.

Берiлулерiнiң әдiстерi барлығымен өзi таралған доптың ұшуын басқаруға тура тексеруге мүмкiндiк беретiн стоптар iшкi жақпен бақты. Бұл әдiс бiрақ кемшiлiктер айырылмаған. үлкен жылдамдықтағы оның орындауы қиналған. Бұдан басқа, мұндай бақты жатты бақталаспен оқылады. Егер берiлу дененiң ауырлығы соғып жiберетiн аяққа көшiрген сөйткеншемен iлезге сыртқы көтерудiң бiр бөлiгiнiң соққысымен орындалса кемшiлiктер шеттетуге болады. Жүгiрiстер көрiнетiн өзгерiстердiң екпiнiнде сонымен бiрге добы бар ойыншыда соңғы моментке дейiн берiлуiн жаса аужайын қашыртуға мүмкiндiк бередi ретiнде болмайды.

Бақталасты доптың алуын мүмкiндiк қиналғанғана емес, мұндай берiлудi мүмкiндiк күмәнге тұрғызылады да қамқор болатын ойыншы қарағанда дұрыс позицияның қабылдануы жабу.

Мақсаты бар әсер ұстап қалу қорғаушыдан осы маңай болатын бақталас бағытталған доппен ие болу. Бiлу ұстап қалуын жетiстiк позицияны, допқа бақталастардың жағдай, тактикалық жүрiстiң оқуын тез бағасы және дер кезiнде шығуды дұрыс таңдауға тәуелдi болады.

Жауы бар күш беретiн жекпе-жектiң добының таңдауы iске асады қорғаушы барлық ықыласы iлезi қабылдауды техникалық орындауға бағытталуға және ахуалдың бағасы үшiн уақыт кемде-кемдi болып қалуға шабуылшы доптың қабылдауы доп қорғаушы ең алдымен ката, иықты доп, итерудi соғу және тағы басқалар астында бақталаста кезде өйткенi бұл көмегiмен ендi доп тартып алу немесе ол әрең шығу үшiн қапысын табуға дайын алып қоюға ұмтылуы керек.