Бақылау сұрақтары:
Бағалы қағаздар нарығының анықтамасы. Оның қызметтері.
Бағалы қағаздар нарығының құрылымы және оған қатысушылар.
Бағалы қағаздар нарығын дамытудың нақты тенденциялары.
Тауар нарығының анықтамасы, оның негізгі элементтері.
Тауар нарығының құрылымы.
Валюта нарығының анықтамасы және қызметі.
Валюта нарығының ел экономикасына әсері.
Валюта нарығының негізгі белгілері.
Валюта бағамының ауытқуына әсер ететін факторлар қандай?
Валюта бағамын реттеуші концепциялар (теориялар) қандай?
ХІ ТАРАУ Биржаны және биржалық сауданы ұйымдастыру
11.1. Биржаны қүрушылар және оның мүшелері. Биржаның басқару органдары
Биржа оның құрушыларының (құрылтайшы) еркімен және қызмет ету мерзімінің шектеусіз күралады. Сондықтан, биржаның құрылтайшылары деп өзара құрылтай шартын жасасқан ерікті топ мүшелерін есептейді.
Құрылтайшы неғұрлым көп болса, соғұрлым биржаның қаржылық-материалдық жағдайы мықты болады деп саналады. Әйтсе де құрылтайшылардың көптігі биржаны басқаруды күрделендіреді деген де тұжырым бар.
Құрылтайшылардың құрамы биржаның түріне байланысты болады. Мысалы, тауар биржасын құрушылар жеке тұлға да, сондай-ақ занды тұлға да болуы мүмкін. Алайда «Тауар биржалары туралы» Қазақстан Республикасы заңында биржаны құруға құқығы жоқтар айтылған. Олар:
жоғары және жергілікті мемлекеттік басқару органдары;
банктік операцияларды жүргізуге заң негізінде алған лицензиясы бар банктер мен несие мекемелері;
сақтандыру және инвестициялық қорлар мен компаниялар;
қоғамдық діни ұйымдар және қорлар;
заң бойынша кәсіпкерлік іспен шұғылдануға құқығы жоқ жеке тұлғалар.
Биржаны құрушылардың оны ұйымдастырушысы ретіндегі міндеттері:
биржаның ішкі нормативтік құжаттарын дайындау;
биржалық сауданы ұйымдастыру үшін қажетті мүліктерді қалыптастыру;
биржаның ұйымдық-құқықтық формасына сәйкес көлемде жарғылық капитал жинақтау;
биржа мүшелерін таңдап алу;
• биржа мүшелерінің жалпы жиналысын өткізу. Биржаның жаргысына сай оның мүшесі болып жарғылық капиталын қалыптастыруға не мүшелік жарна, не жабдықтарына максатты жарна төлеген жақтар саналады. Жеке тұлға да, заңды тұлға да биржа мүшесі болуы мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |