Ќазаќстан республикасыныѕ білім жјне єылым министрлігі


Берілгендер және олардың типтері



бет21/35
Дата12.11.2022
өлшемі0,67 Mb.
#49636
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   35
Байланысты:
kur -esepter-shygaru-arqyly-informatikany-oqytu

Берілгендер және олардың типтері
Программаның негізгі объектілері айнымалылар мен тұрақтылар болып табылады. Программа кұру барысында программалаушы олардың типтерін алдын-ала анықтауы қажет. Айнымалылар мен тұрақтылардың типтері - олардын мәндерін және оларға қолданылатын әр түрлі өңдеу амалдарын белгілейтін - басты көрсеткіші.
Паскальда берілгендердің типтерін екі үлкен топтарға жіктеуге болады:

  • Қарапайым типтер

  • Күрделі типтер

Қарапайым типтердің өзі стандартты және пайдаланушылар типтері болып бөлінеді. Стандартты типтер: бүтін, нақты, логикалық (бульевтік), символдык (литерлік).
Күрделі типтер құрамына қарапайым типтер кіреді. Күрделі типтерге: жолдар, массивтер, жазбалар және файлдар жатады.


Стандартты функциялар.
Паскаль тілінің стандартына қарағанда Паскальда стандартты функциялар саны көбейген. Жолдармен, көрсеткіштермен және адрестермен жұмыс істейтін стандартты функциялар қызметі туралы кейінгі тарауларда айтылады. Ал, стандартты арифметикалық функцияларға тоқталар болсақ олар мына ережелер бойынша жазылады:
• Стандартты функция атауы латын алфавиті әріптерімен жазылады;

  • Функция атауы алты әріптен аспауы қажет;

  • Функция аргумент жай жақшаға алынады;

  • Функция аргументі бірнешеу болса, олардың арасына үтір таңбасы қойылады;

.
Паскаль тіліндегі арифметикалық функциялар мәні тек нақты және бүтін типті болады. Олардың тізімі берілген.
Арифметикалық функциялар


Математикада жазылуы

Паскальда жазылуы

SIN(X)

- мәнін есептеу

COS(X)

- мәнін есептеу

TAN(X)

- мәнін есептеу

ARCTAN(X)

- мәнін есептеу

ABS(X)

Х-тің абсолюттік шамасы ІхІ

SQR(X)

- х2-ті есептеу (х*х)

SQRT(X)

Х-тің квадрат түбірі

EXP(X)

Ех- мәнін есептеу

EXP10(X)

10х есептеу

LN(X)

Ln x мәнін есептеу

LOG(X)

Ig x мәнін есептеу

TRUNC(X)

Х-тің бүтін бөлігін табу

ROUND(X)

Х-тің мәнін дөңгелектеу

ODD(X)

Х-тің тақ болса, мәні ақиқат

Х-тің жұп болса, мәні жалған

INC (S)

S- өрнегінің алдындағы символдарды береді

DEC(X)

S-өрнегінен кейінгі символды береді

ORD(X)

- х символының рет нөмерін (кодын) береді, мысалы, ORD(‘R’)=82, ORD(‘O’)=240, ORD(‘9’)=249

CHR(X)

-х – тің реттік нөмірі бойынша сәйкес символды береді, мысалы CHR(68)=’D’

PRED(X)

- х-тің алдындағы символдағы символды береді, мысалы, PRED(‘N’)=’M’

Randon(X)

X жиынынан кездейсоқ бүтін санды береді.

SUCC(X)

Х-тен соң келетін символды береді, мысалы SUCC(‘S’)=’T’



Программа бөлімдері
Паскаль тіліндегі программа төмендегі бөлімдерден тұрады:

  • Программа тақырыбы;

  • Берілгендерді сипаттау:

  • Белгілерді хабарлау бөлімі;

  • Тұрақтыларды хабарлау бөлімі;

  • Типтерді хабарлау;

• Айнымалыларды сипаттау бөлімі;
• Процедура-функцияны хабарлау бөлімі;

• Орындалатын бөлім:


Begin_Программа_денесі_(операторлар_тізбегі);_End._Сонда,_программа_құрылымы_мына_түрдеі_болады:_Program_программа_аты;_Uses'>Begin
Программа денесі (операторлар тізбегі);
End.
Сонда, программа құрылымы мына түрдеі болады:
Program программа аты;
Uses
Модуль аты;
Label
Белгі;
Const
Тұрақты атауы=тұрақты мәні;
Type
Тип атауы = тип сипаттамасы;
Var
Айнымалылар атауы: типі;
Пайдаланушылар процедурасын және функциясын хабарлау;
Begin
Операторлар тізбегі;
End;


Подпрограммалар
Программалауды жеңілдетуде бір программаны бірнеше кішкене бөліктерге бөлуге болады. Программаның осындай бөліктері - көмекші программа (ішкі программа немесе подпрограмма) деп аталады. Көмекші программа екіге бөлінеді: процедуралар және функциялар. Процедуралар мен функциялардың екі түрі бар: стандартты және пайдаланушылар. Стандартты функциялар мен процедуралардың атауы, атқаратын қызметтері алдын-ала анықталғандықтан, оларды программаның басында хабарлаудын қажеті жоқ. Ал, пайдаланушылар процедурасы мен фуцкцияларын программанын арнайы бөлімінде хабарлау керек. Бұл бөлімде пайдаланушы процедурасы мен функциялар атау беріледі. Оларды осы атауы бойынша программаның негізгі бөлімінде шақыруға болады.
Процедураны хабарлау белімінің жалпы жазылуы:




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   35




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет