«Қазіргі заманғы жаратылыстану концепциялары» пәні 10 дәріс

(Әлемнің изотроптығы) және екіншіден, егер
біз бақылауды басқа бір жерден жүргізсек те, бұл пайымдау шындық болып қала беруі керек
(Әлемнің біртектілігі). Бұл екі жорамал космологаялық принцип дегенді құрайды. Басқа
ешқандай болжамға бас ұрмай Фридман Әлемнің статикалық болуы мүмкін емес екендігін көрсетті.
Әлемнің барлық бағыттардан біркелкілігі туралы болжам шындығында, әрине, теріс. Біз білетіндей,
біздің Галактикадағы басқа жұлдыздар бүкіл аспан арқылы өтетін анық көрінетін жарық жолағын
-
Құс жолын құрайды. Ал егер алыс галактикалар туралы айтатын болсақ, олардың саны барлық
бағыттарда шамамен бірдей. Ендеше, Әлем галактикалар арасындағы қашықтықпен
салыстырғанда үлкен масштабтан бақылағанда "шамамен" шынында барлық бағыттардан бірдей.
Көп уақытқа дейін бұл Фридманның шынайы Әлемге "долбарлы" жақын ги-потезасының жалғыз
негіздемесі болды. Бірақ кейін, XX ғасырда жасалған астрономиялық бақылаулардың Фридманның
моделдерімен сәйкес келетіндігі және Әлемнің бастапқы
сингулярлықтан ұлғая беретіндігін
көрсететіні анықталды (материя тығыздығы шексіз жердегі өте кіші көлемнен бастап).

Әдебиеттер:
1. Тұрғынбаев Ә.Х. Қазіргі жаратылыстану концепциялары. Алматы- Білім, 2003.
2. Бияшева З. Қазіргі заманғы жаратылыстану ғылымдары концепциялары Алматы, 2000 ж.
3. Фазылов Н.П. және т.б. Қазіргі заманғы жаратылыстану ғылымдары концепциялары, Алматы, 2003 ж.
4. Садохин, А. П. Концепции современного естествознания.- М. : Омега-Л, 2011. 
5. Е. А. Ахметов және т. б.; Қазіргі жаратылыстану концепциялары. - Алматы : Қаз. ун-ті, 2003. 
Интернет-ресурстар: 
http://www.nature.com, 
http://www. nature.ru, 
http://www. sciencefirst-hand.ru,
http://www.nasa.gov