Тәрбие жүйесінің нәтижелі болуын зерттеу тәсілдері мен көрсеткіштері.
Қазіргі таңда мектептегі тәрбие жүйесінің негізгі құрылымы - сабақ үстіндегі, сабақтан тыс уақыттағы, мектептен тыс уақыттағы, қоғамдық ұйымдардағы және қоғам, мектеп, ата-аналар бірлестігінде іске асырылады, бір-бірімен сабақтастықта және жүйелі түрде байланысады.
Мектептегі тәрбие жүйесі, біріншіден жүйенің қалыптасуынан, екіншіден әр ұжымның іс-әрекетінің мазмұнын нақтылаудан, үшіншіден, жаңашыл үрдістерді пайдалану барысында жүйені қалыптастырудан тұрады.
Жалпы мектептегі тәрбиелеу жүйесі, сыныптағы тәрбие жүйесі бір-бірімен кіріктірле отырып, сабақтастырыла жүргізіледі. Тұтас педагогикалық жүйе секілді тәрбие жүйесінің негізіне оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыру жатады. Қазіргі таңда тәрбиелік жүйені педагогиканың негізгі категорияларының бірі болып табылатын тұлғаны әлеуметтендіру тұрғысынан қарастырады.
В.С.Кукушкин өзінің “Мектептегі тәрбие жұмысын ұйымдастырудың теориясы мен әдістемесі“ атты еңбегінде тәрбиелеу жүйесінің негізгі бағыттарын нақтылайды:
- әр мектептің өзіндің тәрбие жүйесінің тұжырымдамасының болуы;
- тәрбиелеу жүйесінің жалпыадамзаттық құндылықтарға негізделуі;
- тәрбие жүйесінің тұлғаға бағытталған еркіндік кеңістігінің қалыптасуы;
V—VI сыныптардағы тәрбиенің міндеттері мен мазмұны.
Бесінші сыныпта оқушылар бұқаралық ақпарат
құралдарынан Қазақстанда, ТМД елдерінде және шетелдерде болып жатқан маңызды оқиғалармен таныс болады. Олар оқушылардың өмірі мен қоғамдық жұмысына арналған жиналыстарға қатысады, сыныптың қабырға газеттерін шығарады.
Оқушылар табиғат құбылыстарымен танысады, альбомға мақалдар, мәтелдер, суреттер мен өлеңдер жинайды; табиғат сұлулығын жырлайтын тақпақтар мен өлеңдерді жаттап үйренеді; өз үйлерінің жанына, мектеп және шағын ауданының көшелеріне ағаштар отырғызады, оларды суарады, құстарға ұя жасайды; аулада мұз айдынын жасауға және жазғы спорттық алаңдар ұйымдастыруға қатысады; еңбек ардагерлерімен кездесулер өткізеді; Наурыз, Жеңіс күні, халықаралық әйелдер күндерін мерекелеуде белсене қатысады; техникалық үйірмелерге қатысады; оқушылар мектеп намысын қорғаумен спорттық шараларға белсене қатысады.
VII—VIII сынып оқушылары тәрбиесінің міндеттері мен мазмүны
Оқушьшардың гуманитарлық және жаратылыстану, математика пәндері бойынша алған білімдерін олардың табиғатқа және қоғамға деген материалистік көзқарасын тереңдетуте және диалектикалық ой-өрісті қалыптастыруга пайдалануы қажет; түсінікті фактілерді пайдаланумен оқушьшардың санасына таным теориясының, материяның өмір сүру заңдылықтары мен түрлерінің кейбір қарама-қарсылықтың бірлігі мен күресі, қуаттың пайда болуы, сандық өзгерістердің сапаға ауысуы; ғылым мен техниканың байланысын, табиғатгағы тепе-теңдікті сақтау заңын; ғылыми зерттеу әдістерін игеру мақсатымен денелік, химиялық міндеттерді өздігінен шешу, өндірісті дамытуда қоғамда тұлғаның және қоғамдық қатынастардың рөлін түсіңдіру. Сондай-ақ қоғамды дамытуда қоғамның материалдық және рухани игілігіндегі еңбектің мәнін, нарықтық экономикаға өту, өндіріске жаңа техника мен тәсілдерді өндіру жағдайларында еңбекті дұрыс ұйымдастырудың мәнін түсіндіру. Жаратылыстану ғылыми білімдер негізінде ғылым мен дін арасындағы айырмашылықты білуге, сондай-ақ дін қағидаларың имандылыққа, ізгілікке тәрбиелеу құралы екенін бірдіруге көңіл бөлу,
Мектепке дейінгі тәрбие процессінің жүзеге асырудың негізгі тәсілдері:
Жеке - іс-әрекеттік тәсіл
баланы алуан түрлі іс-әрекеттер түріне кірістіру үдерісінде өзін жеке тұлға ретінде сезінуге көмектесуді және өзін танытуға мүмкіндік туғызуды білдіреді.
Жеке - бағдарлық тәсіл
баланың тұлғалық қасиеттерін дамытуға және өздік дамытуға бағытталған ерекше түрдегі білім бері үдерісін (ерекше мақсатпен, мазмұнмен, түрлермен, әдістер және технологиялармен) құруға негізделген.
Құзыреттілік тәсіл
мәселені анықтауға, жауапкершілікпен шешім қабылдауға, оларды жүзеге асырудың жолдарын анықтауға, жетістікке жетуді жоспарлау мен ұйымдастыру үдерісіне, өзінің іс-әрекетіне және нәтижесіне баға беруге және өздік бағалауды іске асыруға мүмкіндік береді
