«Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы және фразеологиясы» пәні Билет №27
жүктеу/скачать 33,06 Kb.
|
| Ономастиканың салалары.
Теонимия – құдай есімдері мен мифтердің есімдердің есімдері туралы зерттейтін саласы. Этнонимика- ру, тайпа, этникалық топ, халықтардың есімдері туралы зерттейтін саласы. Космонимика- жұлдыз, планета, әлем есімдері туралы зерттейтін саласы. Зоонимика- жануарлардың атауын зертецтін саласы. Ерте орта ғасырда Батыс Европада ат қоюында ерекшеліктері болған. Ол екі немесе бұдан да көп аттары болған. Баланың атына әкесінің немесе шешесінің аты қосылып қойылған. Әсіресе ол атауды біз Испания мексикадан білуімізге болады. Римдегі “Цезар” деген есім 70 млн адамға қойылған. Ал құлдар өзінің атына кәсібін, өнеркәсіптерін қойған. Саяси сакудалық және қол өнер орталығы әдетте “кент” деп аталады. Бұл сөзге кейде Паш, Шым, Құм деген сияқты қандай материалдан салынған немесе қандай географиялық жағдайда екенін көрсететін теңдеулер (Ташкен, Шымкен, Құмкент) қосылып отырды. Қала аттары көбінесе тайпа атымен, мысалы: Шығылкент, Оғызкент, Созақ кент кейде феодалдық шоншарлар есімімен, мысалы: Баршынкент те аталып отырды.Сонымен бірге Волград деген сөздегі град деген, город деген сөз яғни өала, Волга даласы және Петербург, Гамбург деген сөздердегі бург деген сөз қамал деген сөз. “Дарния” деген сөзі иран тілінен аударғанда “өзен” деген сөздегі Аму өзен жалғасын дегенді білдіреді. Қазақ антропонимдері. Антропоним дегеніміз- ономастиканың бір саласы. “Антропонимика” грек сөзі аудармасы “антропос- кісі, ономо- есім” деген сөзден шыққан. Сонымен антропониммика деген кісі есімдерін зерттейтін сала. Антропонимиканың негізгі обекътиві- кісінің шын атты, әкесінің аты мен фамилясы және лақап аттар мен бүркеншік есімдер. Қазақ есімдердің шығу тарихы ру, тайпа аттарымен тікелей байланысты. Олардың құрамында қазіргі әдеби тілдегі қолданылмайтын ескі сөздер мен формалар да сақталған. Антропонимика тарих, этнография ғылымдармен тығыз байланысты. Халықтың өткендегі тарихын, дәстүрін білу де антропонимиканның рольі зор. Қазақ антропонимдері тілдегі сөздік құрамының бір бөлігі болып саналады. Ол өз арнасын жалпы халақ тілі орынан алады да тіліміздің ішкі заңына сәйкез дамыйды. Сөйтіп ол тілдегі сөздердің барлық салаларына жасалады. Ономастика-халықтың ғасырлар бойы Салт-сана ,әдет-ғұрып Яғни этнографиясымен тығыз байланыста қаралып,басқа халықтарымен жүргізілген тарихи мәдени қарым-қатынасының сыр-сипатын көрсетеді. 3. Төмендегі тұрақты тіркестердің баламасын табыңыз 1 Кердең мойын; 2 асығы алшасынан түсу; 3 Қаламы төселді; 4 Қалпақтай ұшты; 5 Ойға батты; 6 Аузы-мұрнынан келді; 7 Басы көзіне қарамады; 8 Жаңбырдай жаудырды; 9 Кесе-көлденең болды; 10 Көркі енді. жүктеу/скачать 33,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|