Бүрмаланған пікірдіңсебептері
Бұрмаланған пікірдің қалыптасуының себебі неде? Осы мәселені зерт-
теуде әлеуметтанушылар үш факторға сүйенеді: әлеуметтену, кінәліні
іздеу және шектеулі ресурстар үшін бәсекелестік.
НӘСІЛДІК ЖӘНЕ ЭТНОСТЫҚ ТЕҢСІЗДІК
231
АМЕРИКАДАҒЫ ӘРАЛУАНДЫҚ
I
Америка Қүрама Штаттарының алғашқы афроамерикалық президенті Барак
Обаманың қарсыластары нәсілшілдікке бой алдырып, оның президент болып
сайлануына қарсы наразылық шараларын ұйымдастырды.
Назар
ауд ары ңы з
Нәсіл және Обаманың
президенттігі
Л Л Л Q жылғы 4 қарашзда Барак
4Lt
w \ # ^ / О б а м а АҚШ президент!
болып сайланды. Обаманың афроаме-
рикалық екені мәлім. Оның анасы - ақ
нәсілді америкалық, әкесі - кениялық
қара нәсілді кісі болған.
Афроамерикалықтарға
қарсы
қа-
лыптасқан бүрмаланған пікірге қара-
ыастан, Барак Обама қалай сайлан
ды? Бір жағынан сәттілік: президент
Джордж Буштың басқару мерзімі аяқ-
талғанда, ол танымалдығы жөнінен
тарихтағы ең гөмен деңгейдегі прези
дент болтаны анықталды. Республи-
калық партия атынан вице-президент-
тікке кандидат болтан Сара Пэйлин
саяси консерватиаті көзқарастары на
байланысты және саяси тәжірибесінің
жетіспеушілігінен көп қолдаушысынан
айырылды. Сотые ж үргізуді қолдамау
мен эконом икалы қ қиы нды қтар себе-
бінен сайлаушылар биліктегі Респуб-
ликалық партията қарсы болды (Todd
& Gawiser. 2009). Обаманың «жартылай
ақ нәсілді» болуы және жотарты-орта
тап өкілі болуын сайлаушылардың көбі
«қаралыты аздау» (және жатымды) деп
қабылдады.
Айта кетейік, Обаманың президент-
тігіне қотам көрсеткен наразылықтар
«ақ* америкалық ортадағы афроаме-
рикалықтарға қарсы бурмалантан пі-
кірлердің кеңінен таратанын көрсетгі.
Біріншіден, қоғамды қ сауалнамаларда
Обамата қатысты берген жауаптар нә-
сілдер арасында елеулі айырмашылық
бәр екенін көрсетті. 2011 жылы тамыз
айында
афроамерикалықтардың
81
пайызы Барак Обаманың президент
болуын қолдаса, латынамерикалықтәр-
дьщ 49 пайызы. ақ америкалықтардың
33 пайызы тана жақтады. Отан дейін
басқа бірде-бір президентке қатысты
соншалықты әрқилы пікір болматан
(Gallup.com, 2011а).
Екіншіден, әу бастан-ақ Обаманың
президенттігіне қарсы турақты турде
нәсілдік айыптаулзрдың кейбірі теле-
дидар арқылы және аш ы қ қотам ды қ
форумдарда, бэсқәлары мәтіндік ха-
барламалар, электронды пошта және
интернет арқылы (Edge, 2010) таратан.
Тіпті сайлау қарсаңында өткен Обама-
ның үгіт-насихат науқанына қарсы на-
разылықтар болды. Себебі оны Гавай-
да емес Кенияда тутан, христиан емес
мусылман деп сынаған. Оның көп жыл-
дар бойы шіркеу мүшесі болтанына
қарамастан, Гавайдың ресми өкілдері
оныц Гавайда туганы туралы куәлігінің
жалтан ем естігін растаса да, христиан
дінін устанатыны туралы және басқа
көптеген қүж ат-куәліктерін усынса да
сайлаудан соң нараэылықтар азайма-
ды (президенттікке үм іткер Панамада
тутан Д ж он М аккейнге де азаматтыты
жөнінде осы сияқты наразылықтар
білдірілген). Ең бастысы, колледж сту-
денттері арасында ж үр гізіл ге н зерт-
теуде Обама туралы сүрақ қойылганда
оныц «таза америкалык» екеніне және
оның президенттік міндеттерді атқара
алатынына кумәндантан «ақ» америка
л ы к студенттердің саны басқа студен г-
терге қаратанда әлдеқайда көп болтан
(Hehman, Gaertner & Dovidio, 2011).
Обамата қарсы басқа да нараэы-
лы қтар үзақтан бері қалыптасқан,
бурмалантан пікірлерге сүйенді. Көбі
оны ашық түрде «жатымды істің
президента деп ататан. Таты баска-
лары Обаманы ата-анасымен, әйелі
және балаларымен бірге шимпанзе
түрінде бейнеленген мультфильмдер
шыгарган, бул - тасырлар бойты ка-
лыптасқан афроамерикалықтарта қа-
тысты стереотип (Los Angeles Times,
2011). Кейбірі Obamabucks жасанды та-
м ак үлгілерінің суретін таратты: онда
Обаманың басы есектің денесіне қон-
дырылып, жан-жатында қуырылтан
тауык, қарбыз және қабырталар (бар-
лыты аф роэмерикалык татамдар де
ген стереотип) турінде бейнеленген.
Сөйтіп, Барак Обаманың сайлануы мен
преэиденттігі
АҚШ-та
бурмалантан,
бурые пікірлер әлі де бар екенін және
ел ішіне қанш алы кты жайылганын көр-
сетті.
232
Достарыңызбен бөлісу: |