Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен диалектологиясы Емтихан сұрақтары


Сөздердің стильдік қызметіне байланысты түрлері, жасалу ерекшеліктері, кестеге түсіріңіз



бет25/25
Дата04.03.2023
өлшемі94,32 Kb.
#71501
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25
40.Сөздердің стильдік қызметіне байланысты түрлері, жасалу ерекшеліктері, кестеге түсіріңіз.
Сөйлеу я жазу үстінде сөз қалай болса солай қолданылмайды. Адам қашанда өзінің айтайын деген ойына, мақсатына лайық сөздерді халықтың лексикадан іріктеп, талғап таңдап қолдануға тырысады. Мысалы: сөздердің күнделікті ауызекі сөйлеу тіліндеайтылуы мен жазба тілде қолданылуы бірдей емес. Сөздердің қызметіне қарай жіктелуі функционалдық стилдердің түрлерімен үйлесіп отырады. Сөзді қолданудың қалыптасқан үйреншікті орны, үлгісі болады. Әр сөз өзінің дағдылы орнында тап басып қолдануды талап етеді.



Стильаралық лексика

Тұрмыстық қарапайым лексика

Варваризмдер

Кітаби лексика

Стильаралық лексикаға функционалдық стильдердің ешқайсысына жатқызуға болмайтын сөздер жатады.Мысалы: көпшілік,келісім, т.б..

Тұрмыстық – қарапайым лексика – күнделікті өмірде, тұрмыстық қарым-қатынаста қолданылатын жалпы халыққа белгілі, сөйлеу тілінің аясындағы сөздер жатады.
Сөйлеу тілінің лексикасына тұрмыстық қарым-қатынаста қолданылатын жалпыхалыққа белгілі сөздер жатады.

Варваризмдер — тілге етене болып сіңбеген, соншалықты зәрулігі жоқ бөтен тілдің сөзі деген ұғымды білдіреді.Кемсітіп, мұқатуды білдіретін:қортық, қатын,шүйкебас, бозөкпе, сүмелек, тажал, байқұс т.б. Алғыс-тілек мәнді: жолың болғыр, алла жар болсын т.б.

Кітаби лексика бұрынғы дәуірдегі жазба мұралардың тілі, соларға тән жазу дәстүрі ескі кітаби тіл деп, ал сол нұсқаларда қолданылған түркі тілдеріне ортақ сөздер ескі дәуірдегі кітаби лексика деп аталады. Ауызша әдеби сөйлеу лексикасы — адамдардың әртүрлі тақырыпта өзара сұқбаттасуынан басқа дәріс оқыған кезде, сұхбат бергенде, теледидардан сөйлегенде қолданылады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет