Қазақстанның білім беру жүйесін реформалаудың қағидалары Орындаған: Шитенхан Назым



Дата28.11.2023
өлшемі431,56 Kb.
#131020

Қазақстанның білім беру жүйесін реформалаудың қағидалары

Орындаған: Шитенхан Назым


Қазақстанның білім беру саласындағы мемлекеттік саясаты 1991 жылдан кейін білім беру жүйесін сапалы қайта құру міндеті тұрғысында заңнамалық базаны, білім беруді басқару және қаржыландыру жүйесін реформалау бағытында жүзеге асырылды. Республикада жоғары білім беруді реформалау 1995 жылдан бастап қарқынды жүргізіле бастады.
Кіріспе
Реформа кезеңдері
Қазақстан тәуелсіздік алған жылдары жоғары білім беру жүйесін реформалау кезеңдерін шартты түрде келесіге бөлуге болады.
Бірінші кезең (1991-1994 ж.) Жоғары білімнің заңнамалық және нормативтік-құқықтық базасының қалыптасуы.
  • Осы кезеңнің негізгі міндеттері республиканың тәуелсіз кадрлар даярлаудағы қамтамасыз ету, нарықтық экономиканың, облыстар мен өңірлердің қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында жоғары оқу орындарының желісін құру және жоғары білім беру мамандықтарын жаңарту болды.
  • 1994 жылы Қазақстан Республикасының Жоғары білім берудің мемлекеттік стандарты (Негізгі ережелер) бекітілді, ол алғаш рет елде жоғары білім берудің көп деңгейлі құрылымын, бакалаврлар мен магистрлердің академиялық дәрежелерін енгізуді айқындады.

Екінші кезең (1995-1998ж.). Жоғары білім беру жүйесін жаңғырту, оның мазмұнын жаңарту.
  • Бұл кезең 1995 жылы жоғары білім беру жүйесінің дамуын тұжырымдамалық анықтаумен, жоғары оқу орындарының қызметін реттейтін жаңа нормативтік құқықтық ережелерді қабылдаумен сипатталады.
  • 1995-1997 жылдар аралығында жоғары білім берудің 310 мамандығы бойынша алғашқы Қазақстандық білім беру стандарттары қабылданады.
  • Мемлекеттік емес білім беру секторы белсенді дамыды.

Үшінші кезең (1999-2000). Білім беруді басқару мен қаржыландыруды орталықсыздандыру, білім беру ұйымдарының академиялық еркіндігін кеңейту.
  • Бұл кезеңде білім беру ұйымдарын басқару жүйесінің нақты орталықсыздандырылуы орын алады.
  • Жоғары оқу орындарына қабылдау қағидаттары түбегейлі өзгерді, мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде жоғары кәсіптік білімі бар мамандарды даярлауға көшу жүзеге асырылды.

Төртінші кезең (2001-2004 жыл). Жоғары және орта білім беру жүйесінің стратегиялық дамуы.
  • Жоғары кәсіптік білім беруді үдемелі дамытудың негізгі бағыттары айқындалды.
  • 2004 жылы ҚР Білім беру жүйесін дамытудың 2015 жылға дейінгі тұжырымдамасын қабылдады.
  • Бағдарламада дамудың мынадай негізгі бағыттары көзделген: 12 жылдық жалпы орта білім беруге көшу.
  • Академиялық кредиттер жүйесіне негізделген кәсіби кадрларды даярлаудың үш деңгейлі жүйесін: бакалавриат – магистратура – докторантура (PhD);

2010 жылы ҚР білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған екі кезеңдік мемлекеттік бағдарламасы қабылданды.

Мемлекеттік бағдарламаның бірінші кезеңі 2011 - 2015 жылдарға, екіншісі - 2016 - 2020 жылдарға есептелген. Бірінші кезеңді қаржыландырудың жалпы көлемі 461 миллиард теңгеден асады (3,1 миллиард доллар). Бағдарлама педагогикалық қызметтің ерекшелігін ескере отырып, еңбекақы төлеудің жаңа сараланған жүйесін әзірлеуді және енгізуді көздейді. Жоспарда-мектеп және ЖОО білім беру, сондай-ақ жоғары білім, ғылым және өндіріс бағдарламаларын біріктіру. Сонымен қатар, ЖОО жүйесінде градация енгізіледі: зерттеу ұлттық университеттері, ұлттық университеттер, зерттеу университеттері, институттар және академиялар. Осы бағдарлама бойынша әр түрлі нысандағы 140 жұмыс істеп тұрған университеттердің ішінен тек 50 университет пен 30 институт қалуы тиіс, қалғандары академиялар болуы тиіс, олардың жалпы саны 100 аспауы тиіс


Қазақстан дамуының жаңа кезеңі мемлекеттің әлемнің бәсекеге барынша қабілетті 50 елінің қауымдастығына жедел ілгерілеуіне бағытталған. Осыған байланысты, білім беру саласындағы саясат әлемдік білім беру кеңістігіне интеграцияланған және әлемдік еңбек нарығында бәсекеге қабілетті мамандарды даярлауды қамтамасыз ететін білім берудің ұлттық моделін қалыптастыруға бағытталған.

Қазақстанда жоғары білім беру саласындағы бірқатар проблемалар шешілмеген күйінде қалып отыр. Бұл негізінен педагогикалық кадрлардың проблемасымен байланысты.

  • Бір жағынан, бұл жоғары оқу орындарының профессорлық-оқытушылық құрамының "қартаюы", ал екінші жағынан, білім беру саласына талантты жастардың жеткілікті ағымы жоқ.
  • Негізгі себеп: экономиканың басқа салаларымен салыстырғанда жалақы деңгейінің жеткіліксіздігі. Қазақстанда жоғары білімді жаңа халықаралық деңгейге көтеру үшін қабілетті кадрларды даярлау мүмкіндіктерін барынша арттыруға көмектесетін білім және ғылым саласына тұрақты инвестициялар қажет.

Қазақстан Республикасының тәуелсіздігі кезеңінде елімізде білім беру жүйесін реформалау бойынша үлкен қадам жасалды. Экономика мен білімнің дамуы бір-бірімен тығыз байланысты. Экономикалық өсусіз бір жағынан білім беру саласын дамыту мүмкін емес, ал жоғары білікті кадрларсыз, кәсіпқойларсыз экономикалық прогресс болмайды.
Қорытынды
1.Соңғы жылдары Қазақстанда білім беру жүйесін реформалаудың негізгі принциптері қандай болды?
Cұрақ:
2.Реформалар Қазақстанда білім беру сапасын арттыруға қалай бағытталған?
1.Қазақстандағы білім беру жүйесін реформалаудың негізгі қағидаттарына оқу бағдарламаларын жаңғырту, білім беру сапасын арттыру, білім берудің қолжетімділігін жақсарту, ғылыми зерттеулер мен инновацияларды дамыту, сондай-ақ жоғары білікті педагогтарды даярлау кіреді.
2.Білім беру сапасын арттыруға оқыту стандарттарын жақсарту, жоғары білікті оқытушыларды даярлау және мектептер мен университеттердің заманауи материалдық-техникалық базасы арқылы қол жеткізіледі.

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет