Қораның табиғи жарығын есептеу Мал қораларын жобалау және салуда қора жарығын нормалауда және жарықты бағалауда, геометриялық әдіспен анықталатын жарық коэффициентін (ЖҚ) табады. Бұл көрсеткіш таза терезелер шыныларының көлемінің мал қораларының еденіне қатынасы мен 1 м2 терезе шыныларына келетін еден көлемін көрсетеді (1 м2). Оны келесі формула арқылы табамыз
ЖҚ =
онда ЖҚ – жарық коэффициенті;
Σ Sтаза ш. – таза шыны қосынды көлеміні, 1 м2;
Sn – еден көлемі, 1 м2 Таза шыны көлемінің қосынды көлемін табу үшін келесі формуланы пайдаланамыз. Табылған көрсеткіш қораның норматив бойынша қажетті жарығының деңгейін көрсетеді.
Σ Sтаза ш. =
Сиыр қорасының жарық коэффициентінің (ЖҚ) нормативі 1:10 – 1:15 болу керек.
Таза шыны көлемінің (Σ Sтаза ш.) 10-20 % - ын терезенің рамасы мен оның бөліктеріне кетеді.
Жасады жарық күшін есептеу Мал қораларында малды күтіп-бағу, азықтандыру, пайдалану және басқа да технологиялық үрдістерді дұрыс жүргізу үшін көп жағдайларда қорада қосымша жарық көздері қажет. Көктем мен жазда табиғи жарық қораға қажет жарық мерзімінің тек 70 % қамтамасыз етеді, ал күзде және қыста - 20 %. Сондықтан мал қораларында жарық көздерін орнатады. Олардың бірі технологиялық үрдістерді (жұмыс) атқарғанда қолданылады да, екінші бақылау жарығы – түнде малды қадағалауда қолданылады.
Түнгі бақылау жарығына жұмыс жарығына пайдаланатын жарық көздерінің (лампаларының) 10-15 % алынады.
Жасанды жарық 1 м2 көлемге жарық беретін Вт/м2 есептелетін жарық көздерінің (лампаларының) қуатымен сипатталады. Жасанды жарық нормативтері қосымшада (8 кесте «Қораның табиғи және жасанды жарығының нормативі») берілген.
Қажетті лампалардың санын білу үшін еден көлемін (м2) лампаның қуатына (Вт/м2) көбейтіп, бір жарық көзінің қуатына бөлеміз (100,200,250 Вт т.б.).
Түнгі бақылау жарығы табылған жұмыс жарығының қуатының 10-15 %.
