Қобыздың оркестрде қолданылатын түрлері

Қазақ музыкасына арқау болған әр түрлі музыкалық аспаптар заманымызға сай түрленіп, жаңа ұғымда, жаңа мазмұнда пайдаланылып, қазақ өнерін әлемге танытып келеді. Демек, қазақтың музыкалық аспабының қай түрі болмасын көнермейді деген сөз, керісінше ол заман ағымына сай өзгеріп, жаңарып, жаңа туынды ретінде өмір сүреді.

Қазіргі кезде музыка әрлеушілері түрлі музыка жанрларын домбыраға, қобызға және т.б. музыка аспаптарына сәйкестендіріп, ұлттық нақышта, жаңа әр беріп, жоғары талғамда орындалуын көздейді.

Бүгінгі таңда қайта көркейген, жаңа мазмұнға ие болған, өмірімізден өзінің лайықты орнын алған бұл музыкалық аспап, өткеннің ескерткіші ғана  емес, күнделікті  мәдениетімізді дамытатын, ажарын ашатын, рухани құндылық ретінде  сақтауымыз керек.

Саналы адам баласы табиғи дарынымен ерекшеленсе, асыл мұраларамыз ата – бабаларымыздың өнерімен, өнегесімен бағалы.

Бүгінгі күні Қазақстанда Қорқыт атаның ізбасарлары аз емес. Бабалар мұрасын жалғастырушылар Қорқыттың күйлерін бізге жеткізіп отыр. Қорқыттың «Қобызым» әні әнші Жанар Айжанованың орындалуында өз тыңдаушыларын тапқан. Гүлнұр Оразымбетованың орындауындағы Қорқытқа арнайы жазылған «Қорқыт - қобыз» әнінің өзі бір тарих. Ел ішінде «Қорқыт күйі», «Қорқыт сарыны», «Қоңыр», «Тәңір күй», «Қорқыттың елмен қоштасуы» деп келетін қобыз күйлері, байырғы сарындар күні бүгінге дейін тартылады.

Скрипканың арғы атасы – қазақтың қара қобызы екенін әлем музыканттары мойындап та, дәлелдеп те үлгерді. Дәлелдеген – еуропалықтар. Мойындатқан – қазақтың ару қыздары. Бұл ұмытылуға жақын қалып, қудалау көрген аспапы Еуропаға халқымызды соғыс жылдары қазақтың тұңғыш скрипкашысы Әйткеш Толғанбаев танытты. Қазір дүние жүзіне танылып отырған қыл ішектің шеберлері - Марат Бисенғалиев, Арман Мырзағалиев, Ақан Мейірбеков, Айман Мұсақожаева, Гауһар Мырзабекова, Меруерт Тұяқбаева, Жәмилә Серкебаева, Лана, Бұл орындаушылардың мүмкіндіктері мен жоғары орындау мәнеріне Штраус, Брамс, Шуберттердің отаны алақандары қызарғанша қол соғып, жоғарғы мәртебелі ханшайымдар, корольдер, императорлар мен графтар арнайы шақыртулар жіберетін, қазақстандық музыканттардың гастрольдік сапарын асыға күтетін болды. Ұлыбританияның,  Паганинидің отаны Қорқыттың отанына жол бере бастады.

Ұсынысым

Мына біз жастар ата-бабамыз қалдырып кеткен мәдени  мұраларымызды қадірлеп, бағалай білуіміз қажет. Ол үшінде қаламызда немесе мектебімізде арнайы мәдени мұраларды сақтайтын мұражайлар  болса деймін. Ол жерге сыныптастарымызбен барып сол мәдени мұраларымызды өз көзімізбен көріп олардың қадір-қасиетін сыныптас достарым түсінеді деп ойлаймын.Сонымен қатар, мәдени-мұраны жаңғырту және насихаттау мақсатында мектебімізде үйірме сабақтары өтілсе екен деймін.

1. Тотем - рулық қоғамдағы дамдар тобының шығу тегін жануарларға, өсімдіктерге немесе табиғат құбылыстарына байланыстыруы.

2. Бақсы – жеке адамның бойында бір беймәлім күштің әсерінен кенеттен пайда болатын бізге көрінбейтін, сыртқы белгісіз «рухтармен» байланыс жасап, неше түрлі көріпкелдік, болжағыш, сәуегейлік, емшілік т.б. құпиялы сиқырлы жұмбақ күш иесі.

3. Контрабас - ысқымен  тартылатын ішекті музыкалық аспап.