Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
Схоластиканың тӛртінші кезеңін Уильям Оккам
жүктеу/скачать 1,78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Оккамның ұстарасы»
| Схоластиканың тӛртінші кезеңін Уильям Оккам (1285-1349 жж.),
Аквинат пен Скотт бастаған сана мен сенімнің, сондай-ақ, философия және діннің аражігін кӛрсетеді. Оккам философия Құдайға сенетін кәнизак емес, ал теология ғылым емес, тек сенім күшін әсірелеу деп кӛрсетті. Ол ақиқаттың комплекісі, сенім күші бекітілгені дейді. Оған білімнің сенімге байланысы қосалқы мінез айқын. Ибн Рушдта: «Екі жақты шындық оқуды бӛліп, адам ақылы мен сенім байланыспайды, мәңгі бӛлініп тұрады». Оккамның айтуынша, логикалық және рациональдық негізді табу мүмкін емес, бұл ой ашық айтылған. Оккамның ойынша, адам мен Құдайдың байланысы таза күйінде Құдайдан болады, басқа байланыс жоқ. Сондықтан, Құдай мен адам арасындағы адамдар олар тәкаппар болады. Бұнда ол метафизиканы жақтайды. Құдайдың еркіндігі бар. Уильям Оккам ерекше назар аударған тағы бір нәрсе Құдай еркін сенімді күшті жақтайды, бірақ басқа заңдарды құруда мән жоқ. Сол жағдайды қорғай, отырып, Оккам жалпылама ұғымда сынға реализмді (ілім туралы нақтылығының – ортақ ұғымдардың) ұшыратты. Идеяның нақтылығының мерейі, бір кӛзқарас Оккамда, тәңірлік еркіндікті шектейді, ал-, бұл Құдай жасайды, идеялармен келіседі. Шындыққа қарсы номинализм бағытын ұстайды. Оккамның ойынша, Құдай дара және кездейсоқ нәрсе жасайды. Жалпы қажеттілік ұғымы назардан тыс қалады. Ғылыми таным тірегі лингвистикалық талдау немесе сын емес- эксперимент болу керек. Оккам ӛзінің «Оккамның ұстарасы» деген еңбегінде адам не адам табиғаты дара құбылыс деп айтады. Адамның ақыл-ойы кез келген құбылысты тани алады. Оккам адам санасының универсалдылылығын, себеп пен жорамалдың байланысын, уақыт, т.б маңызды қатынастарды жоққа шығарады. Дәлелдеудің ӛзі қарпайымдылыққа негізделуі тиіс. жүктеу/скачать 1,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|