Қазақстанда кейінгі кездерде өнімдердің сұранысына байланыс
Сусланы салқындату жəне мөлдірлету
жүктеу/скачать 17,34 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сусланы салқындату жəне мөлдірлету. Бұл сатының мақсаты
– құлмақталған сусланы жүзінділерден арылту, оны оттегімен қанықтыру жəне сусланың температурасын ашу үдерісі жақсы жүру үшін қолайлы жағдайға келтіру. Сусланы салқындату екі тəсілде іске асырылады. Төмен ашыту- да алдымен сусла ақырындап 60 0 С температураға дейін, сосын тез 4-6 0 С-қа дейін салқындатылады, жоғары ашытуда 14-15 0 С-қа дейін салқындатады. Сусланы салқындату суслада болатын жүзінділердің тұнбаға отыруын тездетеді. Суслада ірі жəне жіңішке жүзінділер бола- ды. Ірі жүзінділер сусланы құлмақпен қайнатқанда түзіледі. Бұл тұнба ыстық немесе ірі деп аталады. Ыстық тұнбаның негізгі бөлігі құлмақ дробинасында ұсталып қалады, қалған бөлігі мөлдір сусланы 60 0 С температураға дейін салқындатқанда бөлінеді. Тұнбаның құрамына: ақуызды заттар – 50-60%, құлмақ шайыры – 16-20%, минерал заттар – 2-3% жəне басқа да органикалық заттар – 20-30% кіреді. Екінші сатыда салқындатқанда сусладан ыстық суслада еритін заттар жəне суықта ерімейтін заттар бөлінеді. Түзілетін тұнба «суық» немесе «жіңішке» (аш, нəзік тонким) деп аталады. Салқындату кезінде сусламен ауа оттегінің енуі жоғарылайды да, сусла температурасының төмендеуінен газдардың еруі өседі. Оттегінің болуынан қажет емес тотықтырғыш үдерістер жүреді: сусла күңгірттенеді, құлмақтың хош иісі төмендейді, ащы дəм пай- 486 да болады. Сонымен қатар оттегі ақуыздың ұюын жəне тұнбаның жақсы тұнуын қамтамасыз етіп, жоғары мөлдірлікті негіздейді. Салқындату жəне мөлдірлетудің алғашқы сатысы тоңазытқыш тарелкада немесе тұрғызғыш аппаратта жүргізіледі. Тоңазытқыш тарелка – аздап түбі бар биіктігі 30 см тегіс ашық ыдыс. Тарелканың түбінде сусланың тұнбасын жəне ағындысын кетіретін вентил орнатылған. Суслаға тұнба бөліктері жəне басқа да қоспалар кетіп қалмау үшін вентиль сусла ағындысына арналған түбінде елекпен құбыр қамтылған. Тарелкадағы сусла қабатының биіктігі 215-250 см, салқындату ұзақтығы – 2-6 сағ. Тұрғызғыш аппарат ирек құбырмен қамтылған цилиндрлі жабық резервуар. Аппарат сусламен 0,9 м биіктікке дейін толтырылып, ирек құбырға суық су жіберу арқылы салқындатылады. Сусла қалтқы жалғанған құбыр арқылы ағызылады. Ағынды құбыр арқылы сусланың өту деңгейі бойынша қалтқы бірге жіберіледі. Тұнба екінші құбыр арқылы бөлініп, сусла қалдығын бөліп алу үшін сүзгі- преске бағытталады. Тұрғызғыш аппаратта сусланы салқындатудың ұзақтығы – 20 мин. Сусланың мөлдірлігін жоғарылату жəне оның тұнбамен бірге шығындалуын төмендетуге сеперациялау жолымен немесе гидро- циклонды аппараттың көмегімен қол жеткізуге болады. Сусланы екінші салқындату сатысы пластинкалы жылуал- мастырғыштың көмегімен немесе тоңазытқыш типінде (құбыр құбырда) іске асырылады. Сусланың залалдануын шығаруға мүмкіндік беретін пластин- калы жылуалмасуда ашудың алғашқы температурасында сусланы салқындату əдісі кеңінен тараған. Сонымен қатар пластинкалы жы- луалмасу аз ауданды алады, жəне онда жұмыс істеу оңай. Мөлдірлетіліп алынған сусла сыраның түріне қарай концентра- циясы (құрғақ затының массалық үлесі), қышқылдығы жəне түсі бойынша белгілі талаптарға жауап беруі керек. жүктеу/скачать 17,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|