8-ТАРАУ Үғы м д а р д ы ң қоры ты нды сы Нәсілдік және этностық теңсіздіктің негізін қалайтын элементтер Нәсілдік және этностық теңсіздіктің шығуына себепкер төрт негізгі
элемент: бұрмаланған пікір, стереотиптер, дискриминация және заңдас-
гырыліан насілшілдік.
Түжырымдама
Анықтама
Мысал
Б ұ р м а л а н ғ а н п ік ір Адамдар тобына қатысы
ж оқ теріс көзқарас, бұрыс
пікір.
С т е р е о т и п т е р Ton мүш елеріне қатысты
алды н ала қалы п тасқан ,
қарапайы м ойлар.
«Арабтарға сенім артуға
болмайды».
«Араб ерлерініц барлыгы
өздерінің айелдерін меншік
ретінде кареді».
Д и с к р и м и н а ц и я З а ң д а с т ы р ы л г а н н ә с іл ш іл д ік Адамдардың топқа жікте-
луіне байланы сты оларға
деген казқарас бірдей
емес.
Әділ деп саналса да,
нәсілдік немесе этносты қ
теңсіздікті ж үйелі түрде
туды ратын күнд елікті
әлеуметтік арекеттер.
«Мен арабты еш қаш ан
ж үм ы сқа алмас едім».
«Әрине, егер көнсе арабты
ж алдауға дайынбыз,
бірақ біз әр ж ұма сайын
ж ұм ы стан кейін сыра ішіп,
шошқа етінен барбекю
ж асап жейміз» (Алкоголь
мен шошқа егіне исламда
ты й ы м салынған).
деп ойлау немесе Пуэрто-риколықтардың барлығы жақсы бишілер
екеніне сену т.с.с.
Стереотиптердің өз орны бар. Бәлкім, қару ұстап, түсініксіз сөй-
леп жүрген адамнан сақ болғаныңыз жөн деген жақсы идея болар. Сол
сияқты «Гуччи» дүкенін таба алмай жүрсеңіз, оның қайда екенін сән-
ді киінген әйелден сұрау да дұрыс. Егер әрбір әлеуметтік қарым-қаты-
насты жаңадан бастау керек болса, бұрынғы тәжірибе (көргеніміз не
месе естігеніміз) нәтижесі есепке алынбаса, адамдардың ұқсас немесе
ерекше болуын айыра алмасақ, өмір қиын болар еді.
Екінші жағынан, стереотиптер әлеуметтік ықпалдасуда кедергі
келтіреді, себебі басқа адамдарға қатысты жалған болжамдар жасауға
әкеледі. Сондай-ақ мылтық ұстап тұрған адам актер болуы да мүмкін
немесе сәнді киінген әйел әпкесінің киімін киген шығар. Шын мәнін-
де, азиялықтардың арасында математиканың білгірі де, пәнді түсін-
бейтіндер де болады. Кейбір ер адамдар спортпен шұғылданады, ал
басқаларын бұл мүлдем қызықтырмайды. Кейбір компьютерлік да-
нышпандар панк-рокты таңдайды, ал кейбір панк-рокерлер тоқыған-
ды ұнатады.
