Қазақстан тарихы «Өзгеріс пен сабақтастық» концептісінің негізінде құрастырылған қысқа мерзімді жоспарлар жинағы Негізгі мектеп Назарбаев Зияткерлік мектептері Нұр-Сұлтан, 2019 ӘОЖ
жүктеу/скачать 1,57 Mb. Pdf көрінісі
|
аза стан тарихы « згеріс пен саба тасты » концептісіні негізін
| Кезеңдері
Тайпалары, бет-келбеті, дене бітімінің сипаты Ортақ тіл, діні Қазақ жеріндегі біртұтас саяси құрылымы Бірінші кезең – ежелгі дәуір Андронов тайпалары, еуропоидтық Сақтар, еуропоидтық Ғұндар, моңғолоидтық Қаңлылар, үйсіндер, еуропоидтық Үнді- ирандық, табиғат күштеріне сенім Түркі тілдес Тайпалар Тайпалық одақтар, көшпелі империя Қосымша 1 Дерекпен жұмыс Қосымша 2 Кестені толтыру 5 минут 7 минут Екінші кезең – ерте орта ғасыр Түркі тайпалары (Түрік, қимақ, оғыз т.б.), моңғолоидтық Түркі тілдес, тәңіршілік Ежелгі түрік тілі, қыпшақ тілі, ислам діні Орталықтанғ ан мемлекет, қағанаттар Үшінші кезең – дамыған орта ғасыр Түркі тайпалары (қыпшақ, керей, найман, жалайыр т.б.) моңғолоидтық Қыпшақ тілі, ислам діні Ордалық мемлекеттер Төртінші кезең - кейінгі орта ғасыр Қазақ жүздері (Ұлы жүз, Орта жүз, Кіші жүз) Қазақ тілі, ислам діні Біртұтас саяси құрылым Дескриптор: 1. Дерек негізінде қазақ халқының қалыптасу кезеңдеріне талдау жасайды. 2. Қазақстан жерін мекендеген тайпалардың бет- келбетінде орын алған өзгерістерді анықтайды. 3. Қазақстан жерін мекендеген тайпалардың тілі мен наным-сенімдеріндегі өзгерістерді анықтайды. 4. Қазақ жеріндегі саяси құрылымды анықтайды. Б Дерекпен жұмыс барысында танысқан «Қазақ жүздері» туралы не білетіндіктерін сұрастыру. Мұғалім «Қазақ жүздерінің пайда болуы» бойынша шағын шолу жасау. Берілген тұжырымдарға тоқталу. Жүз – тарихи-шаруашылық және географиялық аумақ, белгілі рулық топтың территориясы. Жүз – бөлік, тарап мағынасын білдіреді. Жүздердің шығуы туралы Сәрсен Аманжолов: «Моңғол шапқыншылығына дейін, Х-ХІІ ғасырларда пайда болды» десе, этнолог ғалым Н.А.Аристов: «Қазақ жүздері жоңғар шапқыншылығы кезінде пайда болды» дейді. Академик В.В. Бартольд: «Қазақ жүздері әлеуметтік-экономикалық жағдайға байланысты туды» деп, бір-бірінен оқшауланған Жетісу мен Сырдарияның орта ағысын, Сарысу өзені мен Сырдың төменгі ағысын, үшінші, Батыс Қазақстан аймағын көрсетеді. Ғалымның пікірі бойынша, осы аймақтарда қазақтың үш жүзі құрылған. Бұл пікірді тарихшы М. Вяткин одан әрі дамытып, жүздердің құрылуына саяси факторды қосып, ордалардың саяси одақтар құруын ХVІ ғасырдың соңына жатқызады. Бұл пікірді ХІХ ғасырдың екінші жартысында халқымыздың ұлы ғалымы Ш. Уәлиханов айтқан. Ол: «Қазақтар өздері көшіп-қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын сақтау үшін үш жүзден одақтар құрған», - дейді. Ал үш жүздің құрылуын Алтын Орданың ыдырау кезімен байланыстырады. Үш жүз географиялық орны мен климатының айырмашылығымен ерекшеленеді. жүктеу/скачать 1,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|